یوهان سباستین باخ (Johann-Sebastian-Bach) آهنگ ساز، نوازنده ارگ و رهبر ارکستر آلمان در دوره موسیقی باروک بود. او در مارس 1685 متولد شد و در جولای 1750 چشم از جهان فرو بست و آخرین فرزند موسیقی دان شهر آیزناخ بود.
وی در یک خانواده بزرگ موسیقی دان به دنیا آمد. پدرش، یوهان آمبروزیوس باخ، رهبر ارکستر موسیقی دانان شهر بود. تصور اینکه او اصول اولیه موسیقی را به پسر کوچک آموخته است چندان پربیراه نیست. ویلون و هارپسی کورد اولین سازهای موسیقی بودند که یوهان سباستین نواختن آنها را آموخت.
حقایقی راجب باخ
- متولد 31 مارس 1685 در آیزناخ آلمان است
- پدرش آمبروسیوس که از موسیقی دانان نسل هفتم بود موسیقی اولیه را به او آموخت
- بخاطر صدای خوبش در سال 1700 کمک هزینه تحصیلی دانشگاه سنت میشل را دریافت کرد
- دو پسرش بعد از او تبدیل به آهنگسازان قابلی شدند
- شاهزاده فردریک سوئد در سال 1714 بخاطر لذتی که از موسیقی باخ می برد به او گردنبند الماسی را هدیه کرد
- بیشتر آثار سازی او در دوره کوتن انجام شد
- بیشتر آهنگ های ترانه ای او در شهر لایپزیک آلمان ساخته شدند
- بعد از ضعیف شدن چشمانش و ناموفق بودن عمل اون، کور شد و فشار این موضوع باعث شد سکته کند و در 28 جولای 1750 چشم از جهان فروبست.
موسیقی یوهان سباستین باخ (1685-1750)
باخ هنگامی که ده ساله بود پدر و مادر خود را از دست داد و به مدت پنج سال با برادر بزرگترش یوهان کریستف باخ زندگی کرد. یوهان کریستف نواختن ساز کلاویکورد را به برادرش آموخت و به سباستین جوان کمک کرد تا مهارت های موسیقی خود را پرورش دهد.
به نقل از ویکی پدیا، « او در مدرسه معروف سنت مایکلِ شهر لونه بورگ ثبت نام کرد. دو سال حضور وی برای آشنایی با طیف گسترده فرهنگ اروپایی از اهمیت شایانی برخوردار بود. علاوه بر اینکه در گروه کُر آواز می خواند، هارپسی کورد و ارگ سه کیبوردی را نیز می نواخت. او با اشراف زادگان شمال آلمان در ارتباط بود و به مدرسه ای که پذیرش بسیار سختی داشت برای ادامه تحصیل در سایر رشته ها و آمادگی شغلی فرستاده شد.
باخ در بیشتر موارد خودآموز بود. صرف نظر از یادگیری اصول اولیه از پدر و برادر بزرگتر، وی موسیقی را با مطالعه، کپی کردن و تنظیم قطعه های موسیقی آهنگسازهایی از قبیل: ویوالدی، پاخبل و پالسترینا آموخت.
کلیسای سنت توماس، لایپزیگ
“هدف و نهایت همه موسیقی ها نباید غیر از جلال خداوند و احیای روح باشد”. یوهان سباستین باخ
دوره باروک
دوره باروک که معمولاً با سلیقه های بسیار پر زرق و برق پیچیده عجیب و غریب شناخته شده است ابداع کلیسای کاتولیک بود. جنبش های مذهبی و سیاسی در این دوره به وجود آمدند. در خلال این دوره انقلاب مذهبی اروپای غربی با محوریت نارضایتی ها از کلیسای کاتولیک به نام اصلاحات پروتستانی روی داد. این کلیسای پروتستان باور و ایمان مسیحی را متحول ساخت. باخ شیفته کلیسا بود و زندگی و موسیقی خود را وقف آن کرد.
دوره باروک در موسیقی بین سال های 1600 تا 1750 بود. در زیر نمودار زمانی تاریخ موسیقی آمده است:
| نام دوره | تاریخ | موسیقی دانان برجسته |
|---|---|---|
| دوره نخستین قرون وسطی | 500 – 1400 | پروتاین، لئوناین، ماشو |
| دوره رنسانس | 1400 – 1600 | جی. دسپرز، دابلیو. بیرد، سی. مونته وردی |
| دوره باروک | 1600 – 1750 | جی.اس. باخ، هندل، پرسول، تیلمان |
| دوره کلاسیک | 1750 – 1825 | کوتزارت، بتهوون،، هایدن |
| دوره رومانتیک | 1825 – 1900 | چایکوفسکی، واگنر، برلیوز |
| عصر جدید | 1900 – معاصر | شوستاکوویچ، آیوز، استراوینسکی |
شخصیت یوهان سباستین باخ
روایات زیادی در مورد شخصیت باخ وجود دارد. هر فرد خلاق چه هنرمند باشد و چه آهنگ ساز، بازیگر یا نقاش جنبه ای تاریک هم در شخصیت خود دارد. یوهان سباستین نیز از این نظر مستثنی نبود.او در جوانی فردی سرکش و قلدر بود و رفتاری شبیه تبهکاران داشت. همانطور که بزرگتر شد تعالیم مذهبی در شخصیت وی ریشه دواندند و به کلیسا و موسیقی گرایش پیدا کرد.
روایات مستند زیادی به شرح استخدام باخ به عنوان ارگ نواز کلیسا و رهبر ارکستر پرداخته اند. این داستانها به مخالفت وی از مقامات اشاره می کنند به ویژه به موردی که به مدت یک ماه به دلیل سرپیچی از قوانین کلیسا زندانی شده بود.
باخ فردی کمال گرا بود و نمی توانست در مقابل بی کفایتی صبوری کند. و در مقام معلمی، دانش آموزانی را که خواهان راه های میانبر بودند تحمل نمی کرد.
موسیقی یوهان سباستین باخ
از نظر بسیاری از موسیقی شناسان یوهان سباستین باخ یک نابغه موسیقی بود. او ذهنی بسیار دقیق و منظمی داشت که بسیاری خروجی آثار وی را واقعاً شگفت انگیز می دانستند. مزید برحسن شهرت وی، باخ بیش از 1000 قطعه موسیقی تقریباً برای هرسبک زمانی خلق کرده است. در زیر فهرستی از ژانرهای مختلف آثار موسیقی وی آمده است.
موسیقی آوازی
- کانتاتا
- سرود چند صدایی
- مَس ها( آهنگسازی روحانی و مقدس)
- مگنیفیکات ها
- پشین ها ( شور)
- مذهبی
- کُرهای چهاربخشی
- ترانه ها
- تک خوانی ها
ترانه های سازی وی عبارتند از
- کنسرتوها
- سوئیت ها
- سونات ها
- فوگ ها
- قطعات تخصصی نوشته شده برای: ارگ، هارپسی کورد، بربط، فلوت، ویولون، ویولونسل، ارکستر مجلسی، ارکستر.
معروف ترین آثار موسیقی باخ
- توکاتا و فوگ در رِ مینور
- کنسرتوهای براندنبورگ
- 48 پرلود و فوگ های« سازهای کلیدی تعدیل شده»
- واریاسیون های گلدبرگ
- دوبل کنسرتو برای ویولن
- مَس در سی مینور
- پاسیون سنت متیو
- 6 سوئیت ویولونسل
موسیقی یوهان سباستین باخ موجب غنای مجموعه سبک های پیشین شد. استفاده ماهرانه از کنترپوان، هماهنگ سازی و گسترش مضمون های تکراری، وی را از سایر آهنگ سازهای زمان خود متمایز می کند. سایر عناصر شناخته شده که باخ در موسیقی بکار بسته عبارت از: ریتم، قالب و بافت که سبک نوشتن وی را بسیار پیچیده تراز آهنگ سازهای سایر کشور نشان می دهد.
“نواختن هر ساز موسیقی آسان است: تنها کاری که باید انجام دهید این است که کلید درست را در زمان درست فشار دهید و ساز خود می نوازد”. یوهان سباستین باخ
توکاتا و فوگ در رِ مینور
توکاتا و فوگ در رِ مینور به احتمال قوی معروف ترین قطعه موسیقی است که باخ ساخته است. این قطعه برای ارگ نوشته شده است و حتما باید توسط یک ارگ نواز بسیار حرفه ای در سازهای شستی دار نواخته شود. از زمان واقعی نوشتن این قطعه روایات مختلفی وجود دارد، اما متخصصین تقریباً اوایل قرن 17 آن را ساخته اند. باخ این قطعه را در جوانی نوشت وقتی که ارگ زن متبحری بود. این یک قطعه بسیار دشوار است و برای هر ارگ نواز مشتاق یک چالش محسوب می شود.
چنین قطعه ماندگار مجدداً اهمیت و محبوبیت خود را در عصر احیای باخ در سال 1833 بدست آورد، هنگامی که موسیقی دان فلکس مندلسون در کنسرتی تحسین برانگیز در سال 1840 آن را اجرا کرد.
در قرن بیستم هنگامی که آثارش به عنوان نمونه در فانتازیا والت دیسنی بکار رفت بار دیگر محبوبیت وی نشان داده شد. امروزه این قطعه به عنوان معروف ترین اثرهنری در مجموعه آثار ارگ به حساب می آید. به دلیل جنبه های چالش برانگیز این قطعه گروه های حرفه ای مانند کنادین براس (Canadian Brass) این نسخه ارگ را برای 2 ترومپت، شیپور، ترومبون و توبا تنظیم کردند. در زیر اجرایی شگفت انگیز توکاتا و فوگ در رِ مینور آمده است که کنادین براس برای براس کوئینتت تنظیم کرده است.
یوهان سباستین باخ، موسیقی دان!
اگر باخ در عصر حاضر زندگی می کرد شاید«راک استار» می شد! در غیر این صورت، به دلیل « مهارت های بداهه نوازی» فوق العاده اش احتمالاً می توانست هنرمند جاز برجسته شود. فراموش نکنید که وی هارپسی کورد، کلاویکورد و ارگ را در سن بسیار کم آموخته است. او به یک جامعه کوچک تعلق نداشت. نه رایانه ای در کار بود و نه گوشی همراهی؛ اما او روزها پشت سرهم تمرین می کرد.
ارگ کلیسا به دلیل قابلیت ایجاد صداهای مختلف و رنگارنگ براساس سنت «پادشاه سازها» خوانده می شود. همچنین هنگام نواختن صدای خارق العاده ای دارد. نوازنده باید مهارت موسیقی بسیار خوبی داشته باشد تا بتواند قطعه نوشته شده برای ارگ را بنوازد. باخ با ساختن قطعات بسیار دشوار، در این ساز سرآمد ارگ نوازهای چالش آفرین آتی است.
او تحصیلات مذهبی خوبی داشت و در سرتاسر زندگی، موسیقی خود را وقف عقاید مذهبی‌اش کرد. شاید باور براین باشد که اولین قطعه های موسیقی باخ موجب بهبود توانایی نواختن وی شده است. همچنین می توان گفت همانطور که تبدیل به موسیقی دان بهتری شد موسیقی وی نیز پیشرفت کرد. قطعه ای وجود نداشت که باخ نوشته باشد و نتواند بنوازد. برای اینکه بهتر درک کنید که وی چه موسیقی دان ماهری بود در زیر به قطعه « توکاتا و فوگ» او گوش دهید.
یوهان سباستین باخ، ژیگ فوگ BWV 577 – دایان بیش
ژیگ فوگ در ماژور سل BWV 577 در سال 1707 برای ارگ نوشته شده است. این اثر فوق العاده باخ هر کسی را که با موسیقی ارگ آشنایی ندارد شگفت زده می کند. نه تنها شنیدن آن لذت بخش است بلکه تماشای تصویری آن نیز بسیار مسحور کننده است.
دایان بیش (Diane Bish) ارگ نواز ماهری است که قطعات بسیار سخت را بدون اشتباه می نوازد. لطفاً با تماشای ویدئوی زیر هنگام اجرای بسیار تند قطعه « ژیگ» یا « رقص» به نحوه کنترل ارگ وی توجه کنید.
در این قطعه نوازنده باید از دو دست و دو پای خود استفاده کند. هنگامی که دایان به صداهای زیرتر فوگ می رسد رقص پاهای وی را روی پدال ها مجدداً مشاهده کنید، بدون خطا.
فوگ یک قطعه چند صوتی است که با دو یا چند صدا براساس موضوع یا مضمون ساخته می شود که این موضوع در ابتدا معرفی و به طور مرتب طی اجرای قطعه تکرار می شود. باخ در این ژانر استاد بود و قطعه های موسیقی فوگ زیادی در آثارش دیده می شود.
معروف ترین آثار کوتاه او
نام این آثار به ترتیب:
- Bach, J.S.: Concerto No. 2 in D Minor for Solo Keyboard, BWV 593
- Bach, J.S.: Leipzig chorale “Nun komm, der Heiden Heiland,” BWV 659
- Bach, J.S.: Concerto No. 1 in D Major for Solo Keyboard, BWV 972
- Bach, J.S.: Sonata No. 1 in G Minor for Solo Violin, BWV 1001
- Bach, J.S.: Partita No. 1 in B Minor for Solo Violin, BWV 1002
- Bach, J.S.: Sonata No. 2 in A Minor for Solo Violin, BWV 1003
- Bach, J.S.: Partita No. 2 in D Minor for Solo Violin, BWV 1004
- Bach, Johann Sebastian: Sonata No. 3 in C Major for Solo Violin, BWV 1005
تاثیرگذاری ها در قرن بیستم
همانطور که در ابتدا اشاره شد آهنگ سازان زمان وی و همچنین بعد از آن موسیقی باخ را مطالعه کرده اند.
در واقع دانشجوی هر کالج یا دانشگاه که می خواهد مدرک موسیقی بگیرد باید چهار ترم تئوری موسیقی را با موفقیت به پایان برساند. بیشتر این مطالعه به قوانین تصنیف نویسی مربوط می شود که یوهان سباستین باخ تنظیم کرده است.
بسیاری از هنرمندان موسیقی در قرن بیستم قطعات باخ را اجرا و ضبط کرده اند. یکی از معروف ترین گروه آواز دهه 60 و 70 گروه سوینگل سینگر (Swingle Singers) بود. علت منحصر به فرد بودن این گروه بسیار با استعداد به دلیل اقتباس مدرن آنها از موسیقی باخ از طریق سبک ویژه جاز بود.
وندی کارلوس (Wendy Carlos) هنرمند دیگری بود که در زنده نگه داشتن نام باخ نقش به سزایی داشت. وی در سال 1968 آلبوم سویچ آن باخ (Switched on Bach) را منتشر کرد و در مورد اجرای هنری بسیاری از قطعه های موسیقی باخ که با سینث سایزر/ ساز الکتریکی موگنواخته بود، نظرات بسیار خوبی دریافت نمود. دانستن اینکه روش های بسیاری از هنرمندان در اجرای موسیقی باخ آیا مورد تایید وی بود یا نه می توانست جالب باشد. با توجه به این مضمون، این نویسنده معتقد است که هنرمند آینده طرفدار باخ نخواهد بود.
پی. دی. کیو باخ (P. D. Q. Bach ) آهنگساز ابداع پروفسور پیتر شیکیلی (Peter Schickele)، طنز پرداز موسیقی است. شیکیلی کارش را با خلق این کودک ساختگی آهنگ ساز دوره باروک، یوهان سباستین باخ، آغاز کرد.
یوهان سباستین باخ 20 فرزند داشت که چهار تا از آنها آهنگسازهای برجسته ای شدند. نام« پی. دی. کیو» به تقلید از اسم های سه بخشی چند فرزند باخ انتخاب شده است. اسم ها را با برداشتن حروف اول سه بخش مانند سی. پی. ای برای کارل امانوئل باخ کوچک کردند. بنابراین در پی. دی. کیو باخ، «پی. دی. کیو» مخفف لعنتی خیلی سریع است.
در زیر چند ویدئو از «سینگل سینگرز» و «سوئیچ آن باخ»آمده است.
در خاتمه
اگر هر مطلبی از این مقاله فهمیدیم به یاد داشته باشیم که تاریخ را گذشته می سازد. موسیقی یوهان سباستین باخ نمونه عالی از این تاریخ است. به خاطر وجود این آهنگساز بزرگ اکنون می توانیم برای تنظیم استاندارهایی که در ساخت موسیقی انجام داد سپاسگزار وی باشیم. امیدوارم که بتوانید این نمونه های ارائه شده در اینجا را گوش دهید و درک و شناخت بهتری از بزرگترین آهنگساز همه دوران ها داشته باشید.
