در مطلب قبلی همه چیز درباره سه تار الکتریک + نمونه فیلم های فوق العاده زیبا را برای شما نگاشتیم. در این پست می خواهیم نحوه نت خوانی سه تار را بصورت تصویری و به زبانی ساده به شما طرفداران موسیقی سه تار آموزش دهیم.
مقدمه:
نت خوانی در آموزش موسیقی اهمیت زیادی دارد چرا که یکی از مشکل ترین کارها برای هنرجویانی که در ابتدای مسیر آموزش موسیقی هستند نت خوانی می باشد.نت در واقع شبیه به الفبای زبان میباشد. برای یادگیری، خواندن و نوشتن باید الفبای هر چیزی را یاد گرفت. موسیقی هم در سبک خودش دارای الفباست که به آن نت گفته می شود. در ادامه با نت خوانی ساز سنتور آشنا خواهید شد.
ویدئو شماره 1- آشنایی با ویژگی صدا و نت خوانی- آموزش نیما فریدونی:
ویدئو شماره 2- آموزش سه تار-آشنایی با کشش نت ها:
ویدئو شماره3- آموزش سه تار- تمرین نت های سیاه و چنگ:
علاقمندان بخوانند: دانلود سه تا از بهترین کتاب های آموزش سه تار (pdf رایگان)
در صورت تمایل به آموزش نت خوانی موسیقی می توانید با دانلود کتاب آموزش نت نویسی و نت خوانی موسیقی را حرفه ای تر یاد بگیرید. ین کتاب به صورت گام به گام و به زبانی ساده شما را با الفبای موسیقی آشنا کرده و تئوری موسیقی را به شما علاقه مندان یادگیری این هنر می آموزد.
1- آشنایی با نت های موسیقی
1- آشنایی با نت های موسیقیهفت عدد نت که به اشکال زیر از سمت چپ به راست خوانده می شوند:
سی لا سُل فا می رِ دو
do re mi fa sol la si
C D E F G A B
توی این پک فوق العاده، استاد بهزاد سلیمی، نواختن سه تار رو جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! در کمترین زمان یک سه تارنواز حرفه ای شو همه رو انگشت به دهان کن!
هر نت موسیقی در حالت “تیز یا زیر”: دییِز یا شارپ (Sharp) خوانده می شود و با علامت ” ♯ “ نمایش داده می شود. مثال: ♯F (فا دییِز)
هر نت موسیقی در حالت “بم”: بِمُل یا فِلَت (Flat) خوانده می شود و با علامت ” ♭ “ نمایش داده می شود. مثال: ♭F (فا بِمُل)
2 – آشنایی با پنج خط حامل
نتهای موسیقی، علائم و نشانه ها همگی وقتی معنا پیدا می کنند که روی 5 خط موازی با فواصل یکسان قرار می گیرند. این خطوط در تمام صفحات موسیقی در چندین ردیف پشت سر هم و با فواصل یکسان کشیده شده اند. خطوط حامل نت های موسیقی را در روی خطوط و بین خطوط حمل می کند. از این رو به آنها خطوط حامل گفته می شود.
3- کلید موسیقی (Clef)
اولین علامتی که روی خطوط حامل نوشته یا کشیده می شود، “کلید” است. این کلید به شما می گوید که، خطوط و فواصلی که بر روی خطوط حامل قرار دارند برابر با چه نت هایی هستند.
- کلید سُل (کلید تریبل):
به این دلیل به آن کلید سل گفته می شود، زیرا به دور خط نت سُل (G)، یک دایره می کشد. این کلید برای نوشتن نت های موسیقی اکثر صدا ها و آواهای موسیقی مانند: سوپرانو (Soprano)، متزو سوپرانو (Mezzo-Soprano)، آلتو (alto) و تنور (Tenor)، ساز های چوبی-بادی (مانند: فلوت، کلارینت و …)، ساز های زهی (مانند: ویالون و گیتار) و ساز های برنجی (مانند: ساکسیفون و ترومپت) مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین با تمام نت های قابل نواختن با دست راست روی پیانو نیز مطابقت دارد.
نت هایی که بر روی خطوط حامل در “کلید سُل” نواخته می شوند به ترتیب از پایین به بالا عبارتند از: E، G، B، D و F. و نت های بین خطوط نیز به ترتیب از پایین به بالا، F، A، C و E هستند.
- کلید فا (کلید باس):
به این دلیل به آن کلید فا گفته می شود، زیرا خط حامل نت فا (F) را با قرار دادن دو نقطه در دو طرف این خط معین می کند. کلید فا برای نوشتن نت های موسیقی ساز های با تن صدای بم یا پایین (مانند: باس، باسون)، ساز های برنجی (مانند: ترومبون، توبا) و ساز هایی دیگری مانند ویالون سل، یوفونیوم، باریتوم استفاده می شود. همچنین قطعات پیانو برای دست چپ نیز اینروزها عموما در کلید فا (F) نوشته می شوند.
نت هایی که بر روی خطوط حامل در “کلید فا” نواخته می شوند به ترتیب از پایین به بالا عبارتن از : G، B، D ، F و A. و نت های بین خطوط نیز به ترتیب از پایین به بالا، A، C، E و G هستند.
4- مایه نما (Key Signature)
درست در سمت راست کلید سل یا کلید فا، پیش از آغاز نت ها، زیر و بمی نت ها با علائم ♯ و ♭مشخص می شود. این مجموعه علائم مایه نما خوانده می شوند که در واقع مایه یا تن موسیقی ما را مشخص می کنند.
- علامت بِمُل (♭ ) در کنار کلید سل یا کلید فا، به این معنی است که تمامی نت ها روی آن خط یا بین این خطوط، باید به صورت بمل ( ♭ ) نیم گام یا نیم پرده به پایین نواخته شوند. بنابرین اگر علامت ♭ در کنار کلید، روی خطی از خطوط حامل قرار بگیرد که مطابق با نت B باشد، تمامی نت های B تا انتها باید به صورت “بِمُل” یا B♭ نواخته شوند که در میانه نت B (سی) و نت A (لا) قرار دارد.
- علامت دییِز (♯) در کنار کلید سل یا کلید فا، به این معنی است که تمامی نت ها روی آن خط یا بین این خطوط، باید به صورت بمل ( ♯ ) نیم گام یا نیم پرده به بالا نواخته شوند.
- اگر مایه نما مشخص کند که نت سی (B) به عنوان مثال تا انتها باید به صورت “بِمُل” نواخته شود، یک علامت ( ♮ ) پیش از نت B تعیین می کند که این نت خاص و دیگر نت های B در آن میزان باید به جای B♭ به صورت B نواخته شوند.
5- میزان نما (Time Signature)
در سمت راست “مایه نما” (در صورت وجود) “میزان نما” قرار دارد. میزان نما به طور معین، از دو عدد تشکیل شده است و شبیه به یک کسر به نظر می رسد. ممکن است تا انتهای یک قطعه موسیقی ثابت باشد و همین طور می تواند در فواصل زمانی مختلف تغییر کند.
- عدد بالا: مشخص می کند که در هر “میزان” چند ضرب وجود دارد. برای مثال اگر میزان نما ¾ باشد، به این معنی است که در هر میزان 3 ضرب وجود دارد.
نکته: “میزان” توسط خطوطی عمود بر خطوط حامل مشخص می شود. به این خطوط، خط میزان گفته می شود.
- عدد پایین: مشخص می کند که چه نوع نتی یک ضربی است. این عدد معمولا 4 است و این معنا را می دهد که هر “نت سیاه یا ¼ ” (گام بعدی را بخوانید)، معادل یک ضرب است. همچنین اگر 2 باشد که در آن هر “نت سفید یا ½ “، معادل یک ضرب است و اگر 8 باشد هر “نت چنگ یا 1/8” معادل یک ضرب است.
6- با توجه به میزان نما، نت ها را بنوازید و به موقع سکوت کنید.
اکنون می توانید تمامی نت ها را روی خطوط حامل بخوانید. کلید، “مایه نما” و “میزان نمای” هر قطعه موسیقی را تشخیص دهید، اما نمی توانید معنای علائم مختلفی را که روی خطوط و لا به لای خطوط قرار می گیرند متوجه شوید. برای شکل گیری یک قطعه موسیقی، صدای هر نت موسیقی در هر میزان باید به اندازه معینی ادامه پیدا کند و همچنین در لا به لای این نتها باید در فواصل زمانی معینی سکوت وجود داشته باشد. سکوت به این معنی که در این فواصل هیچ نتی نواخته نمی شود. علائم گوناگونی برای نشان دادن مدت زمان کشش نت و سکوت ها وجود دارد که در ادامه آن ها را فرا خواهیم گرفت.
- نت گرد یا نت کامل: به صورت دایره ای در خطوط حامل ظاهر می شود و این نت در میزان 4/4 به اندازه 4 ضرب ادامه پیدا می کند یا کشیده می شود. نت گرد واحد مبنایی است برای دیگر نت ها؛ به این معنی که میزان کشش دیگر نت ها نسبت به این نت سنجیده می شود.
- سکوت گرد یا سکوت کامل: یک مستطیل سیاه رنگ که از خط حامل دوم به پایین آویزان است. از لحاظ ارزش زمانیف معدل نت گرد است. هرچند که در موقعیت هایی به معنای سکوت در کل میزان است حتی اگر نت گرد به معنای این میزان کشش نباشد. برای مثال در میزان ¾ نت گرد نمی تواند استفاده شود، چون برای یک میزان زیادی بزرگ است. با این وجود سکوت گرد (سکوت کامل) گاهی برای نشان دادن سکوت در کل میزان مورد استفاده قرار می گیرد.
- نت سفید یا نت ½ : از لحاظ ارزش زمانی، ½ نت گرد محسوب می شود. نت سفید به صورت یک دایره و یک خط راست در خطوط حامل قرار می گیرد. این خط راست می تواند در سمت راست به سوی بالا یا در سمت چپ به سوی پایین کشیده شود. در یک میزان 4/4، صدای نت سفید به اندازه 2 ضرب ادامه پیدا می کند.
- سکوت سفید: یک مستطیل سیاه رنگ که روی خط حامل سوم به سمت بالا می نشیند و ارزش زمانی اش به اندازه نت سفید می باشد.
- نت سیاه یا نت ¼: از لحاظ ارزش زمانی، ¼ نت گرد محسوب می شود. یک دایره سیاه رنگ تو پر که یک خط مستقیم از یک سمت ان به یک سو کشیده شده است. در یک میزان 4/4، صدای نت سیاه معادل 1 ضرب خواهد بود.
- سکوت سیاه یا ½: یک علامت منحصر به فرد که شبیه پرنده ایست که به یک سو به پرواز در آمده است. گاهی این علامت به شکل آینه تصویر “سکوت چنگ” نشان داده می شود.
- نت چنگ: از لحاظ ارزش زمانی، 1/8 نت گرد محسوب می شود. در یک میزان 4/4، صدای نت سیاه معادل ½ ضرب خواهد بود. نت چنگ شبیه به نت سیاه است، با این تفاوت که در انتهایش چیزی شبیه به یک دم یا یک پرچم نیز وجود دارد که به سمت خطوط حامل خمیده می شود.
نکته: دو نت چنگ یا بیشتر به وسیله یک خط افقی از پایین یا از بالا به یکدیگر مطابق شکل متصل می شوند.
- سکوت چنگ: یک خط اریب که در انتهایش چیزی شبیه به پرچم به سمت چپ و مابین خطوط حامل دوم و سوم کشیده شده است. ارزش زمانی سکوت چنگ معادل نت چنگ است.
- نت دولا چنگ: ارزش زمانی اش 1/16 نت گرد است و در یک میزان 4/4 صدای نت دولاچنگ معادل ¼ خواهد بود. نت دولاچنگ شبیه به نت چنگ است با این تفاوت که در انتهایش دو پرچم دارد.
نکته: نت های دولاچنگ با دو خط افقی موازی به یکدیگر متصل می شوند.
- سکوت دولاچنگ: شبیه به سکوت چنگ با این تفاوت که یک پرچم دیگر در زیر پرچم اول و مابین خطوط حامل سوم و چهارم کشیده شده است. ارزش زمانی سکوت دولاچنگ معادل نت دولاچنگ است.
- هنگامی که یک نقطه در کنار یک نت یا یک سکوت قرار می گیرد، باید به اندازه نصف ارزش زمانی نرمال نت بیشتر ادامه پیدا کند. برای مثال: یک نقطه در کنار نت سفید، به این معنی است که آن نت باید به اندازه 3/2 یک نت سفید معمولی ادامه پیدا کند. از آنجایی که یک نت سفید در میزان 4/4 معادل دو ضرب می باشد، پس با یک نقطه در کنارش این نت باید 3 ضرب ادامه پیدا کند.
- نت ها و سکوت هایی با زمان های کوتاهتر نیز وجود دارند، که از همان الگوی نتهای چنگ و دولا چنگ پیروی می کنند.
7- دقت به نحوه نواختن نت ها !
- به نواخته شدن دو یا چند نت به طور همزمان “کورد” یا “آکورد” گفته می شود. برای نشان دادن یک کورد، نت ها روی یک دیگر و به صورت ستونی، روی خطوط حامل نشان داده می شوند. آکوردها تنها در ساز های پولیفونیک (توانایی نواختن چند نت به صورت مستقل یا همزمان) مانند گیتار و پیانو امکان نواخته شدن دارند.
- اگر دو نت به وسیله یک کمان به یکدیگر متصل شده باشند، این خط خمیده، خط اتحاد یا خط اتصال خواهد بود. خط اتحاد تنها بین نتهای همنام (از لحاظ آوایی و نه ارزش زمانی) اتفاق می افتد و به این معنی است که ارزش زمانی هر دو نت باید با یکدیگر جمع شود. کاربرد خط اتحاد برای مواقعی است که می خواهیم در فاصله زمانی که صدای یک یا چند نت ادامه پیدا می کند، نت های دیگری در این بین نواخته شوند. خط اتصال بین نت های همنام و غیر همنام کشیده می شود و به این معنی است که نتها باید به صورت به هم پیوسته و بدون وقفه نواخته شوند.
- اگر نتی را دیدید یک نقطه در بالا یا در زیر آن قرار گرفته است، باید بدانید که خواندن یا نواختن اینگونه نت ها باید با یک سکوت کوتاه یا یک وقفه همراه باشد. به طوری که مجموعه این نتها به صورت غیر پیوسته و منقطع نواخته می شوند. به اینگونه نواخته شدن نت ها “استاکاتو” گفته می شود.
همچنین بخوانید: برای یادگیری کدامیک را انتخاب کنیم؟ تار بهتر است یا سه تار؟
معرفی نرم افزار:
معرفی نرم افزار:برای طرفداران موسیقی برنامه جدید اندرویدی با نام نرم افزار آموزش نت خوانی سه تار طراحی و ساخته شده است که قابل نصب بر روی گوشی های اندرویدی میباشد. حجم ی که این برنامه از گوشی شما اشغال می کند چیزی حدود ۱۰٫۸ مگابایت است. این برنامه با نشون دادن شکل نت ها ازتون میخواد که اسمش رو انتخاب کنید و در مراحل بعدی هم چند مورد از کلیات اصلی نت خوانی و نت نویسی رو برای شما آموزش می دهد. در صورت تمایل به داشتن این برنامه می توانید روی لینک زیر کلیک نمایید.
لینک دانلود برنامه آموزش نت خوانی سه تار
تصاویر زیر گویای محیط کار برنامه آموزش نت خوانی سه تار می باشد.
همچنین پیشنهاد ما این است که برای یادگیری یک ساز موسیقی، با این بسته های آموزشی فوق العاده شروع کنید! شما مخاطبان گرامی می توانید نظرات با ارزش خود را با ما در میان بگذاریدو ما با پاسخگویی به سؤالات مرتبط شما در بخش نظرات میتوانیم گام کوچکی در رفع ابهامات شما برداریم.
