سه تار یکی از مضراب موسیقی ایران است که با ناخن انگش دست راست نواخته می شود سه تار دارای دارای حدودا غمگین وظریف است در موسیقی ایرانی بیشتر سه تار مورد استفاده قرار میگیرد و بیشتر برای تک نوازی استفاده می شود در بین ساز های ایرانی یادگیری سه تار از همه آسان تر و ساده تر است .
مقدمه
سه‌تار یکی از سازهای سنتی و محبوب ایرانی است که با صدای نرم و دلنشین خود، جایگاه ویژه‌ای در موسیقی ایرانی دارد. این ساز به دلیل ساختار خاص و ویژگی‌های منحصر به فردش، به طور گسترده‌ای در موسیقی سنتی ایران و همچنین در برخی از سبک‌های مدرن مورد استفاده قرار میگیرد. در این مقاله به بررسی کامل سه‌تار، اجزا مختلف آن، نحوه‌ی اجرای این ساز و منابع آموزشی مختلف برای یادگیری سه‌تار خواهیم پرداخت.
تاریخچه و جایگاه سه‌تار در موسیقی ایرانی
سه‌تار یکی از سازهای زهی-مضرابی است که به دسته‌ی سازهای موسیقی ایرانی تعلق دارد. این ساز از زمان‌های قدیم در ایران مورد استفاده بوده و به ویژه در دوره‌های مختلف تاریخی، جایگاه خاصی در موسیقی ایرانی داشته است. سه‌تار به دلیل صدای نرم و ملایمش، به عنوان یکی از سازهای محبوب در اجرای موسیقی سنتی، دستگاه‌ها و ردیف‌های ایرانی شناخته می‌شود.
گفته می‌شود که سه‌تار در دوران قاجار به اوج خود رسید و بسیاری از نوازندگان بزرگ و مشهور ایرانی از این ساز استفاده کردند. این ساز به عنوان یکی از نمادهای فرهنگ موسیقی ایرانی، در هنرهای نمایشی و موسیقی سنتی نقش مهمی ایفا میکند.
ویژگی‌ها و مشخصات فنی سه‌تار
سه‌تار به طور کلی دارای چهار سیم است، اگرچه نام آن به “سه‌تار” اشاره دارد. این ساز به دلیل استفاده از سیم‌های نازک و سبکش، توانایی تولید صدای بسیار نرم و دلنشینی دارد که آن را از دیگر سازهای زهی متمایز میکند. همچنین سه‌تار به دلیل استفاده از چوب برای ساخت بدنه و دسته، وزن سبکی دارد و به راحتی قابل حمل است.
این ساز دارای کاسه‌ی صوتی کوچکی است که به تولید صدای مشخص و ویژه‌ای کمک میکند. سیم‌های سه‌تار به صورت مضرابی و با استفاده از ناخن یا پیک به صدا در می‌آیند که این موضوع نیز به تولید صدای خاص و منحصر به فرد این ساز کمک میکند.
اجزا مختلف سه‌تار
ساز سه‌تار دارای دو قسمت کاسه و دسته است. در انتهای دسته پنجه قرار دارد که محل قرارگرفتن گوشی‌هاست.
کاسه‌ی صوتی (بدنه)
کاسه‌ی صوتی یا بدنه‌ی سه‌تار، یکی از اجزای اصلی این ساز است که نقش مهمی در تولید صدا دارد. این کاسه معمولاً از چوب توت یا چوب گردو ساخته می‌شود و دارای شکلی نیم‌کره‌ای یا تخم‌مرغی است. کاسه‌ی صوتی به عنوان منبع اصلی تشدید ارتعاشات سیم‌ها عمل میکند و به تولید صدای خاص سه‌تار کمک میکند.
دسته (گردن)
دسته یا گردن سه‌تار، بخشی است که نوازنده با انگشتان خود بر روی آن نت‌ها را فشار میدهد. این بخش از ساز به کاسه‌ی صوتی متصل است و معمولاً از چوب گردو یا چوب‌های مقاوم دیگر ساخته می‌شود. دسته سه‌تار معمولاً دارای تخته‌ی انگشت‌گذاری (فینگر بورد) است که نت‌ها بر روی آن قرار می‌گیرند.
سیم‌ها
سه‌تار دارای چهار سیم است که هر کدام از جنس‌های مختلفی مانند نایلون، فلز یا ابریشم ساخته می‌شوند. این سیم‌ها با فواصل مشخصی کوک می‌شوند و هر کدام نقش خاصی در تولید صدا و موسیقی ایفا می‌کنند. سیم‌های سه‌تار به ترتیب از بالا به پایین شامل سیم سفید، سیم زرد، سیم بم و سیم حاد هستند.
خرک
خرک سه‌تار، قطعه‌ای است که سیم‌ها را بر روی کاسه‌ی صوتی نگه می‌دارد و به تنظیم ارتفاع و فاصله‌ی سیم‌ها کمک میکند. خرک معمولاً از چوب یا استخوان ساخته می‌شود و نقش مهمی در تولید صدای دقیق و تنظیم شده‌ی سه‌تار دارد.
گوشی‌های کوک
گوشی‌های کوک سه‌تار قطعاتی هستند که برای تنظیم و کوک کردن سیم‌ها استفاده می‌شوند. این گوشی‌ها معمولاً در قسمت بالای دسته و در ناحیه‌ی سر دسته قرار دارند. گوشی‌ها به نوازنده امکان می‌دهند تا سیم‌ها را به درستی کوک کند و صداهای دلخواه خود را از ساز بگیرد
مطالب مرتبط :آموزش نحوه ی صحیح نشستن و به دست گرفتن سه تار
نحوه‌ی اجرای سه‌تار
روش‌های مختلف نواختن سه‌تار
نواختن سه‌تار به تکنیک‌های مختلفی نیاز دارد که هر کدام به نوازنده امکان می‌دهند تا نت‌ها و ملودی‌های مختلفی را با این ساز اجرا کند. در زیر به برخی از روش‌های اصلی نواختن سه‌تار اشاره می‌کنیم:
- انگشت‌نوازی: این روش شامل استفاده از انگشتان دست برای نواختن سیم‌ها است. انگشت‌نوازی میتواند به صورت تک‌انگشتی یا با استفاده از چند انگشت به صورت همزمان انجام شود. این تکنیک به نوازنده امکان میدهد تا ملودی‌ها و ریتم‌های پیچیده‌تری را اجرا کند.
- مضراب‌نوازی: در این روش، نوازنده با استفاده از مضراب (ناخنک یا مضراب سه تار ) به سیم‌ها ضربه می‌زند. مضراب‌نوازی به ویژه در موسیقی سنتی ایرانی بسیار رایج است و به تولید صدای خاص و دلنشین سه‌تار کمک میکند.
تکنیک‌های دست راست و چپ
در نواختن سه‌تار، هر دو دست نوازنده نقش مهمی ایفا می‌کنند. دست راست معمولاً برای ضربه زدن به سیم‌ها و تولید صدا استفاده می‌شود، در حالی که دست چپ برای فشار دادن نت‌ها و تغییر صداها مورد استفاده قرار میگیرد. تکنیک‌های مختلفی برای هر دو دست وجود دارد که به نوازنده امکان می‌دهند تا با دقت و ظرافت بیشتری نواخته و اجرا کنند.
- تکنیک‌های دست راست: شامل انواع مختلف مضراب‌نوازی، پیک‌نوازی و انگشت‌نوازی می‌شود. این تکنیک‌ها به نوازنده امکان می‌دهند تا با سرعت و دقت بیشتری نت‌ها را اجرا کند و کنترل بیشتری بر روی صداها داشته باشد.
- تکنیک‌های دست چپ: شامل روش‌های مختلفی برای تغییر نت‌ها، خم‌کردن نت‌ها (بندینگ) و استفاده از ارتعاشات است. این تکنیک‌ها به نوازنده امکان می‌دهند تا با دست چپ خود ملودی‌های پیچیده‌تری را اجرا کند و احساس بیشتری به موسیقی ببخشد.
با استفاده از این پکیج آموزشی و فوق العاده آموزش سه تار ( این ساز را به راحتی در خانه یاد بگیرید)
منابع آموزشی مختلف سه‌تار
کتاب‌های آموزشی
برای یادگیری سه‌تار، منابع آموزشی مختلفی وجود دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به کتاب‌های آموزشی اشاره کرد. این کتاب‌ها معمولاً شامل توضیحات مفصل درباره‌ی اجزای ساز، تکنیک‌های نواختن و تمرینات مختلف برای افزایش مهارت نوازندگان هستند. برخی از کتاب‌های مشهور آموزشی سه‌تار عبارتند از:
- کتاب “آموزش سه‌تار” از جلال ذوالفنون: این کتاب یکی از منابع اصلی آموزش سه‌تار در ایران است که توسط یکی از بزرگ‌ترین نوازندگان و استادان این ساز، جلال ذوالفنون، نوشته شده است. کتاب شامل تمرینات مختلف و قطعات موسیقی است که به نوازندگان کمک میکند تا تکنیک‌های مختلف سه‌تار را یاد بگیرند.
- کتاب “هنر سه‌تار” از نورعلی برومند: این کتاب نیز یکی دیگر از منابع معتبر آموزش سه‌تار است که توسط استاد نورعلی برومند، یکی از بزرگ‌ترین موسیقیدانان ایرانی، نوشته شده است. کتاب شامل تمرینات مختلف و قطعات موسیقی سنتی است که به نوازندگان کمک میکند تا تکنیک‌های مختلف سه‌تار را به خوبی یاد بگیرند.
کلاس‌های آموزشی
کلاس‌های آموزشی سه‌تار یکی دیگر از منابع مهم برای یادگیری این ساز هستند. این کلاس‌ها معمولاً توسط استادان مجرب و حرفه‌ای برگزار می‌شوند و به نوازندگان امکان می‌دهند تا به صورت حضوری و یا آنلاین از تجربیات و دانش استادان بهره‌مند شوند. کلاس‌های آموزشی می‌توانند به صورت گروهی یا خصوصی برگزار شوند و به نوازندگان امکان می‌دهند تا به صورت منظم و با راهنمایی‌های دقیق، مهارت‌های خود را بهبود بخشند.
ویدئوهای آموزشی
ویدئوهای آموزشی یکی دیگر از منابع مفید برای یادگیری سه‌تار هستند. این ویدئوها معمولاً شامل آموزش‌های تصویری و صوتی هستند که به نوازندگان کمک می‌کنند تا تکنیک‌های مختلف سه‌تار را به صورت بصری یاد بگیرند. ویدئوهای آموزشی می‌توانند به صورت آنلاین یا از طریق دی‌وی‌دی‌ها و سایر رسانه‌ها در دسترس باشند. برخی از ویدئوهای آموزشی معتبر سه‌تار عبارتند از:
- ویدئوهای آموزشی جلال ذوالفنون: این مجموعه ویدئوها توسط استاد جلال ذوالفنون تهیه شده‌اند و شامل آموزش‌های مختلفی درباره‌ی تکنیک‌های سه‌تار و اجرای قطعات موسیقی سنتی هستند.
- ویدئوهای آموزشی حسین علیزاده: استاد حسین علیزاده یکی از بزرگ‌ترین نوازندگان سه‌تار و موسیقیدانان ایرانی است. ویدئوهای آموزشی او شامل آموزش‌های مختلفی درباره‌ی تکنیک‌های سه‌تار و اجرای قطعات موسیقی سنتی هستند.
منابع آنلاین و نرم‌افزارهای آموزشی
با پیشرفت تکنولوژی، منابع آنلاین و نرم‌افزارهای آموزشی نیز به یکی از منابع مهم یادگیری سه‌تار تبدیل شده‌اند. این منابع شامل وب‌سایت‌ها، برنامه‌های کاربردی و نرم‌افزارهای مختلفی هستند که به نوازندگان امکان می‌دهند تا به صورت آنلاین و با استفاده از تکنولوژی‌های جدید، مهارت‌های خود را در نواختن سه‌تار بهبود بخشند.
- وب‌سایت‌های آموزشی: بسیاری از وب‌سایت‌های آموزشی به نوازندگان سه‌تار امکان می‌دهند تا به صورت آنلاین از آموزش‌های مختلف بهره‌مند شوند. این وب‌سایت‌ها معمولاً شامل ویدئوهای آموزشی، نت‌های موسیقی و تمرینات مختلف هستند.
- نرم‌افزارهای آموزشی: نرم‌افزارهای مختلفی نیز وجود دارند که به نوازندگان سه‌تار کمک می‌کنند تا تکنیک‌های مختلف را به صورت تعاملی و با استفاده از تکنولوژی‌های جدید یاد بگیرند. این نرم‌افزارها معمولاً شامل تمرینات مختلف، شبیه‌سازی‌های صوتی و تصویری و ابزارهای مختلفی برای تمرین و بهبود مهارت‌های نوازندگان هستند.
در اینجا ما می خواهیم نمونه ای از بهترین نرم افزار های آموزش سه تار را به شما معرفی کنیم.
1-اپلیکیشن آموزش سه تار شرکت تیناسافت
در این برنامه که در حال حاضر فقط برای اندروید موجود است دروس مقدماتی و متوسطه ساز سه تار به علاقه مندان این رشته هنری آموزش داده می شود. هنرجویان پس از یادگیری درس های این مجموعه ، علاوه بر آموختن تئوری موسیقی و الفبای ساز سه تار قادر به نواختن قطعه های مختلف از روی نت خواهند بود.
2-اپلیکیشن آموزش مجازی سه تار از شرکت سیب ترش
این برنامه، شما را با انبوهی از متن ها و دستورات که شاید هرگز به کار شما نیایند رها نمی کند؛ بلکه هنر نواختن سه تار را با ویژگی های جالب را به شما می اموزد.
ویژگی دیگر این برنامه آن است که یک استاد مجازی همیشه در دسترس شماست و به صورت تدریجی از آموزش مبتدی به سمت پیشرفته حرکت میکند، بنابراین هم برای افراد مبتدی و هم برای افراد حرفه ای مناسب است. از آموزش تئوری هر درس گرفته تا ارائه تمرین برای هر درس به هنرجو که البته نمی توان گفت کامل برنامه بی نقصی ست زیرا با نقدهایی هم همراه بوده است.
3- نرم افزار سه تار – Ava Setar (برای کامپیوتر)
اگر به نواختن سه تار علاقه دارید نرم افزار آوای سه تار میتواند برای شروع بسیار مناسب باشد. این نرم افزار به صورت مقدماتی سه تار را آموزش میدهد و با چند تمرین ساده میتوانید به این ساز مسلط شوید.
از ویژگی های اصلی این نرم افزار می توان به محیط کاربری جذاب، کارایی ساده، آموزش مقدماتی و تمرین های ساده اشاره کرد که ضمنا رایگان نیز می باشد تا جایی که ما تست کردیم.
نتیجه‌گیری
سه‌تار یکی از سازهای مهم و محبوب موسیقی ایرانی است که با صدای نرم و دلنشین خود، جایگاه ویژه‌ای در موسیقی سنتی و حتی برخی از سبک‌های مدرن دارد. این ساز با اجزا و ویژگی‌های خاص خود، به نوازندگان امکان میدهد تا ملودی‌ها و ریتم‌های مختلفی را اجرا کنند و احساسات عمیقی را به شنوندگان منتقل کنند. منابع آموزشی مختلف از جمله کتاب‌ها، کلاس‌ها، ویدئوها و منابع آنلاین، به نوازندگان سه‌تار کمک می‌کنند تا مهارت‌های خود را بهبود بخشند و به نواختن این ساز علاقه‌مند شوند. با استفاده از این منابع و تمرین مداوم، نوازندگان می‌توانند به سطح بالایی از مهارت در نواختن سه‌تار دست یابند و از زیبایی‌های موسیقی ایرانی لذت ببرند.
5 دیدگاه. دیدگاه تازه ای بنویسید
تشکر بسیار از شما
نتونستم آموزش نواختن گام به گام به گام رادان کنم
مشکلی در دانلود مشاهده نشد!
سلام من نتونستم دانلود کنم
درود. از وی پی ان استفاده کنید