جاز یک نوع ژانر موسیقی پیچیده است که بر اساس بداهه نوازی بنا شده و یکی از اشکال هنری اصلی آمریکایی است.
موسیقی جاز چیست؟
جاز سبک گسترده ای از موسیقی است که با هارمونی پیچیده، ریتم های سنکوپ یا وقفه دار و تاکید زیاد بر بداهه نوازی شناخته می شود. نوازندگان سیاه پوست در نیواورلئان، لوئیزیانا، سبک جاز را در اوایل قرن بیستم توسعه دادند. نیواورلئان که مدت ها به عنوان یکی از پایتخت های موسیقی ایالات متحده شناخته می شد، حال و هوای بهتری به رگتایم (Ragtime) و بلوز داد. نوازندگان قدیمی و پیشکسوت جاز مثل جلی رول مورتون و لوئیس آرمسترانگ روی این فرم های بلوز و رگتایم کار و بر روی آن ها بداهه نوازی می کردند، که همین باعث ایجاد یک سبک کاملا جدید از موسیقی آمریکایی شد.
جاز به سرعت در سرتاسر آمریکا گسترش یافت و خیلی زود، شهر نیویورک پایتخت جاز آمریکا و کل جهان شد. این فرم موسیقی تکامل یافت تا از استاندارد های پر طرفدار موسیقی، موسیقی مدال، پاپ، راک، فانک و حتی آهنگ های آوانگارد واقعی برخوردار شود.
موسیقی تکنو چیست؟ تاریخچه و دانلود 12 اثر برتر
تاریخچه موسیقی جاز چیست؟
جاز تاریخچه طولانی و با سابقه ای دارد که مربوط به قرن بیستم است.
1-اوایل دهه 1900 : مورخان موسیقی، رد پای جاز را در اوایل قرن بیستم نیواورلئان پیدا کردند، یعنی همان جایی که نوازندگانی مثل جلی رول مورتون، کینگ الیور و لوئیس آرمسترانگ بخش های رگتایم، بلوز و شیپور آهنگ تند و مکث دار (Second-line) را از مراسم رژه وام گرفتند. حتی موسیقی تشییع جنازه نیواورلئان الهام بخش نوازندگان اولیه جاز بود. جاز جنوبی نیواورلئان در نهایت به جاز Dixieland معروف شد.
2- دهه های 1920 و 1930: از دیگر پایتخت های اولیه جاز می توان به شیکاگو و کانزاس سیتی (جایی که کنت بیسی برای مدت طولانی ارکسترش را در آن جا مستقر کرد) اشاره کرد، اما این شهر نیویورک بود که جاز را به معیاری برای فرهنگ آمریکایی تبدیل کرد. گروه های بزرگ به رهبری رهبران گروه مثل دوک الینگتون و فلچر هندرسون برای تماشاگران کلوپ شبانه اجرا کردند. الینگتون مخصوصا به خاطر آهنگ های اورجینالش که از موسیقی کلاسیک نشأت می گرفت و باعث برجسته تر شدن تک نوازان گروه بزرگ الینگتون می شد، مشهور بود.
3- دهه 1940 و 1950 : در دهه 1940، نوازندگان نیویورکی مثل چارلی پارکر، دیزی گیلسپی، باد پاول و آرت بلیکی یک زیرژانر جاز به نام بی باپ (Bebop) را به وجود آوردند. این سبک از موسیقی شامل نواختن های فوق العاده سریع، تک نوازی پرکار بر روی تغییرات آکورد و سنکوپاژ معمولی بود. نوازندگانی مثل اورنت کلمن و کوارتت جاز مدرن ، قوانین هارمونیک جاز سنتی را به چالش کشیدند. کولمن به ویژه با خلق ژانری به نام Free Jazz یا جاز آزاد شناخته می شود که تا حد زیادی از فرم آهنگی که بیشتر استاندارد های جاز را دارد، پیروی می کند.
در ادامه بخوانید: موسیقی مینیمال چیست؟ تاریخچه و بهترین آثار
4- دهه 1960: Post-bebop (یا Post-bop) از تمپو کاست و به پیچیدگی هارمونیک اضافه کرد. نوازندگانی مثل تلونیوس مونک، چارلز مینگوس و مایلز دیویس خودشان را درگیر بی باپ کردند، اما بیشتر به خاطر آهنگ های Post-bop معروف شدند. دیویس ژانری به نام Cool Jazz را به وجود آورد که بر تمپو های آهسته تر، ویژگی های مینیمال تر و نواختن مودال تأکید داشت. ساکسیفونیست های خوش ذوقی مثل جان کولترین و سانی رولینز هم به همان اندازه در بی باپ، کول جاز و حتی بداهه پردازی‌های پست تونال که در آلبوم Ascension کول ترین مشخص است، مهارت داشتند. در همین حال، نوازندگانی مثل هربی هنکاک و جو زاوینول جاز را با فانک و راک ادغام کردند تا سبک جدیدی به نام فیوژن ایجاد کنند. هنرمندان دیگری هم مثل پت متنی و بیل فریسل، از موسیقی فولکلور الهام گرفتند و آن سبک را به اجرا های جازشان اضافه کردند.
موسیقی جاز چه صدایی دارد؟
موسیقی جاز تقریبا با هر ژانر موسیقی، از بلوز گرفته تا راک و کلاسیک، اشتراکاتی بسیاری دارد. این ویژگی باعث به وجود آمدن زیر ژانر های متعددی در جاز می شود. چند عنصر مرکزی جاز تقریبا همه اشکال جاز از جمله موسیقی سوئینگ، بیگ باند، بی باپ و جاز جذاب را با هم یکی می کنند.
1-ریتم های متمایز: ریتم های سنتی جاز به خاطر نت های هشتم نوسانی اش شناخته می شوند؛ یعنی که نت اول در جفت نت هشتم تأکید بیشتری دارد و نت دوم وقتی به سمت نت بعدی می رود ، غیر موکدتر است. در همین حال، جاز لاتین، که بر اساس موسیقی دریای کارائیب ساخته شده است، نوسان ندارد، اما ریتم هایی دارد که اغلب از سنت های آفریقایی – کوبایی برگرفته شده است.
2- پیچیدگی هارمونیک : موسیقی جاز به ندرت از تریاد یا سه نتی استفاده می کند که موسیقی پاپ، کانتری و فولک را تعریف می کند. تقریبا تمام آکورد های جاز لحن صدای آکورد هفتم را دارند و بسیاری از آن ها مثل آکورد نهم، یازدهم و سیزدهم با کشش هایی همراه هستند.
حتما بخوانید: 80 اصطلاح رایج موسیقی که باید بلد باشید
3- بداهه نوازی : شاید هم بیش از هر چیز دیگری، این ویژگی بداهه نوازی است که تقریبا تمام اشکال موسیقی جاز را با هم یکی می کند. ممکن است از همه اعضای یک گروه جاز، از نوازندگان ساز های اصلی گرفته تا بخش ریتم و تا خوانندگان اصلی، دعوت شود به صورت بداهه اجرا کنند.
8 ابزار لازم برای موسیقی جاز
تقریبا هر ساز می تواند جزئی از یک گروه جاز باشد، به شرط این که به نوازنده امکان بداهه نوازی را بدهد. این هشت ساز در گروه های جاز پرکاربرد هستند:
1-درامز: درام ها اجرای بخش ریتم جاز را برعهده دارند. معمولا درامر های جاز یک کیت درام چهار یا پنج تکه می نوازند. گروه های جاز لاتین ممکن است علاوه بر ست درام ساز های کوبه ای دستی یا کاخون هم داشته باشند. از درامر های معروفی که در ژانر جاز فعالیت می کردند؛ می توان به آرت بلکی، مکس روچ و بیلی کوبهام اشاره کرد.
2- گیتار باس: تقریبا همه گروه های جاز از کنترباس یا گیتار بیس استفاده می کنند. از نوازندگان مشهور بیس جاز می توان به چارلز مینگوس، ری براون، دیو هالند و گری پیکاک اشاره کرد.
یک بار برای همیشه یاد بگیر: سبک ها و ژانرهای معروف موسیقی با مثال
3- کیبورد : کیبورد جاز ( چه پیانو و چه کیبورد دیجیتال ) جز کلاسیک یک ترکیب موسیقی جاز است. باد پاول، تلونیوس مونک، بیل ایوانز، هربی هنکاک ، کیت جارت و جیسون موران تنها تعدادی از پیانیست ها و کیبورد نوازان افسانه ای جاز هستند.
4- گیتار : گیتار بعد از کیبورد به عنوان رایج ترین ساز آکوردی در یک گروه جاز، در رتبه دوم قرار دارد. چارلی کریستین، وس مونتگومری، جو پاس، پت متنی و مایک استرن از جمله نوازندگان مشهور گیتار جاز هستند.
5- ترومپت : از همان نخستین روز ها در نیواورلئان، گروه های جاز یک ترومپت داشتند. لوئیس آرمسترانگ، مایلز دیویس، دیزی گیلسپی و وینتون مارسالیس همگی ترومپت نواز های معروف جاز هستند.
6- ترومبون : با این که ترومبون به اندازه ترومپت جلب توجه نمی کند، اما جز ثابت گروه های بزرگ جاز و گروه های مدرن بوده است. رابین یوبانکس و ترک مورفی ستاره های ترومبون جاز هستند.
7- ساکسیفون : قابلیت های سریع ساکسیفون و سهولت نواختنش، آن را به یک ساز اصلی فوق العاده برای موسیقی جاز تبدیل کرده است. کلمن هاوکینز، لستر یانگ، چارلی پارکر، جان کولترین ، سانی رولینز، اورنت کولمن و مایکل برکر از مشهورترین نوازندگان ساکسیفون در تاریخ جاز هستند.
یک سبک عالی دیگه: موسیقی آمریکانا، تاریخچه، افراد مشهور
8- آواز اصلی: در مقایسه با سایر اشکال رایج موسیقی، جاز کم تر به یک خواننده اصلی وابسته است. با این وجود، بسیاری از خوانندگان جاز مثل سارا وان، بیلی هالیدی و الا فیتزجرالد به شهرت جهانی رسیده اند.
