بیشترِ ساز ها در پنج گروه قرار می گیرند: زهی، بادی چوبی، برنجی، ضربی و صدای انسان. از این پنج خانواده، ساز های کوبه ای یا پرکاشن قدیمی ترین نوع ساز های ساخته دست بشر هستند و شامل انواع مختلفی از اندازه ها، شکل ها، صدا ها و سبک های نوازندگی می باشند.
ساز های کوبه ای چیست؟
خانواده ساز های کوبه ای یا پرکاشن (Percussion) شامل ممبرانوفون و ایدیفون است. ممبرانوفون یا طبل، ساز هایی هستند که وقتی نوازنده به غشایی که محکم روی یک قاب کشیده شده ضربه می زند، صدا تولید می کنند. ایدوفون ها (Idiophones) ساز هایی هستند که وقتی کل ساز در پاسخ به ضربه می لرزد، صدا تولید می کنند. نوازندگان کوبه ای سازهای شان را با دست ها یا با کوبه یا Beater که به درام، پتک، میله، یا برس سیمی هم معروف است، می نوازند.
در کنار این مطلب بخوانید: معرفی کامل انواع سازهای کوبه ای+ تصاویر
19 نوع ساز ممبرانوفون کوبه ای
تقریبا هر ژانر موسیقی به نوعی از طبل استفاده می شود و انواع بی شماری از طبل ها در فرهنگ های مختلف وجود دارند که عبارتند از:
1-کانگا Congas: کانگا ها طبل های دستی بلندی هستند که صدای عمیقی دارند و روی زمین یا تجهیزات کرومی قرار می گیرند.
2- بانگو (Bongos) : طبل های دستی بلندی هستند که کوچک تر از کانگا هستند و صدای بلندتری تولید می کنند.
3- تیمبال (Timbals) : تیمبال ها طبل های فلزی کوچکی هستند که روی پایه نصب می شوند و با کوبه یا Beater نواخته می شوند. یک نوازنده تیمبال معمولا دو طبل به اضافه زنگ گاوی و یک بلوک چوبی به عنوان بخشی از کیت همراهش دارد.
4- مریدانگام (Mridangam) : ظاهرا قدیمی ترین نوع طبل است که هنوز هم مورد استفاده قرار می گیرد. مریدانگام دو صفحه دارد، یکی در چپ و یکی در راست. نوازندگان سنتی مریدانگام مخلوطی از آرد و آب را به صفحه چپ می مالند تا صدای آن را هنگام نواختن کاهش دهد.
5- طبله (Tabla) : طبله رایج ترین ساز کوبه ای در موسیقی سنتی هند است که معمولا با یک سیتار نواخته می شود. طبله از دو طبل تشکیل شده است یکی “طبل نر” که صدای باس تولید می کند و یک “درام ماده ” که صدای تنور تولید می کند.
6- جیمبه (Djembe) : یک طبل جامی شکل آفریقایی است که نوازنده آن را بین زانوهایش می گیرد و با دستانش می نوازد.
مطلب مهم :دانلود رایگان ۲ کتاب آموزشی تنبک (به همراه معرفی کتب برتر)
7- طبل سخنگو (Talking Drum) : طبل سخنگو طبلی به شکل ساعت شنی است که در دو طرف؛ دو صفحه دارد. طبل سخنگو به این دلیل به این اسم معروف شده که ظاهرا می تواند صدا های گفتار انسان را تقلید کند.
8- نگوما (Ngoma) : نگوما یک طبل بشکه ای آفریقایی است که روی زمین قرار می گیرد. درامر هم با کوبه های چوبی بزرگ به آن ضربه می زند.
9- درام باس ارکسترال (Orchestral bass drum) : این ساز شبیه به درام باس موجود در یک مجموعه درام استاندارد است، اما قطر بسیار بزرگ تری دارد. این درام باس کلاسیک از یک قاب آویزان می شود. نوازنده پرکاشن با پتک های دستی به آن ضربه می زند.
10- تنور درام (Tenor drum) : تنور درام صدایی زیرتر از درام باس اما صدایی بم تر از تله درام دارد. این ساز گرد و با عمق متوسط است. طبل نواز آن را با پتک یا چوب طبل می نوازد.
11- درام کوچک (Side Drum) : اصطلاح “ساید درام” در موسیقی کلاسیک برای توصیف درامی استفاده می شود که معمولا اسنیر آن باز شده است. درام های کوچک در اکثر موسیقی های کلاسیک معاصر به طور برجسته ای استفاده می شوند، چه بخشی از یک مجموعه استاندارد درام باشند و چه نه.
12- بودران (Bodhran): بودران یک طبل سنتی ایرلندی است که گاهی اوقات در موسیقی ارکسترال، مخصوصا زمانی که آهنگ سازان از جزایر بریتانیا یا ایرلند باشند، مورد استفاده قرار می گیرد. بودران شبیه تنبور است؛ منتهی بدون صدای جرینگ جرینگ. نوازنده هم با یک کوبه کوچک به آن ضربه می زند. بیشتر بودران ها هنوز با پوست بز واقعی درست می شوند.
بسیار کاربردی: آموزش اصطلاحات موسیقی (رایج ترین ها)
13- تیمپانی (Timpani) : تیمپانی به دهل هم شناخته می شود. مجموعه تیمپانی از طبل های عظیمی تشکیل شده است که روی زمین در مقابل نوازنده قرار می گیرند و او با پتک های نمدی به آن ها ضربه می زند. زیر و بمی صدای تیمپانی را می توان با استفاده از پدال پا که سر درام را شل و سفت می کند، تنظیم کرد.
14- کیک درام (Kick Drum): این درام که به عنوان طبل باس هم شناخته می شود، یک طبل بزرگ است که صدای عمیقی دارد و روی زمین قرار می گیرد و با پدال پا نواخته می شود.
15- اسنیر درام (Snare Drum) : یک طبل سبک و سه تایی که سیم های اسنیر فلزی در زیر صفحه زیرین درام قرار دارند. معمولا یک درامر با دست غیر غالب خودش درام می نوازد. درام های بزرگ تر که روی بدنه نصب شده اند، جز اصلی گروه مارش هستند.
16- طبل فلور (Floor Tom) : نوعی طبل تام تام است که صدای بم و ژرفی دارد و روی پاها نزدیک دست غالب درامر قرار می گیرد.
17- طبل رَک (Rack Toms) : گاهی اوقات Hi tom و low tom هم نامیده می شود. این جفت درام تام تام بالای کیک درام آویزان اند و صدایی بلندتر از تام فلور تولید می کنند.
18- دایره زنگی (Tambourine) : در خاور میانه، دایره زنگی می تواند بخشی از مجموعه درام باشد، به عنوان یک ساز مستقل نصب شود یا بالای جفت سنج قرار بگیرد. یک دایره زنگی می تواند پوسته داشته باشد یا می تواند به طور انحصاری صدا را از طریق زیل ها (یا جرینگ هایش) که دیسک های فلزی هستند که در اطراف قاب دایره ای نصب شده اند، تولید کند. برخی از نوازندگان پاندیرو را انتخاب می کنند که از ساز های هم خانواده دایره زنگی سنتی است.
19- سوردو (Surdo) : یک نوع ساز پرکاشن برزیلی بدون نیاز به کوک که از درام باس گرفته شده و با کوبه های دستی نواخته می شود.
۴ ویدیو آموزشی نحوه نواختن ساز پرکاشن
24 نوع ساز کوبه ای ایدیفون
ایدیوفون ها هنگامی که یک نوازنده پرکاشن به آن ها ضربه می زند، صدا تولید می کند که باعث می شود کل ساز به لرزه در بیاید. در سرتاسر دنیای موسیقی، ایدیوفون های خوب زیادی وجود دارد، از جمله:
1-سنج (Cymbals) : اکثر سِنج ها دیسک های برنجی منحنی شکلی هستند که در اندازه های متنوعی ظاهر می شوند. سنج های درام کیت شامل های-هت، سنج راید یا بالای طبل، سنج غرشی و سنج پاشه ای هستند که هر کدام روی پایه سنج نصب شده و با کوبه ها نواخته می شوند. سنج های غرشی مخصوص گروه ارکستر و مارش به صورت جفت و دستی استفاده می شوند. وقتی که یک نوازنده دو دیسک سنج را روی هم می کشد، صدا تولید می شود. سنج های انگشتی، همان طور که از نام شان پیداست، به اندازه ای کوچک هستند که می توان آن ها را روی انگشتان نوازنده قرار داد.
2- کروتالز (Crotales): این ساز که به عنوان “سنج عتیقه” شناخته می شود، از مجموعه ای از سنج های کوچک ساخته شده است و در هر ژانری از موسیقی کلاسیک گرفته تا پروگرسیو راک دهه 1970 یافت شود.
3- چوبک (Claves): کلاو میله های چوبی هستند که با برخورد به هم صدای بدون کوکی تولید کنند. آن ها پایه اصلی موسیقی سالسا هستند.
4- تخته های معبد (Temple Blocks): تخته های معبد مجموعه ای از بلوک های چوبی کوک دار هستند که در گروه های موسیقی کلاسیک بسیار پرکاربرد هستند.
به کمک این بسته فوق العاده، تومبا یا پرکاشن را بصورت اصولی، حرفه ای و سریع (بدون نیاز به کلاس) بیاموزید!
5- آگوگو (Agogo): آگوگو یک زنگ فلزی (یا یک جفت زنگ) است که اغلب در موسیقی سامبا استفاده می شود.
6- گانزا (Ganza) : گانزا یک جغجغه فلزی بدون کوک است که در برزیل به وجود آمده و در سامبای برزیلی محبوب است.
7- تنبورین بدون صفحه (Headless Tembourine) : این ساز تنبوری بدون پوسته است. از طریق لرزش قاب و صدای جرنگ صدا تولید می کند.
8- طبل واره (Slit Drum): درام شکاف دار که به Log Drum هم معروف است، علی رغم نامش، ممبرانوفون نیست. بلکه یک درام شکاف دار است که از یک کنده تو خالی ساخته شده است.
9- اودو (Udu): ادیوفون کوک نشده ای است که شبیه یک کوزه توخالی است.
10- کاخن (Cajón): این ساز که منشأ آن به پرو (cajón de rumba) برمی گردد، یک جعبه چوبی تو خالی است که معمولا در یک طرف آن اسنیرهای داخلی وجود دارد. نوازنده روی کاخون می نشیند و با دستانش به آن ضربه می زند.
11- گانگ (Gong): گانگ یک دیسک فلزی معلق است که هم در موسیقی کلاسیک غربی و هم در موسیقی سنتی شرقی کاربرد دارد. در ارکستر ها هم از نوعی گانگ که به تام تام معروف است، استفاده می شود.
12- ماراکاس یا خاشخاشک (Maracas): ماراکاس از ونزوئلا سرچشمه می گیرند، اما در موسیقی آمریکای لاتین محبوب است. ماراکاس در اصل دو لرزاننده چوبی دسته دار است.
13- کاستانت یا قاشقک (Castanets) : کاستانت ها چوبی دستی هایی هستند که به صورت جفت عرضه می شوند. وقتی نوازنده دو تا از آن ها را به هم می زند، صدای کلیک تولید می شود.
14- گوییرو (Güiro): اصطلاحی است که از کدوی خشک گرفته شده است. معمولا، یک نوازنده پرکاشن با مالیدن برس های سیمی به آن، گیرو می نوازد.
15- شِکِر (Shekere):كدوى خشك شده اى است كه با یک تور پر از مهره پوشانده شده است. اصالتا مربوط به غرب آفریقاست و در آداب و رسوم آمریکای لاتین جایگاه ویژه ای دارد . با تکان دادن صدا تولید می کند.
16- ناقوس لوله‌ای (Tubular Bells): این لوله ها ناقوس های کوک شده ای هستند که نوازنده با کوبه به آن ها ضربه می زند.
17- امبیرا (Mbira) : که بیشتر به عنوان پیانوی آفریقایی شستی شناخته می شود، کلید های جداگانه ای دارد که نوازنده آن ها را فشار داده و رها می کند و باعث لرزش شان می شود.
18- کاباسا (Cabasa) : کاباسا نوعی لرزاننده آفریقایی است که با پیچاندن زنجیر های فلزی به دور یک استوانه چوبی ساخته می شود.
19- زایلوفون (Xylophone) : زایلوفون یک ساز کوبه ای تنومندی است که از میله های چوبی مثل کیبورد پیانو ساخته شده و نوازنده با پتک های نمدی به آن ضربه می زند.
20- ماریمبا یا سنتور چوبی (Marimba) : ماریمبا یک آلت موسیقی بسیار شبیه به زایلوفون است، منتهی دامنه و طنین سازی بیشتری در زیر میله های چوبی اش دارد.
21-ویبرافون (Vibraphone) : از زایلوفون گرفته شده و میله های فلزی و یک تشدید کننده الکتریکی داخلی دارد که صدای ساز را پخش می کند. ویبرافون در اصل یک ماریمبای فلزی متصل به برق است.
مطلب کاربردی: راهنمای جامع آشنایی با آلات موسیقی (اسامی ،سنتی و غربی)
22- گلوکن اِشپیل (Glockenspiel) : گلوکن اشپیل عضو کوچک تری از خانواده زایلوفون و ویبرافون است که میله های فلزی کوچکی دارد و با نت های هم ساز متعدد یک نواک خاص ایجاد می کند.
23- درام فولادی (Steel Drum) : درام فولادی یک ادیوفون است که از یک درام فلزی مقعر ساخته شده است. نوازنده می تواند با ضربه زدن به قسمت های مختلف درام به نواک های مختلف برسد.
24- زنگوله گاوی (Cowbell) : یک ادیوفون فلزی توخالی است که به دلیل شباهتش به زنگوله ای که از گردن گاو ها آویزان است؛ این نام را برایش انتخاب کرده اند.
