مهندسان صدا نقش مهمی در تولید موسیقی ایفا می کنند. در واقع شغل مهندسی صدا (Audio Engineering) جنبه های مختلف حوزه موسیقی از ضبط صدای زنده گرفته تا میکس آهنگهای ضبط شده و بررسی جنبه های فنی تجهیزات صوتی را در بر میگیرد.
مهندسی صدا چیست؟
مهندسی صدا در واقع مهارت دستیابی به جنبه های فنی تقویت صدا، ضبط صدا، میکس پس از تولید و مسترینگ است. افرادی که در زمینه مهندسی صدا مشغول به کار هستند با عناوینی مثل مهندس صدا، مهندس ضبط و یا مهندس استودیو شناخته می شوند. بعضی از مهندسان صدا کارهای تخصصی انجام می دهند؛ به عنوان مثال، کار مهندسان صدای اجرای زنده تقویت صدا هنگام اجراهای زنده است. بقیه مهندسان صدا در زمینه های عمومی تری فعالیت می کنند؛ ولی به هر حال مهندسی صدا تمام ابعاد و جنبه های موسیقی را تحت تاثیر قرار می دهد.
حتما بخوانید: تفاوت gain با volume در چیست؟
مهندس صدا چه فرقی با تهیه کننده موسیقی دارد؟
نقش مهندسان صدا با نقش تهیه کنندگان موسیقی که وظیفه هدایت و مدیریت مراحل ساخت و ضبط آهنگ یا صدا را به عهده دارند، تا حدودی فرق می کند. یک مهندس صدا می تواند تولید کننده یا همان تهیه کننده هم باشد؛ اما کار اصلی او تسلط روی اصول اولیه تولید صدا است.
در ادامه به ویژگیهای یک مهندس صدا اشاره می کنیم:
1- تسلط روی فناوری صدا: برای اینکه یک مهندس صدا شوید باید دانش فنی کار با کنسول های ضبط آنالوگ، ایستگاه های کاری صوتی دیجیتال (DAW) مثل Pro Tools and Logic، MIDI و سایر اشکال فناوری ضبط صدا را داشته باشید.
2- صدا و آکوستیک: برای ضبط صدا با کیفیت بالا، به دانش آکوستیک (acoustics)، شناخت ابزار تقویت صدا (میکروفون و بلندگو)، اتاق های عایق صدا، و پردازش سیگنال نیاز است.
3- شناخت آلات موسیقی: مهندسی صدا چیزی فراتر از فناوری های مربوط به صدا و صوت است و برای انجام آن شما باید از خصوصیات و ویژگیهای صوتی آلات موسیقی از جمله فرکانس‌های اصلی، ویژگیهای صدا و بهترین روشهای تقویت صدای آنها آگاهی کامل داشته باشید.
5 تخصص مهم در مهندسی صدا
در دنیای مهندسی صدا، 5 نقش تخصصی وجود دارد: مهندس ضبط، مهندس میکس، مهندس مسترینگ، مهندس صدای زنده و مهندس صدای چند رسانه ای. هر کدام از اینها، نقش خاصی در صنعت موسیقی ایفا می کنند و رسیدن به هر کدامشان ویژگیها و مهارتهای خاصی را می طلبد.
در ادامه هر یک از این تخصص ها را با هم بررسی می کنیم:
1- مهندس ضبط (Recording engineer): برای تبدیل شدن به یک مهندس ضبط، سه راه اصلی وجود دارد. یکی از آنها یادگیری ضبط استودیویی و تسلط روی مهارتهایی مثل نظارت بر میزان صدا، یکسان سازی صدا و کار با میکس باند است. راه دیگر این است که چند وقتی به عنوان دستیار مهندس صدا کار کنید تا با تجربه شوید. علاوه بر این می توانید در دوره های آموزشی مربوط به مهندسی ضبط در آموزشگاهها شرکت و مهارتهایتان را تقویت کنید.
2- مهندس میکس (Mixing engineer): مهندسان میکس بعد از اینکه کار ضبط های اولیه به پایان رسید وارد فرایند تولید صدا یا موسیقی می شوند. وظیفه این دسته از مهندسین صدا ساخت یک ترکیب صوتی متعادل با استفاده از ایستگاههای کاری صوتی دیجیتال مثل Pro Tools، Logic یا Ableton است. مسیر تبدیل شدن به یک مهندس میکس تخصصی درست مثل راهیست که باید برای مهندسی ضبط عمومی طی کنید.
برای رسیدن به این هدف می توانید وارد دانشگاه شوید و مدرک کارشناسی بگیرید یا اینکه خودتان در خانه شروع به تقویت مهارتهایتان کنید و کسب و کار مخصوص خودتان را راه بیندازید. با این کار می توانید با تولید کنندگان حرفه ای هم آشنا بشوید و فرصت های شغلی مورد نظرتان را پیدا کنید.
3- مهندس مسترینگ (Mastering engineer): برای اینکه به یک مهندس مسترینگ تبدیل شوید باید از همان راهی بروید که مهندسان میکس طی می کنند؛ با این تفاوت که تمرکز مهندسی مسترینگ روی فرایند ضبط صدا است. به طور کلی مهندسی مسترینگ شامل متعادل سازی نهایی صدا، EQ و فشرده سازی مورد نیاز برای تکمیل فرایند ضبط صدا است. اگر کار بررسی نهایی کیفیت صدای یک ضبط برایتان جالب و جذاب است، پس تخصص مهندسی مسترینگ مناسب شماست.
حتما بخوانید: 70 اصطلاح رایج موسیقی که باید بدانید
4- مهندس صدای اجرای زنده (Live sound engineer): برای اینکه به عنوان یک مهندس صدای اجرای زنده مشغول به کار شوید باید در مکانهایی که اجرای زنده دارند کار کنید و نحوه عملکرد سیستم های صوتی آنها را یاد بگیرید. در ابتدای این مسیر می توانید مدتی به عنوان دستیار تکنسین صدا کار کنید و با تنظیم پایه های میکروفون، اتصال بلندگوهای مانیتور و مواردی از این قبیل شروع کنید. طی این مدت سعی کنید از متخصصین این رشته موارد مهم و مفید را یاد بگیرید و تجربه کسب کنید. به این ترتیب با زیر و بم مهندسی صدای اجرای زنده آشنا می شوید و اعتماد بنفستان هم برای کار به عنوان مهندس اصلی در اجراهای زنده مثل کنسرتها و رویدادهای ورزشی بالا می رود.
5- مهندس صدای چندرسانه ای (Multimedia sound engineer): کار مهندسان صدای چند رسانه ای این است که انواع و اقسام صداها از موسیقی گرفته تا دیالوگ و جلوه های صوتی را با هم ترکیب کنند.
زمینه فعالیت این نوع مهندسی صدا در فیلمهای سینمایی، تلویزیون، تئاتر زنده و بازی‌های ویدیویی است؛ یعنی جاهایی که صداهای مختلف در هم تلفیق می شوند. برقراری ارتباط با کارگردانان و طراحان فیلم و سریال به شما کمک می کند تا مسیر تبدیل شدن به یک مهندس صدای چند رسانه ای را راحتتر طی کنید، چون این افراد نیاز به استخدام مهندسان صدا و طراحان صدا دارند ولی ممکن است با افراد مستعد و متخصص این زمینه آشنایی نداشته باشند.
آیا مدرک مهندسی صدا وجود دارد؟
بله، خیلی از دانشگاهها و همینطور آموزشگاههای مختلف وجود دارند که به فارغ التحصیلان دوره مهندسی صدا مدرک اعطا می کنند. برخی از موسسات آموزشی به طور مستقیم روی آموزش مهندسی صدای استودیویی و اجرای زنده تمرکز می کنند. بعضی دیگر نیز دوره های تولید و مهندسی موسیقی ارائه می کنند که در آن دانشجویان ملزم به مطالعه روی تئوری موسیقی، آموزش حس شنوایی، هارمونی و آهنگسازی می شوند.
آموزشگاههای مهندسی صدای زیادی هم وجود دارد که به جای مدرک دانشگاهی به شما گواهینامه های معتبر اعطا می کنند. با اینکه این گواهینامه ها فقط در صنعت موسیقی ارزش دارند و برای سایر رشته های کاری اعتبار ندارند؛ اما در عوض در چنین آموزشگاههایی کار را به صورت عملی یاد می گیرید و تجربه عملی اولویت شما خواهد بود.
حتما بخوانید: پلی بک چیست؟ تفاوت آن با ضبط صدا و نکات
این امکان وجود دارد که حتی بدون مدرک لیسانس مهندسی صدا بتوانید در این رشته به موفقیتهای بزرگ دست پیدا کنید. چیزی که مهم است تلاش، پشتکار و اراده خود شماست. اگر مصمم هستید که به یک مهندس صدا تبدیل شوید و دلتان نمی خواهد به دانشگاه بروید؛ بهترین کار این است که در آموزشگاههای تخصصی ثبت نام کنید یا زیر نظر متخصصین این حرفه به کارآموزی مشغول شوید. هر مسیری را که انتخاب کردید، ما برایتان آرزو می کنیم که به بهترین موفقیتها دست پیدا کنید.
