ما در این مقاله به شما نشان می دهیم که چطور از ابزار های مناسب و یک تیونر الکترونیک ساده برای کوک یک نت یا کل پیانو استفاده کنید. بیشتر منابع به شما توصیه می کنند که خودتان این کار را انجام ندهید یا شما را با جزئیات پیچیده گیج می کنند تا کتاب شان را بفروشند. اما مقاله ما در مورد کوک پیانو ساده، آنلاین و کاملا رایگان است.
روند کوک از نظر مکانیکی ساده است اما تسلط بر آن دشوار است. تیونر های حرفه ای دوره های تخصصی را در این زمینه می گذرانند تا مهارت کافی به دست بیاورند. وقت بگذارید و این آموزش را با دقت بخوانید و البته انتظار نداشته باشید فورا در این کار ماهر شوید.
قسمت 1: سه ابزار کوک پیانو
این فرایند به ابزار های خاصی نیاز دارد. با این ابزار مناسب و با کیفیت شما از ساز محافظت خواهید کرد و نتایج بهتری خواهید گرفت. هزینه تهیه مجموعه ابزار کوک پیانو کم تر از کوک آن به دست یک متخصص حرفه ای است.
1-اهرم
مهم ترین ابزار کوک پیانو اهرم، چکش، آچار یا کلید است. یک اهرم کوک مخصوصاً متناسب با پین های پیانو که مکعبی و در عین حال مخروطی هستند، طراحی شده است. سوکت ستاره ای شکل این وسیله باعث می شود تا بتوانید دسته آن را در موقعیت های مختلف راحت تر بچرخانید. پرکاربردترین اندازه سری این اهرم ها، سایز شماره 2 است.
توی این پک فوق العاده، استاد الینا جبل عملی، نواختن پیانو رو جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! در کمترین زمان یک پیانیست حرفه ای شو همه رو انگشت به دهان کن!
حتما در کنار این مطلب بخوانید: 15 حقیقت جالب راجب ساز پیانو
برای انجام حرکات ظریف و داشتن تسلط کامل روی کوک، اهرم باید یک دسته محکم داشته باشد و به طور ایمن روی پین قرار بگیرد. ابزار های بی کیفیت ممکن است مناسب نباشند، گیر کنند و یا آسیب ببینند. یک ابزار نامرغوب ممکن است بشکند یا خراب شود. حداقل در مورد ابزار پیانو، هر چه گران تر باشند کیفیت بالاتری دارند. مثلا اهرم های 20 دلاری کارایی ندارند. همیشه از خرید اهرم های “مقرون به صرفه”، “تخفیف دار”، “قیمت مناسب”، “مناسب برای مبتدی ها” یا “گردن غازی شکل” خودداری کنید. “ساخت آلمان” و یا “Grover- Trophy” هم ادعا های دروغین هستند. مدل های با کیفیت متوسط، اغلب با برچسب “دانشجویی”، “کار آموزی”، “صنعتی” یا “حرفه ای” شناخته می شوند. اما باز هم به برچسب ها اهمیت ندهید، اگر قیمت ارزان بود، جنس نامرغوب است.
مدل های باکیفیت متوسط یا خوب، سری های قابل تعویضی دارند تا اگر با یک پین غیرعادی یا اتصالات اطاقک پیانو که به یک سری بلندتر یا کوتاه تر نیاز دارند، مواجه شدید بتوانید آن ها را عوض کنید. حداقل 50 دلار برای اهرم هزینه کنید. اهرم های کوک حرفه ای بادوام که مناسب استفاده روزمره باشند و با دقت بالا ساخته شده باشند، چند صد دلار قیمت دارند. دسته هایی که قابلیت بلند شدن دارند، کاربرد آسان تری برای سبک های متنوع اتاقک پیانو دارند و کوک با آن ها راحت تر خواهد بود.
آیا به آچار نیاز دارید؟ اگر اهرمی با سری قابل تعویض خریدید، یک آچار مخصوص سری اهرم هم بخرید تا بدون آسیب رساندن بتوانید آن را محکم کنید. اگر از آچار استفاده نکنید، سری اهرم احتمالا هنگام استفاده شل می شود. (اگر سری اهرم و قسمتی که آن را به دسته وصل می کند به هم چسبیده و محکم باشند، به آچار نیازی نیست).
از آچار هلالی یا سوکتی استفاده نکنید. این پین ها مخروطی هستند و مثل سوکت های معمولی نیستند. من آن ها را امتحان کردم، فاجعه رخ داد!
آچار هلالی روی پین می لغزید و ممکن بود به گوشه های مکعبی آن آسیب بزند. بیش از حد تکان می خورد و برای کنترل چرخش خیلی کوتاه بود. اگر کوک کردن خیلی طول بکشد، استفاده از دسته بزرگتر برای یک اهرم کارتان راحت تر است. با خرید یک اهرم مناسب از ریسک آسیب رساندن، کج شدن یا شل بسته شدن پین ها پیشگیری کنید.
2-تیونر کروماتیک الکترونیک
تیونر های کروماتیک الکترونیکی مثل مدل Korg OT-120 برای آماتور ها ضروری هستند. این ابزار یک مرجع برای تمام نت ها در اکتاو میانی در اختیارتان می گذارد. تیونر صدایی که نزدیک تر است را می شنود و به طور خودکار نمایشگر را بدون نیاز به فشار دکمه، متناسب با آن تنظیم می کند. همچنین همه تن ها در اکتاو میانی را اجرا خواهد کرد.
من اولین بار از Korg CA-40 استفاده کردم CA-40 مناسب است اما بهترین تیونر دستی به غیر از یک دستگاه کوک الکترونیکی حرفه ای و اختصاصی پیانو، تیونر کروماتیک ارکسترال Korg OT-120 Wide 8 Octave است. مزیت اصلی آن این است که به جای یک عقربه شبیه ساز دیجیتال ال سی دی، یک عقربه فیزیکی دارد. عقربه فیزیکی فوق العاده حساس است و به خوبی در برابر صدا واکنش نشان می دهد. عقربه های LCD هنگامی که بین شکاف های نمایشگر حرکت می کنند، آماده پریدن هستند که با وجود آن ها نمایش اختلاف های جزئی و ظریف دشوار می شود. علاوه بر این، حساسیت عقربه OT-120 قابل تنظیم است. از “آرام” تا “تند” روی یک پیچ آنالوگ مشخص شده است.
من همیشه آن را روی آرام ترین حالت تنظیم می کنم. این باعث می شود که عقربه به خاطر هارمونیک های موقتی به اطراف نرود. از دیگر ویژگی های خوب این تیونر می توان به نمایشگر دقیق تر، نور پس زمینه مناسب و قابلیت انتخاب نواک اشاره کرد. بهتر است به جای اعتماد به انتخاب دستگاه برای تشخیص خودکار، از تنظیم نواک به صورت دستی استفاده کرد OT-120 .همچنین طیف وسیع تری از اکتاو ها را “می شنود” و عدد اکتاو را نمایش می دهد، اگرچه این مسئله عملا در کوک کردن اهمیتی ندارد (در ادامه به علت آن می پردازیم). با CA-40 هم می شود کار کرد اما OT-120 مفیدتر است.
تیونر های کروماتیک در مارک ها و سبک های مختلفی عرضه می شوند. بهترین تیونر الکترونیکی پیانو که متخصصان به آنها “دستگاه کوک الکترونیکی” یا ETD می گویند، 500 تا 1800 دلار یا حتی بیشتر قیمت دارند. برای اینکه این کار را خودتان انجام بدهید، هر تیونر کروماتیکی می تواند کارساز باشد. مراقب ” تیونرهای مخصوص گیتار” باشید. برخی از آن ها روی پیانو کار نخواهند کرد زیرا ممکن است فقط برخی نت ها را تشخیص دهند یا صفحه نمایشی که ما نیاز داریم را نداشته باشند.
میکروفون تماسی خارجی و لوازم جانبی بسیار مفید مخصوص تیونر های کروماتیک هم وجود دارند. تیونر های الکترونیکی ممکن است صدا های اضافی و ارتعاشات موجود در اتاق را با صدای نت های پیانو اشتباه بگیرند. هرچقدر می توانید به منبع صدا نزدیکتر شوید تا نتایج بهتری بگیرید. برای هر تیونر Korg میکروفون Korg CM-200 Clip On Contact گزینه مناسبی است. CM-200 یک میکروفون کلیپسی بی سیم است که می توانید با آن به سیمی که روی آن کار می کنید، نزدیکتر شوید. میکروفن را به چهارچوب فلزی نزدیک اکتاوی که می خواهید آن را کوک کنید (و نه مستقیم روی سیم) متصل نمایید. من اوایل بدون آن کار می کردم، اما به این نتیجه رسیدم که ارزش چند دلار هزینه کردن را دارد. این مدل بر روی هر تیونر کروماتیک Korg جواب خواهد داد. CM-200 یک فیش استاندارد جک تلفن TRS 6.35 میلی متری دارد و امکان استفاده از آن روی سایر دستگاه هایی که میکروفن به آنها وصل می شود، فراهم است.
من شخصا یک دستگاه سخت افزاری اختصاصی را به دردسرهای کار با یک برنامه نرم افزاری ترجیح می دهم، اما به هر حال بد نیست بدانید تیونر های نرم افزاری هم وجود دارند. توجه داشته باشید که برای گرفتن بهترین نتیجه ممکن است به یک میکروفون خارجی نیاز داشته باشید.
3- میوت کننده ها
این میوت کننده های کائوچوئی که به صورت حائل بین سیم ها قرار می گیرند، فقط یک یا دو دلار قیمت دارند و در اندازه های مختلف عرضه می شوند. من اغلب از آن هایی که دسته سیمی دارند، استفاده می کنم. شما می توانید برای شروع از چهار تا شش نوع حائل کائوچویی استفاده کنید.
برای دسترسی بهتر باید بخشی از اتاقک پیانو را بردارید و برای این کار به یک پیچ گوشتی نیاز دارید. همچنین یک منبع نور هم لازم دارید زیرا باید به وضوح ببینید که چه پینی به چه سیمی متصل شده است. در این فضای داخلی پیانو مقدار زیادی گرد و غبار و تار عنکبوت جمع می شود، مخصوصا اگر به طور منظم سرویس نشود. گردگیری با دستمال و استفاده از جارو برقی هم می تواند مفید باشد.
از کجا این ابزار را تهیه کنیم؟
سایت هایی مثل دیجی کالا این نوع ابزار ها را می فروشند، اما مراقب باشید و قبل از آن مارک های خوب را بشناسید. من خرده فروشی که در مورد ابزار کوک پیانو تخصص دارد را توصیه می کنم. این فروشگاه ها معمولا محصولات را می شناسند. باز هم تاکید می کنم، برای کیفیت هزینه کنید.
برای بررسی واقعیت ها کمی مکث کنید
حالا که ابزار را تهیه کردید، بهتر است قبل از این که چیزی را بچرخانید و شروع به کوک کنید، یک نفس عمیق بکشید. ما باید بدانیم می خواهیم چه کار کنیم و هدفمان چیست.
هدف چیزی بیشتر از چرخاندن چند پین است. یک کوک “خوب” باید دو نتیجه به همراه داشته باشد؛ یکی کوک دقیق و درست کوک شدن پیانو و دیگری پایداری و در کوک ماندن آن. تیونر های حرفه ای این ترفند ها را با سال ها تمرین یاد می گیرند و در تلاشند تا در انجام آن پیشرفت کنند.
این مقاله جایگزین حرفه ای نیست. فقط چند ترفند ساده است برای افرادی که پیانو دارند و یا سازندگانی که نیاز به کوک اضطراری دارند. گاهی شنیده می شود که برخی افراد طوری نسبت به ساز بی توجه بوده اند که تیونر متخصص؛ حاضر به کار روی آن نشده است. نکات این مقاله حداقل شاید یک بار دیگر پیانو را قابل نواختن کند. اما اگر پیانوی گرانب هایی دارید، مسلما کار یک متخصص بهتر است. حتی اگر جدی هستید و قصد یادگیری بیشتر را دارید، روش اصولی ارائه شده در این مقاله شروع خوبی برای کمک به درک منابع عمیق تر خواهد بود.
پیانو ها ساز های بزرگ و پیچیده ای هستند. درست کوک کردن همه کلید ها می تواند یک کار کاملا دشوار باشد و هرچه مدت زمان کوک و تنظیم پیانو به تعویق بیفتد، وضعیت بدتر می شود. سازي كه مدت زيادي بدون کوک رها شده باشد، ممكن است بعد از تنظیم دوباره از کوک خارج شود. یا حتی ممکن است به “Pitch raise” یا اصلاح کوک نیاز پیدا کند. حتی شاید لازم شود برای بازگرداندن تن به بهترین حالتش، صداسازی و تنظیم اکشن پیانو انجام شود. برخی از ایراد ها مثل به هم ریختگی چکش یا شل شدن پین ها هم باید برطرف شوند.
دانلود کنید: 10 اپلیکیشن برتر برای کوک گیتار (و لینک دانلود)
خطرات را در نظر بگیرید. بی احتیاطی یا بی تجربگی می تواند باعث شکستن سیم ها، شل یا کج شدن پین ها و بروز آسیب های دیگر شود. مثلا زیاد بودن تعداد پین های شل باعث می شود که پیانو عملا قابل کوک نباشد یا هزینه تنظیم آن برای تان بسیار گران تمام شود.
کل آموزش را بخوانید. من خودم با یک ساز قدیمی و با کیفیت متوسط کوک کردن را شروع کردم و نه با یک Steinway ارزان قیمت و تا زمانی که باید تمرین کنم، با پیانوی گران قیمت و باکیفیت ریسک نمی کنم. هنوز هم از تصمیمم راضی ام. فکر می کنم افراد دیگر هم باید همین کار را انجام دهند.
حالا وقت یادگیری مراحل کوک پیانو است…
بخش 2: سه مرحله کوک پیانو
قبل از شروع، مکان تان را خلوت کنید. همه منابع دیگر صدا را از بین ببرید، حتی مواردی مثل “زیر لب حرف زدن”. در ها را قفل کنید. ممکن است لازم باشد برخی از اجزای اتاقک پیانو را بردارید. آن ها طوری طراحی شده اند تا فقط با یک پیچ گوشتی به راحتی برداشته شوند. منبع نورتان را در محل مناسب قرار بدهید.
مرحله 1: یک سیم را در اکتاو میانی کوک کنید
اکتاو میانیC ” میانی” است که C4 هم نامیده می شود و اکتاو بالایی آن C5 است. هر کلید در این بخش در بیشتر موارد به سه سیم منتهی می شود (در اسپینت های کاهش یافته، دو سیم)
1-هر بار یک سیم را برای کوک انتخاب کنید. اگر سه تا است، از سیم وسط شروع کنید. با دقت پین مربوط به سیمی که می خواهید کوک کنید را بچرخاند. اهرم را طوری که سوکت کاملا روی پین قرار بگیرد، بگذارید.
2- پایتان را روی پدال نگهدارنده صدا قرار دهید تا هنگام گذاشتن یا برداشتن حائل های میوت کننده، دامپرها از سیم ها جدا شوند. این کار از نمد دامپر ها حین گذاشتن حائل ها محافظت می کند.
3- میوت کننده های کائوچویی را به آرامی (و نه خیلی محکم که سیم بی جهت از فرمش خارج شود) بگذارید تا ارتعاش سیم های دیگر مجموعه را متوقف کند.
4-پین را در خلاف جهت عقربه های ساعت بچرخانید تا کمی سیم شل شود (جهت بم کردن نت). لرزش سیم های دیگر مجموعه را متوقف کند، اما نه آنقدر محکم که سیم تغییر شکل دهد. این امر به شما اطمینان می دهد که روی پین درست قرار دارید.
5-در حالی که پشت سر هم کلید را محکم می زنید، با اهرم پین را در جهت عقربه های ساعت کمی بچرخانید تا Korg نشان دهد که کوک شده است.
Korg CA-40 و یا OT-120 به طور خودکار نتی که شما در تلاشید به آن برسید را تشخیص می دهد. اگر نواک نت خیلی بالا یا پایین باشد، Korgممکن است فکر کند که شما روی نت دیگری هستید. بنابراین مطمئن شوید دقیقا به دنبال چه چیزی هستید. OT-120 را می توان به گونه ای تنظیم کرد که یک نواک خاص را گوش دهد. به طور جایگزین CA-40 یا OT-120 هم می توانند تنی را اجرا کنند تا بتوانید با گوش نت را کوک کنید. در مورد تطبیق صدا با گوش در مرحله 2 توضیح داده خواهد شد.
جزئیات مهم در مورد مرحله : 1
- سوکت اهرم باید به طور ایمن روی پین قرار بگیرد. اگر سوکت اهرم کاملا روی پین قرار نگرفته باشد، پین خم می شود، صدمه می بیند و یا حتی گوشه هایش ساییده و هرز می شود. وقتی اهرم درست روی پین قرار گرفت، دسته را نباید از یک طرف به طرف دیگر پین حرکت دهید بلکه باید فقط آن را به صورت محوری بچرخانید.
- آرام پیش بروید. هنگام شروع کار ممکن است پین را اشتباه انتخاب کنید. همچنین ممکن است مدتی طول بکشد تا گوش شما به آنچه می شنوید، عادت کند. اگر عجله کنید این احتمال وجود دارد قبل از اینکه متوجه اشتباهتان بشوید، سیم را تا مرز شکستن بکشید.
- برای سفت شدن، پین اهرم را به سمت راست و برای شل شدن آن به سمت راست بچرخانید. پس پین را در جهت عقربه ها سفت کنید تا نت زیرتر شود و در خلاف جهت عقربه ها شل کنید تا نت بم شود.
- پین را بیش از حد شل یا سفت نکنید. آن را به آرامی طوری که کج نشود، بچرخانید. به هیچ وجه آن را از سمتی به سمت دیگر حرکت ندهید. تا جایی که می توانید پین را کم کم بچرخانید (با تمرین بهتر می شوید) پیچش و تکان دادن بیش از حد می تواند آن را شل کند و یک پین شل هم از کوک خارج خواهد شد. انجام ناشیانه این کار منجر به شل شدن این قطعات فلزی و به ناچار تماس گرفتن با یک تکنسین متخصص خواهد شد. به عنوان یک تازه کار، بهتر است وقتی حدودا به کوک مورد نظر نزدیک شدید، دست نگه دارید تا برای چرخاندن بیش از حد پین وسوسه نشوید. مهارت کامل پیدا کردن در این کار، به زمان نیاز دارد.
- هنگامی که شروع به چرخش می کنید با دقت به تغییر تن صدا گوش دهید. حتی با کوچکترین حرکات باید تغییر تن را بشنوید. اگر چیزی تغییر نکرد، کار را متوقف کنید تا مطمئن شوید پین را درست انتخاب کرده اید.
- قبل از سفت شدن (چرخش به راست) ابتدا کمی کشش سیم را کم کنید (به چپ بپیچید). بهتر است سیم را با اولین حرکت تان شل کنید، بخصوص اگر به صورت اتفاقی روی سیم اشتباه باشید! بیش از حد محکم کردن سیم ها باعث شکستکی آن ها می شود که یک خطای رایج برای افراد کم تجربه است.
- یک الگو ایجاد کنید. برای هر نت یک دنباله ثابت ایجاد کنید، مثلا سیم میانی، سیم راست، سیم چپ و … شما در نهایت یاد خواهید گرفت الگویی برای اینکه چه سیمی به کدام نت مربوط می شود به وجود بیاورید. این الگو احتمال انتخاب اشتباه پین را کم تر می کند. لازم نیست حتما تنظیماتی که ما می گوییم را انجام بدهید، زیرا ممکن است یک تیونر حرفه ای پیانو طبق سلیقه خودش رفتار کند.
- درباره “تنظیم پین”. تنظیم پین یعنی طوری آن را در محلش قرار بدهیم که به راحتی به عقب نلغزد. برای این تنظیم شما باید:
- برای کشش سیم و کمی زیرتر کردن صدایش، پین را در جهت عقربه ها بچرخانید.
- کمی پین را در خلاف جهت عقربه های ساعت بچرخانید تا به نواک درست برسید.
این جاست که تمرین شروع می شود. اگر تیونر حرفه ای باشد، در تنظیم پین ها هم بهتر عمل می کند و سیم ها مدت زمان بیشتری در کوک می مانند. ممکن است نتیجه نهایی برای یک مبتدی به دلیل این که این کار تخصصی است، ماندگاری نداشته باشد.
- هنگام چرخاندن اهرم محکم به کلید ضربه بزنید. ارتعاشاتی که ایجاد می شود، کشش در امتداد سیم را یکدست می کند. سیمی که هنگام کوک محکم به آن ضربه زده شود، مدت زمان بیشتری در کوک باقی خواهد ماند. اگر این کار را آرام انجام بدهید، ممکن است بعدا اگر کسی محکم روی آن بزند، شل شود و خارج شدن از کوک را در پی داشته باشد. اگر دوست دارید می توانید با ضربات ملایم تری شروع کنید. صدای مداوم و پی در پی ضربه زدن به سیم، برای گوش غیر قابل تحمل و آزاردهنده خواهد بود. بعد از این که مطمئن شدید سیم کوک شده است، کار را با یک یا دو ضربه آزمایشی تمام کنید و سپس قبل از کوک یک سیم دیگر، نتیجه را دوباره بررسی کنید.
- طبق تن صدای اولیه ای که موقع ضربه زدن شنیدید، کوک کنید. با کاهش ارتعاش سیم، نواک کمی تغییر خواهد کرد. از اولین و بلند ترین صدای به وجود آمده، استفاده کنید. اگر میزان صدا قبل از پایان کار شروع به کم شدن کرد، دوباره ضربه بزنید.
- با یک تیونر الکترونیکی، مخصوصا ارزان قیمت که عقربه LCD با وضوح پایین و جهشی دارد، پیدا کردن هر باره فرکانس دقیق تقریباً غیر ممکن است. در صورت تردید، من اجازه می دهم که عقربه فقط در محدوده ای باشد که زیر بودن نت را نشان می دهد، زیرا نت ها به طور کلی (البته نه همیشه) به مرور زمان بیشتر بم می شوند تا زیر. توجه داشته باشید که من عمدا دقیق کوک نمی کنم. به دلیل محدودیت های نمایشگر، از بمل شدن نت جلوگیری می کنم. (در برخی از مناطق با آب و هوای مرطوب، نت ها ممکن است به طور موقت دیز شوند زیرا رطوبت هوا صفحه صدا را متورم و سیم ها را محکم تر می کند. با این حال، در مکان هایی که آب و هوا از مرطوب به خشک و از خشک به مرطوب در حال تغییر است، در نهایت سیم ها شل و بمل می شوند.
مرحله 2: سیم (یا سیم های) باقیمانده را تطبیق بدهید
پس از تنظیم اولین سیم، نوبت به تنظیم دو یا چند سیم دیگر مجموعه می رسد. به این کار “کوک اونیسونها” گفته می شود.
- حائل های میوت کننده را طوری حرکت دهید که سیم اول کوک و سیم دوم آزاد باشد. سیم سوم هم در صورت وجود، همچنان توسط میوت کننده بی صدا می ماند.
- تیونر کروماتیک را کنار بگذارید و اونیسون ها را با گوش کوک کنید.
- آچارتان را روی پین سیم دوم قرار دهید. در حالی که پشت سر هم و محکم روی کلید ضربه می زنید، پایه دوم را بچرخانید تا جایی که دیگر صدای “ضربات” را نشنوید. به عبارت دیگر صدای یک نت شنیده شود نه دو نت با صدای ناهماهنگ.
- در صورت لزوم، همین کار را برای سیم سوم با برداشتن حائل ها تکرار کنید.
مرحله 1 و 2 را برای هر یک از نت های C4 تا C5 تکرار کنید. وقتی کوک این اکتاو اول را تمام کردید، “کوک اعتدال” را انجام بدهید. در مرحله 3، شما از این اکتاو اول به عنوان مرجع برای بقیه کلیدها استفاده خواهید کرد.
در صدای بالا من با یک A4 که کوک است شروع می کنم، سپس با استفاده از اهرم یکی از سیم ها را از حالت کوک در آورده و شل می کنم. بعد دوباره آن را کوک می کنم. نکته: برای بهتر نشان دادن کوک اونیسون در اینmp3 ، من پین را خیلی چرخاندم. برای جلوگیری از شل شدن پین ها تا جایی که ممکن است آن را کم بچرخانید.
اونیسون ها را با تیونر الکترونیکی کوک نکنید. تطبیق دادن سیم ها به این طریق غیر ممکن است. کوک اونیسون ها با گوش، یک مهارت اساسی است که هیچ دستگاه الکترونیکی نمی تواند جایگزین آن شود.
مرحله 3: با مقایسه اکتاو ها، تنظیم کنید
وقتی همه سیم ها در اکتاو میانی را کوک کردید، “کوک اعتدال” را انجام دهید. حالا از این اکتاو میانی به عنوان مرجع بقیه کلید ها استفاده کنید، نه از تیونر های کروماتیک الکترونیکی.
- از تیونر های کروماتیک استفاده نکنید.
- ابتدا اکتاو های بالا و پایین اکتاو میانی را با شنیدن کوک کنید و بعد آن ها را با اکتاو میانی مطابقت دهید، مثلا A4 با A5 و B4 با B5 و غیره. هر بار با یک سیم مربوط به نت کار کنید. این بار به جای استفاده از تیونر کروماتیک، آن را با نت متناظر در اکتاو میانی مقایسه کنید.
- سپس سیم (های) دیگر (یعنی اونیسون ها) را مطابق با نتی که در بالا توضیح داده شد، کوک کنید.
- در نهایت، اکتاو به اکتاو سیم ها را بررسی کنید، مثلا A5 باA6 ، بعد A6 با A7 و…
هم زمان با گرفتن اهرم با یک دست، با دست دیگر به سیم مرجع و کلیدی که کوک می شوند، ضربه بزنید. از آنجا که دامنه حرکت عقربه فقط به اندازه یک اکتاو است، امکان بروز خطا یا مشکلاتی که لغزش به وجود می‌آورد، وجود دارد. بنابراین مکررا اکتاو اعتدال و اکتاو هایی که قبلا کوک شده اند را مقایسه کنید. وقتی نوبت اکتاو های بسیار بالاتر و پایین تر، شنیدن تفاوت های جزئی بین سیم مرجع و هدف دشوارتر می شود. در صورت تردید، برای اکتاو های بالاتر، سیم ها را دیز و برای اکتاو های پایین تر، سیم ها را بمل کوک کنید.
همانند اونیسون ها، ترتیب دقیق توالی کلید ها به شما بستگی دارد، اما بهتر است از یک الگو پیروی کنید تا چیزی را از دست ندهید. علاوه بر این، اکتاو های بالا و پایین را جا به جا کنید تا تنش روی صفحه صدا یکنواخت و نتیجه کوک تان ثابت باشد.
جزئیات درباره مرحله 3
- کشیدگی اکتاو ها: برای صدا، “کشیدگی اکتاو” لازم است، یعنی اکتاو های فوقانی را عمدا و به تدریج به سمت دیز بکشیم و اکتاو های پایین را به سمت بمل. تجهیزات و نرم افزار های الکترونیکی می توانند به یک تیونر حرفه ای پیانو در محاسبه دقیق فرکانس های کششی کمک کنند، اما گران قیمت هستند و با این وجود تکنسین معمولا آن را با توجه به مقدار مشخص شده، کوک می کند. در این روش تمام اکتاو میانی را با یک استاندارد خارجی تراز می کنیم که بهترین نیست اما اگر این نت ها کشیده شوند، خیلی کم کشیده می شوند. بعلاوه، با تنظیم اکتاوهای باقیمانده از طریق گوش، ما به طور طبیعی تمایل داریم اکتاو ها را بکشیم زیرا به نظرمان درست می رسند. این متد از تکنیکی که فرد با گوش کوک می کند، تقلید می کند. کشش لازم است زیرا تفاوت های فیزیکی سیم ها (طول، ساختار) باعث می شود تا آن ها واکنش ایده آل نداشته باشند. کشش در واقع صدا را با ویژگی های هر ساز تطبیق می دهد. مثلا اسپینت های کوچک نسبت به پیانو های بزرگ کنسرتی به کشش بیشتری نیاز دارند.
- کوک اعتدال مساوی: محبوب ترین مدل مدرن کوک، متناسب با فرکانس هر نت “اعتدال مساوی” نامیده می شود. سیستم کوک اعتدال یکسان به گونه ای طراحی شده است که بهترین صدا را بدون توجه به اینکه به کدام کلید ضربه زده می شود، به شما ارائه می دهد. پیانوی “ایده آل” با فرکانسهای محاسبه شده به صورت ریاضی که فواصل دقیق بین نتها در آنها با کوک اعتدال مساوی مشخص شده اند، کوک می شود. (اگرچه در عمل اکتاوها باید کشیده شوند). بسیاری از کوکهای اعتدال یا ترفندهای مختلف با گذشت سالها زمان پیشرفت کرده اند. برخی از آنها تجربی هستند، برخی به فواصل خاصی در موسیقی تعلق دارند. جالب است که آهنگسازان دوره کلاسیک طبق یکی از انواع کوکهای اعتدال معروف در زمان خودشان آهنگسازی کرده اند.
این نمودار نشان می دهد که در یک پیانوی مشخص، اکتاو های بالا یا پایین نسبت به کوک اعتدال مساوی ایده آل تا کجا (به سانتیمتر) کشیده شده اند. توجه داشته باشید که اکتاو میانی (4) به سختی کشیده شده است. علاوه بر این توجه داشته باشید که حتی یک مثال از یک نمونه واقعی (خط دندانه دار) می تواند با کشش مورد انتظار (خط سبز) متفاوت باشد. حتی ممکن است یک فرد حرفه ای در اکتاو میانی هم تنظیمات جزئی انجام دهد، به همین دلیل روش ما ممکن است کارتان را راه بیندازد، اما ایده آل نیست. یک گوش حساس و خوب می تواند تفاوت را تشخیص دهد.
- اصلاح کوک یا: pitch raise اگر پیانو برای مدت طولانی کوک نشده رها شود، عدم وجود تنش مناسب روی صفحه صدا، ممکن است که بسیاری از سیم ها را از نظر فیزیکی شکل صفحه صدا به صورت غیرعادی تغییر دهد. وقتی روی یک نت در جای دیگری کار می کنید، نت هایی که قبلا کوک کرده اید، از کوک خارج می شوند. اگر مشکل این بود، راه حل اصلاح کوک است. این نوع کوک یک روش خاص برای تنظیم کل ساز است ، اما کامل هم برای کوک کردن به منظور ثابت کردن تنش روی صفحه صدا مناسب نیست.
ویدیوی آموزش کوک پیانو
سوالات متداول درباره کوک پیانو
اگر فقط بخواهم A2 یا B6 یا هر نت دیگری را کوک کنم باید چه کار کنم؟ نت مربوطه (مثلا A4 یاB4 ) در اکتاو میانی را کوک کنید تا نت مرجع تان شود.
نکته: اگر یک تیونر الکترونیکی دارید که می تواند فرکانس ها را نشان دهد یا تن های مرجع دیگری را برای اکتاو هایی به غیر از اکتاو میانی پخش کند، از آن فقط برای اکتاو میانی استفاده کنید. مثلا اگر از A2 روی تیونر الکترونیکی که مخصوص پیانو طراحی نشده استفاده کنید، به دلیل ” ناهماهنگی” نتیجه خوبی نخواهید گرفت.
چرا نباید از Korg یا یک کیبورد الکتریک مستقیما برای تمام کلید ها استفاده کرد؟
حتی اگر هر نت را با یک تیونر الکترونیکی ساده مثل Korg به طور کامل و دقیق در بیاورید، بهترین نتیجه را نخواهید گرفت. طول و انواع مختلف سیم ها ویژگی های مربوط به تشدید صدا را از حالت ایده آل خارج می کنند. این پدیده “ناهماهنگی” نامیده می شود. نواکی که با متد کوک اعتدال یکسان و به صورت ریاضی محاسبه شده، در واقع برای بسیاری از کلید ها اشتباه به گوش می رسد. هرچه از اکتاو میانی فاصله بگیرید، این وضعیت بدتر می شود و در ساز های کوچک تری که سیم های کوتاه تری دارند، این مشکل تشدید می شود.
در یک ساز آکوستیک که کاملا با یک تیونر الکترونیکی ساده مثل Korg تنظیم شده است، رجیستر های بالا صدای بم تری دارند و رجیستر های پایین زیرتر به گوش می رسند. به همین ترتیب، صفحه کلید های برقی کششی نخواهند داشت و بنابراین مرجع صحیحی ایجاد نمی کنند تا نسبت به آن بقیه اکتاو ها را تنظیم کنید. در عمل، فقط A4 (A بالاتر از C میانی) تا یک سطح استاندارد خارجی یعنی 440 هرتز کوک می شود. تمام کلید های دیگر نسبت به A4 تنظیم می شوند. در واقع، یک تیونر متخصص که با گوش و شنیدن کوک می کند، ممکن است فقط “A” را با دیاپازن ( چنگال کوک ) تنظیم کند و بقیه نت ها با گوش میزان می کند.
در روش ساده ما، از یک تیونر الکترونیکی ساده برای تنظیم کوک اعتدال استفاده می شود و سپس برای تنظیم بقیه اکتاو ها از گوش استفاده می شود زیرا شما را به صورت خود به خود به کوک درست نزدیک می کند. این کاری است که تیونر های متخصص پیانو انجام می دهند. اگر بخواهید یک تیونر الکترونیکی همه کلید ها را کوک کند، به یک دستگاه یا نرم افزار حرفه ای نیاز پیدا خواهید کرد.
چگونه می توان کاری کرد که پیانو از کوک خارج نشود؟
استراتژی اصلی این است که شرایط محیطی را تا حد ممکن مناسب نگه داریم. تغییرات دما و رطوبت را به حداقل برسانید. از قرار دادن پیانو در مجاورت نور خورشید، پنجره ها، وسایل گرمایش و غیره خودداری کنید. بهترین راه برای کوک نگه داشتن پیانو، کوک پیانوی خودتان است! وقتی یک بار پیانو کوک شد، با سرویس و تنظیم منظم و برنامه ریزی شده می توان آن را روی کوک نگه داشت. منتظر نشوید تا صدای ناکوک پیانوی تان غیر قابل تحمل شود و بعد به فکر چاره بیفتید. هر چه سیم های بلندتر کوک نشده بمانند، تنش در صفحه صدا بیشتر تغییر می کند. و این باعث می شود تا سیم های بیشتری از کوک خارج شوند. توصیه معمول این است که دو بار در سال، مدت کوتاهی پس از شروع فصل های سرد و گرم، سرویس کامل انجام شود.
چه نکته کلیدی در این تکنیک وجود دارد که یک تیونر حرفه ای پیانو باید انجام دهد؟
گوش دادن فقط بخشی از روند کار است. بخش دیگر با دقت چرخاندن اهرم است . گوش دادن و کار با اهرم نیاز به آموزش و تمرین دارد. در این آموزش ما با استفاده از تیونر الکترونیکی تا حدودی این نقص ها را جبران می کنیم، اما نمی توان تجربه را جایگزین آموزش کرد ، مخصوصا تجربه کار با اهرم را.
نکته قابل توجه دیگری که مربوط به متد های شنیداری سنتی است و ما از آن غافل شده ایم، استفاده از نت های پنجم (مثلا A تا D)، چهارم و نت های فواصل دیگر است. این کار مستلزم شمردن “بیت ها” یا همان نقاط بلند در ارتعاشاتی که دو سیم ناهمسان ایجاد می کنند، است. (به یاد داشته باشید که با اونیسون ها، یعنی سیم های یک نت واحد، شما آن ها را مطابقت می دهید تا این ضربات کاملا محو شوند.)
علاوه بر این، یک متخصص می داند که چطور اکتاو ها را برای رسیدن به بهترین صدا بکشد. کم تر اتفاق می افتد که تکنسین ها پین ها را شل بپیچیاند یا سیم ها را بشکند. آن ها می توانند تعمیرات، رگلاژ (تنظیم عملکرد مکانیکی چکش ها) و صدا (رسیدگی به پد های پشمی روی چکش ها) را هم انجام دهند.
