آهنگ سازی با پیانو: 12 نکته مهم که باید بدانید

در طی این 25 سالی که در زمینه آهنگ سازی پیانو فعالیت دارم، بیش از 180 آهنگ تنظیم کردم که حدود 160 تا از آن ها را به صورت سی دی و برای همه منتشر کرده ام. یکی از طرفدارانم که مقاله من در مورد پیانیست ها را خوانده بود، پرسید آیا مقاله مشابهی برای آهنگسازان مبتدی نوشته ام یا خیر. به همین دلیل تصمیم گرفتم 12 نکته آهنگ سازی با پیانو را در قالب یک مقاله در اختیارتان قرار بدهم که به درد همه کسانی که به این رشته علاقه دارند، می خورد.

1-با ملودی شروع کنید

وقتی هنوز تازه آهنگ سازی را شروع کرده اید، نباید با یک آهنگ کامل سراغ پیانو بروید. با یک قطعه ساده خوش آهنگ (ملودی) شروع کنید. این ملودی محور اصلی چیزهای دیگر در آهنگ سازی شما خواهد بود. همین یک قطعه کوتاه پایه و نقطه شروع شما است. وقتی شروع به آهنگ سازی می کنید، بر اساس آن ملودی بداهه نوازی کنید و ببینید به صورت طبیعی شما را به کجا می برد. فضای آهنگینی که این ملودی شما را به سوی آن سوق می دهد، معمولا همان قلاب یا ترجیع بندی است که در ادامه به آن می پردازیم.

2-آهنگ تان درباره چیست؟

هنگامی که ملودی اصلی تان را درست می کنید، به اساس یا تصویری که می خواهید آهنگ تان منتقل کند، فکر کنید. پیام آهنگ چیست؟ عشق، ایمان، آب یا زمستان است؟ وقتی آهنگ می سازید، پیام آن، هر چه که هست را مد نظر قرار دهید. توجه به این پیام روی مسیری که آهنگ سازی در آن قرار می گیرد، تاثیر می گذارد. من به این نتیجه رسیدم که این نکته کمک می کند تا در همان اوایل کار نام آهنگ را هم انتخاب کنید. بنابراین می شود گفت که عنوان آهنگ تبدیل به هدفی می شود که شما برای رسیدن به آن تلاش می کنید.

12 درس رایگان آموزش آهنگسازی و تنظیم موسیقی با کامپیوتر

3-با مقدمه یا بدون مقدمه؟

گاهی اوقات نوشتن یک مقدمه طولانی (چیزی که اکثریت در آن مشکل دارند)، برای فضا سازی و ایجاد حس و حال به آهنگ وسوسه انگیز است. حواس تان به آن باشد. یادتان باشد که ملودی معمولا همان چیزی است که آهنگ تان را می سازد یا خراب می کند. به علاوه، این بخش است که عناصر مختلف آهنگ تان را در کنار هم نگه می دارد. و در آخر مهم ترین نکته این است که ملودی بخشی از آهنگ تان است که شنونده شما به خاطر خواهد سپرد. پس سعی کنید زودتر آهنگ را به نقطه ملودی دار نزدیک کنید و مقدمه را خیلی کش ندهید. معمولا مخاطبان ملودی ها را زمزمه می کنند، نه مقدمه.

4-آهنگ ضد ملودی نباشد

آهنگ هایی هستند که فقط از چند قطعه احساسی تشکیل شده اند و واقعا ملودی خاصی ندارند اما در عوض؛ آرامش و حس و حالی که در سبک موسیقی امبینت وجود دارد را منتقل می کنند. مشکلی در نوشتن قطعات احساسی نیست، اما مراقب باشید. شما تا جایی می توانید فقط یک مود را در آهنگ کش دهید که گوش شنونده خسته نشود. سعی کنید قطعات احساسی نسبتا کوتاه باشد، مثلا زیر 3 دقیقه خوب است. البته آهنگ های من بیشتر، 2 دقیقه و 45 ثانیه ای هستند.

5-آن چیزی که به شما الهام می دهد را دنبال کنید

عجیب نیست اگر به خودتان بیایید و ببینید حین ساختن یک آهنگ، مسیر آهنگسازی تان عوض شده و به سمتی کاملا جدید رفته اید. سوالی که باید از خودتان بپرسید این است که آیا این مسیر جدید با ملودی اصلی تان هماهنگ است؟ یا تصادفا یک ملودی جدید و دومی را کشف کرده اید که برای یک آهنگ جدید بسیار مناسب است؟ خیلی از آهنگ های من از بخش های غیر اصلی بقیه کارهایم نشات گرفته اند. پس اگر ملودی خوبی دارید که شما را به یک ملودی فوق العاده دیگر می رساند، ببینید آیا می خواهید واقعا روی دو آهنگ متفاوت کار کنید و آیا لازم است آن ها را از هم جدا کنید تا بعدا آن یکی تبدیل به یک آهنگ جدید شود یا خیر. در نهایت ملودی که برایتان الهام بخش تر است را دنبال کنید.

6-اجرای یک قطعه را با سبک و شیوه مشخصی تکرار کنید

در ساخت و به اتمام رساندن قطعه ملودی دار و ترجیع بند خیلی وسواس به خرج ندهید. شما شاید ملودی را با دو بار اجرا یک جور بنوازید، اما بار سوم آنقدر آن را دستکاری می کنید که همان ملودی متفاوت به گوش می رسد. این می تواند به این علت باشد که ملودی را با اکتاوی متفاوت، بیس ها و خلاقیت بیشتر یا ریتم متفاوت تر می نوازید. حالا که این کار را می کنید، سعی کنید در نهایت ملودی در کل قطعه بهتر شود. اجازه ندهید قطعه از جذابیت بیفتد و ملودی زیبایتان گوش شنونده را آزار دهد.

7-آهسته بسازید اما یک چیزی اضافه کنید

یادتان باشد شما با موسیقی تان یک داستان می گویید، پس آهنگ تان را طوری تنظیم کنید که در یک مسیر مشخص و رو به جلو پیش برود. وقتی قبل از خواب یک کتاب داستان را برای کودکتان می خوانید، صفحه اول و دوم را که می خوانید، دوباره به صفحه اول بر نمی گردید و بعد دوباره صفحه دوم را چند بار پشت سر هم بخوانید. این کار واقعا بچه ها را خسته می کند! با هر صفحه جدید داستان باید با ترتیب درست به سمت یک پایان خوش پیش برود. همین اصول را هم باید موقع آهنگسازی رعایت کنیم. هر بخش از آهنگتان باید طرح داستانتان را کمی جلوتر برده و به یک نتیجه رضایت بخش برساند.

8-اشتباهات ارزشمندند!

موقع ساخت آهنگ خیلی از اشتباهاتی که مرتکب می شوید، ناراحت نباشید. گاهی اوقات اشتباهات می توانند باعث ایجاد یک سری آکورد های جالب شوند. بارها پیش آمده که چند نت را اشتباه زدم و بعد با خودم فکر کردم:”چه سوئیچ جالبی!”. اشتباه شما ممکن است در نهایت همان توئیست یا تغییر ناگهانی باشد که در پایان آهنگ برای جذاب تر کردن ملودی به آن نیاز دارید. وقتی اولین بار ساختن یک آهنگ را شروع کردم، کلی اشتباه داشتم. این بخشی از روند کار است. آهنگ سازی در موسیقی مثل سفالگری است. شما با یک تکه گل که هیچ شکلی ندارد را شروع و در نهایت آن را به یک شی زیبا تبدیل می کنید. گل هم همان ایده است، اما در آهنگ سازی. روند کار ممکن است خیلی بر وفق مرادتان نباشد اما در پایان با پشتکار و مهارت، به یک اثر هنری زیبا می رسید.

آموزش 24 نکته مهم که چگونه به یک آهنگساز خوب تبدیل شویم؟

9-تغییر خوب است

بعد از اینکه ملودی را ساختید، باید کمی چیز ها را تغییر بدهید تا شنونده اشتیاقش برای شنیدن ادامه آهنگ را از دست ندهد. شاید منظور از این تغییر یک ملودی ثانویه باشد که البته معمولا به انداره ملودی اصلی یا ترجیع بند تاثیرگذار نیست.

یکی از دلایلی که من فکر می کنم مخاطبان از ساخته هایم خوششان می آید اینست که آنها اساسا آماده اند تا به یک ترانه تبدیل شوند. من آنها را طوری می نویسم که یک ترانه بی کلام باشند. هر کدام از آهنگهای من یک الگوی ترانه مانند هم همراهشان دارند. مثلا به One night at mozart’s گوش کنید. این اثر یکی از آهنگهای محبوب من است. الگوی آن به این صورت است:

• ملودی ثابت
• ترجیع بند
• بریج
• ملودی (اکتاو پایینتر همراه با ریزه کاری)
• ترجیع بند
• بریج
• تغییر سبْک یا Chang up
• ترجیع بند تا پایان

و این الگو برای یک آهنگ 3 دقیقه ای مناسب است. دیدید چه ساختار ساده ای داشت؟

حالا بیایید به یک تنظیم دیگر نگاهی بیندازیم، این بار آهنگ No more tears:

* اول مقدمه فضاسازی می کند، بعد:

• ملودی
• ترجیع بند
• ملودی (با ریزه کاری)
• ترجیع بند
• تغییر سبْک
• ترجیع بند
• ملودی (اکتاو بالاتر) تا پایان

همانطور که دیدید ساختار هر آهنگی کمی با دیگری متفاوت است. برخی آهنگها پیاده سازی ساده ای دارند. نکته اینجاست که یک آهنگ در نهایت به یک ترانه تبدیل می شود. پس آن را طوری بسازید که این قابلیت را داشته باشد.

10-ساده بسازید

بزرگترین اشتباهی که در آهنگ سازی دیگران شاهد آن هستم، پیچیدگی بیش از حد است. به دلایلی آهنگسازان مبتدی سعی می کنند تا کار ها را پیچیده کنند، گویا از نظر آن ها آهنگ هر چه سخت تر ساخته شود، بهتر است. به نظر من یک دلیل آن اینست که می خواهند دیگران را تحت تاثیر قرار دهند و علت دیگر این تصور اشتباه است که هر چه یک آهنگ پیچیده تر باشد، معنادارتر است.

در صورتی که اصلا اینطور نیست و سادگی کلید زیبایی است. کامل بودن اثر هم با وضوح و قابل درک بودن آن است که معنا پیدا می کند. سعی نکنید آهنگی بنویسید که بیش از حد خاص و تاثیرگذار باشد. فقط یک ملودی ساده پیدا کنید آن را توسعه دهید، توئیست به آن اضافه کنید و آهنگ را به پایان برسانید. شما باید بتوانید این کار را در کمتر از 4 دقیقه جمع کنید. اگر آهنگی 5 دقیقه ای بسازید، آن را از با دقت بررسی کنید. ممکن است روی آن بیش از حد کار شده باشد.

مهم ترین اصول آهنگسازی که برای شروع حرفه ای باید بلد باشید

من پیانیست های بااستعدادی را می شناسم که ملودی های خارق العاده ای می سازند اما آهنگ هایشان خیلی طولانی است. این مسئله من را دیوانه می کند چون اگر این آهنگ ساز تنظیمش را ساده تر انجام می داد، CD کارهایش شاهکار می شد. اسم خالق آهنگ را نمی‌آورم، اما می توانید نمونه کارش را ببیند:

• ملودی (مقدمه)
• ملودی (تکراری)
• ترجیع بند (نسخه ساده)
• بریج
• ملودی
• ترجیع بند (نسخه ساده)
• بریج
• ملودی
• تغییر سبک
• ترجیع بند (نسخه پیچیده)
• بریج (با ریز کاری)
• تغییر سبک ( با ریزه کاری های بیش از حد که تبدیل به یک vamp یا قطعه ای با چند آکورد تکراری پشت سر هم می شود)
• ترجیع بند (با ریزه کاری بیش از حد)
• ملودی
• ترجیع بند (نسخه ساده)
• بریج
• ملودی (تا پایان)

این آهنگ 6 دقیقه و نیم طول می کشد . با این که این آهنگ از یکی از بهترین ملودی ها برخوردار است، اما هنرمند آن را خراب کرده است.

همه ما وقتی آهنگی به مدت 5 دقیقه گوش می دهیم، آرزو می کنیم زودتر تمام شود.

پس سادگی بهترین چیز است.

11-بگذارید زمان بگذرد

بد نیست بدانید که کامل کردن یک قطعه ممکن است سال ها طول بکشد. گاهی اوقات یک آهنگ را در دو ساعت می نویسم اما به ندرت پیش می آید ( شاید 4 بار در 20 سال ). اکثر آهنگ هایم 6 تا 9 ماه طول می کشد تا کامل شوند و برخی آهنگ ها چندین سال. اگر خیلی زمان می برد تا آهنگ تان را تمام کنید، ناامید نشوید. در صورت نیاز مدتی آن قطعه را کنار بگذارید و بعدا سراغش بروید. گاهی اوقات اگر چند ماه کار را تعطیل کنید و دوباره ادامه دهید راحت تر آن را به اتمام می رسانید.

12-یک دستگاه ضبط دیجیتال تهیه کنید

در نهایت با داشتن یک رکوردر دیجیتال مناسب می تونید ایده های تان را وقتی هنوز پشت پیانو نشسته اید و می نوازید، ضبط کنید . هیچ چیزی ناامید کننده تر از این نیست که ایده فوق العاده ای به ذهن تان برسد ولی آن را فراموش کنید. با کمک یک رکوردر دستی می توانید دو دقیقه وقت برای پیش ضبط ملودیتان صرف کنید و بعدا در صورت نیاز به آن رجوع کنید.

آموزش انواع گام های پیانو (برای مبتدی ها)