آموزش مداحی، ترفندها و نکات کاربردی

در طول زندگی ما شیعیان، اهل بیت همواره جایگاه خاصی در زندگی دینی و معنوی ما داشته اند و ما برای در یاد نگاه داشتن آنها اقدامات مختلفی را انجام می دهیم که مداحی یکی از آنهاست. مداحی در لغت یعنی وصف کردن شخصیت اهل بیت با آوایی دلنشین و تاثرگذار.

احتمالا بیشتر ما پس از شنیدن واژه مداحی، ایام محرم در ذهنمان تداعی می شود. درواقع پس از واقعه کربلا بسیاری از شیعیان به سرودن شعرایی با لحن حزن انگیز برای تداعی فاجعه جانگداز آن ماجرا ترغیب شدند پس یکی از بهترین زمان ها برای ارائه این هنر همین ایام و همچنین اعیاد و شهادت های منسوب به اهل بیت است.

در سال های اخیر به دلیل ورود نسل جدید به عرصه مداحی، گویی اصالت اشعار کاهش یافته (شاید شما هم مداحانی را دیده باشید که از ملودی آهنگ های خوانندگان پاپ برای مداحی استفاده می کنند). همچنین گفتنی است که بسیاری از افراد بدون یادگیری حرفه ای مداحی به این این عرصه وارد شده و درحالیکه چیزی از کلام فاخر و ارزش موسیقایی نغمه‌ ها بدانند، در مجالس و مراسم ها به اجرا می پردازند.

حتما بخوانید: چه چیزی صدا را زیبا و صاف می کند؟ (10 نکته مفید)

مداحی همچنین با مضامینی همچون مضامین سیاسی و امورات کشور نیز آمیخته شده است و صرفا جنبه ی عزاداری ندارد. از این رو سران و بزرگان کشور نیز این هنر را به عنوان « وسیله ای منحصر به فرد» خوانده اند که همین گفته، جایگاه ویژه ی مداحی در کشور ما را نشان می دهد.

نکته مهمي كه بايد به آن توجه داشته باشید اين است كه شخصی كه به مداحي اهل بيت علاقه داشته و به این کار مشغول است، در عین این كه مسئوليت خطيري را بر عهده دارد، همچنین داراي شان و منزلت خاصی نزد ائمه اطهار مي باشد. در ادامه این مقاله به بررسی چند ترفند برای شروع مداحی خواهیم پداخت.

شروع مداحی

در مجموع چند اصل را باید در مداحی رعایت کنید.

مرحله 1

• خواندن یک رباعی صلوات
• خواندن یک غزل امام زمان و یک قصیده یا مثنوی در مدح بی بی (خواندن قصیده کرامتی از بی بی غالبا متناسب با معنی یکی از ابیات قصیده است)
• خواندن یک غزل مصیبت
• خواندن روضه وزبانحال
• خواندن یک نوحه واحد شور

مرحله 2

• شاید از خود بپرسید که این متون را ازکجا به دست آوریم که خوشبختانه مداحان امروزه فقر شعری وتاریخی و.. ندارند چراکه برای هر مداحی 4 جلد نخل میثم استاد سازگار یا دواوین استاد موید شفق و… همچنین شعرای جوان مانند آقای لطیفیان و… کافیست.

حتما بخوانید: برای تغییر تن صدا چه باید کرد؟ تنها 7 روش موثر

مرحله 3

• و اما طریقه خواندن این متون نیاز به آموزش دارد. که در زیر به چند نکته پیشنهادی برای شما قرار می دهیم.

1. تقلید: دقت داشته باشید که یکی از روش های رایج برای شروع این هنر، تقلید صرف از مداحان بزرگ است. بدین صورت که سعی کنید در جلسات حضوری و مراسم هایی که در آنها مداحی می کند شرکت کنید و به اهنگ و لحن صدا ، حرکات و رفتارش توجه کنید. علاقه یک بحث خیلی برای ادامه دادن این کار است چراکه باید ساعتها وویس مداح مورد نظر را گوش دهید و سعی کنید از وی تقلید کنید. پس از یک سال اقتباس از مداحان بزرگ، می توانید وارد مرحله جدیدی شوید که در آن باید از مداحانی که در یک حوزه تخصصی کار می کنند تقلید کنید. مثلا روضه خواندن، شور خواندن و … .
2. سعی کنید همواره منتقد خود باشید یا از اطرافیان درخواست کنید که نحوه خواندتان را نقد کنند.
3. کنترل عوامل گرفتگی صدا: اجتناب از داد زدن های بیجا – اجتناب از مداحی درمواقعی که سرما خورده اید – اجتناب از خوردن غذاهای مضر برای حنجره – اجتناب از استعمال دخانیات و … .
4. توجه به اصول صحیح مداحی در مراسم ولیمه، هیئت، ختم و …
5. توجه به وزن و قالب شعر و انتخاب مناسب ترین لحن برای مداحی.
6. نا امید نشدن و نترسیدن از واکنش اطرافیان.
7. هر روز تمرین کنید چراکه صدا و حس شما مهمترین تاثیر را در پیشرفت خواندنتان دارد.

با دانستن این نکته که حرفه ای شدن در هر کاری زمان زیاد و خاص خود را می طلبد، با پروسه طولانی حرفه ای شدن در مداحی کنار خواهید آمد. بدین صورت که پس از کذشت چند سال و پیشرفت کردن صاحب سبک خواهید شد.

حتما بخوانید: برای تنظیم صدا چه بخوریم و چه نخوریم؟

نحوه نفس‌کشیدن در آوازخوانی

در زمان آوازخواندن، عمل دم را باید بسرعت و عمل بازدم را به آرامی انجام‌دهید. همچنین باید ژست بدن شما مناسب باشد. ژست مناسب باعث می‌شود تا کنترل بیشتری روی تنفس خود داشته باشید و عملکرد بهتری از خود نشان دهید. در این نوشته می‌خواهیم تمریناتی را برای ایجاد کنترل روی نفس به شما عرضه کنیم.

تمرینات کنترل تنفس برای آوازخوان‌ها

1 – تمرینات تنفسی برای عمل دم

در این تمرینات یاد می‌گیرید که چگونه سریع عمل دم را انجام دهید تا بتوانید برای نواختن ابزار موسیقی نفس خوبی داشته باشید. باید بهترین روش را برای واردکردن اکسیژن به ریه خود پیداکنید. هوایی که وارد بدن می‌شود بخاطر چگالی بالا وارد قسمت پایینی شکم می‌شود، بنابراین باید سریع نفس بکشید تا هوا وارد ریه شما بشود. این عمل ممکن است باعث‌شود خمیازه بکشید اما نگران نباشید زیرا هنگامی‌که حجم زیادی از اکسیژن وارد بدن می‌شود، این واکنش طبیعی را از بدن مشاهده خواهیدکرد.

2- تمرینات تنفسی بازدم

این تمرین را باید به آرامی انجام دهید. این عمل به شما اجازه می‌دهد تا نوت‌های بلند را بتوانید به آرامی اجرا کنید. عمل بازدم را طوری انجام دهید که انگار

می‌خواهید با فوت کردن، یک پر را روی هوا نگه‌دارید.

در این تمرین متوجه خواهیدشد که شکم شما به آرامی به حالت نرمال برمی‌گردد. پس از این تمرین، باید سریعا یک نفس عمیق بکشید.

3- تمرینات گرم‌کردن نفس

این تمرین به شل‌شدن لب‌ها در زمان آوازخوانی کمک می‌کند. در این تمرین باید بصورت عادی نفس بکشید و لب‌هایتان را کنارهم نگه‌دارید. برای 3 دقیقه بازدم کنید، این کار باعث می‌شود تا بخاطر عبور جریان هوا، لب‌های شما شروع به لرزیدن کند.

4- تمرینات خمیازه‌ای

خمیازه کشیدن به آرامش ماهیچه‌های صوتی شما کمک می‌کند. در یک جای راحت بایستید بطوری که هوا به راحتی بتواند درون بدن شما جریان یابد. عمل دم و بازدم را انجام‌دهید. اگر روش درستی برای نفس کشیدن به کارگیرید احساس منبسط‌شدن در اطراف دنده‌های خود می‌کنید. دلیل آن این است که دیافراگم پایین می‌یابد و به ریه اجازه پرشدن می‌دهد. در هنگام این تمرین از زیاد تکان‌دادن سر و گردن پرهیزکنید. همچنین سطح چانه خود را ثابت نگه‌دارید.

5- استفاده از یک دسته پوشال برای نفس کشیدن

یکی دیگر از تمریناتی که به کنترل تنفس شما کمک می‌کند این است که یک دسته پوشال جلوی دهن خود قراردهید و تلاش کنید نفس بکشید. همچنین می‌توانید عمل دم را با گفتن 5 باره ha ha ha ha ha انجام‌دهید، این تمرین به کنترل تنفس شما کمک می‌کند.

چطور صدای خود را برای آواز بهتر تربیت کنیم؟ چند نکته ساده و مهم

6- تمرینات تنفسی دیافراگمی

آیا تا به حال نفس کشیدن کودکان را دیده‌اید؟ اگر دقت کرده باشید در هنگام تنفس، شکم کودک بالا و پایین می‌شود. دلیل آن این است که آنها به جای استفاده از قسمت فوقانی سینه، از دیافراگم خود برای نفس کشیدن استفاده می‌کنند. در واقع روش طبیعی و مناسب نفس‌کشیدن نیز استفاده از دیافراگم است.

برای اینکه با دیافراگم خود نفس بکشید، یک دست را روی شکم‌تان بگذارید و با دیافراگم‌تان نفس بکشید. هنگام پرشدن شکم توسط هوا متوجه حرکت دستتان خواهیدشد، پس از آن به آرامی بازدم کنید. شیوه صحیح نفس کشیدن به این شکل است.

2 ویدیوی آموزشی زیر را از دست ندهید