هنگام صحبت کردن حروف صدادار و صامت ها به شما در تلفظ کلمات کمک می کنند. وقتی هم ویولن می نوازید، آرشه باعث می شود تا صدای بهتری تولید و موسیقی حرفه ای تر نواخته شود. ضربات آرشه می توانند کشیده، کوتاه، متصل، منقطع، آرام، با آکسان شدید یا حتی پرشی باشند.
9 مدل آرشه کشی
برخی از سبک های استاندارد آرشه کشی ویولن عبارتند از:
1-لگاتو: در این سبک ضربات آرشه روان و متصل است. نت های لگاتو معمولا پشت سر هم هستند یعنی گروه نت هایی که با هم و با کشیدن آرشه به بالا و پایین نواخته می شوند. در موسیقی خط اتصال لگاتو شبیه یک منحنی بر رو یا زیر نت ها است که نشان می دهد این دسته نت باید با یک حرکت آرشه اجرا شوند.
2-دتاشه: ضربات آرشه بلند و منفصل است. در موسیقی نت های دتاشه مثل لگاتو با هم و با یک حرکت آرشه اجرا نمی شوند بلکه هر ضربه آرشه مربوط به یک نت خواهد بود.
توی این پک فوق العاده، نواختن ویولن رو از ابتدا جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! در کمترین زمان ویولن نواز حرفه ای شو همه رو انگشت به دهان کن!
3-مارتِله: نت ها با آکسان شدید و منفصل اجرا می شوند. در این روش آرشه بسیار سریع و بلند روی تار ها کشیده می شود. نت ها در تکنیک آرشه کشی گاهی اوقات با یک خط یا یک آکسان (فلش) روی یا زیر هر نت نمایش داده می شود که البته لزوما همیشه هم این علائم وجود ندارند. شما این نوع ضربه را با توجه به شرایط نت ها و پارتیتور موسیقی می توانید تشخیص بدهید.
4-استکاتو: در این سبک نت های کوتاه و منقطع همراه با آکسان اجرا می شوند. نت های مربوط به این تکنیک آرشه کشی یک نقطه در بالا یا پایین شان دارند. در نوعی از استکاتو که به استکاتو پرشی معروف است، آرشه برای هر نت به صورت خیلی کوتاه و مقطع به سمت بالا کشیده می شود، طوری که آرشه از روی سیم ها برداشته نشود. نت های این سبک هم در موسیقی نقطه هایی در زیر یا بالایشان دارند. این گروه از نت ها با یک خط اتصال مشخص می شوند که به معنای اجرای آن ها با یک بار کشیدن آرشه به صورت منقطع است.
5-اسپیکاتو: نت های منقطع با پرش و اصطلاحا کندن آرشه از روی سیم ها نواخته می شوند. معمولا آرشه در اسپیکاتو نسبت به استکاتو، سریع تر کشیده می شود البته نه همیشه. برای اجرای این ضربه باید شانه هایتان آزاد و شل باشند و مچ تان انعطاف کافی برای گذاشتن نقطه میانی آرشه روی سیم ها و برداشتن آن را داشته باشد. اسپیکاتو پرشی مربوط به زمانی است که چند نت کوتاه همگی با یک حرکت آرشه نواخته شوند و هر کندن آرشه مختص یک نت باشد. این نت ها در موسیقی همانند استکاتو پرشی علامت گذاری می شوند (یعنی هر نت یک نقطه دارد و روی یک دسته از نت ها یک خط اتصال گذاشته می شود). البته شما می توانید آن ها را استکاتو ها تشخیص بدهید.
6-ساتیله: ضربات بسیار سریع، مقطع و پران که با وسط آرشه انجام می شوند. نت های مخصوص این تکنیک هم به همان شیوه اسپیکاتو علامت گذاری شده و قابل تشخیص هستند.
7-ریکوچِت: چندین نت در یک ردیف با یک حرکت پرشی و منقطع آرشه اجرا می شوند. معمولا در این تکنیک باید آرشه را روی سیم مورد نظر رها کنید و به صورت پرشی و بسیار سریع بردارید. همچنین می توانید سرعت کندن آرشه را از روی سیم و تعداد دفعات آن را با تخمین ارتفاع از سیمی که آرشه را روی آن می اندازید و مدیریت مدت زمانی که آرشه پس از کندن در هوا معلق می ماند، کنترل کنید.
8-ترمولو: معمولا با نوک آرشه نواخته می شود و با حرکت بسیار سریع و کوتاه آرشه و ضربات کوچک مچ حاصل می شود. آن قدر سریع است که نت ها قابل تشخیص نیستند. در موسیقی نت های مربوط به این تکنیک با سه خط مورب روی ساقه علامت گذاری می شوند (اگر نت گرد باشد، این سه خط روی آن قرار می گیرند). این تکنیک به اندازه ارزش زمانی هر نت ادامه پیدا می کند، یعنی آرشه کشی برای یک نت کامل به اندازه چهار ضرب طول می کشد.
9-پیزیکاتو: کشیدن سیم با دست راست در این تکنیک بسیار رایج است. معمولا نت های پیزیکاتو در موسیقی بیشتر با “Pizz” نشان داده می شوند که باید با دست اجرا شوند. اجرای پیزیکاتو دست چپ هم با انگشتانی که مخصوص ویولن شماره گذاری شده اند، انجام می شود و در پارتیتور یک علامت “+” روی نت مربوط به آن قرار گرفته است.
5 تکنیک پیشرفته آرشه کشی
1-استپ های دوبل: از آن جا که ویولن چهار سیم دارد، شما می توانید هم زمان با انگشت گذاری درست، آرشه را روی دو سیم قرار داده و بنوازید. در پارتیتور موسیقی هم دو نتی که روی هم قرار گرفته و به یک ساقه متصل اند، نشان دهنده نت های دابل استاپ هستند.
2-استپ های تربل: در این تکنیک معمولا آرشه برای اجرای سه نت به صورت همزمان روی سه سیم کشیده می شود. نت های آن هم به صورت سه نت روی هم چسبیده نمایش داده می شوند.
3-استپ های چهارگانه: احتمالا حدس زده اید! بله، چهار نت به صورت همزمان آرشه کشی می شوند. برای اجرای این تکنیک معمولا از انتها تا سر آرشه روی چهار سیم کشیده می شود. در موسیقی هم چهار نت روی هم چسبیده، نشان دهنده نت این تکنیک است. شما بیشتر این نت ها را در انتهای یک قطعه به صورت آکورد مشاهده خواهید کرد.
4-هارمونیک های طبیعی: این تکنیک یک اصل در فیزیک است. اگر شما یک سیم را به دو نیم تقسیم بندی کنید و انگشت تان را خیلی آرام و سبک روی نقطه وسط آن بگذارید و آرشه بکشید، یک نت همساز یا هارمونیک که یک اکتاو بالاتر از نت سیم مورد نظر است، تولید کرده اید. اگر دوباره هر نصفه سیم را به دو قسمت مساوی تقسیم کنید، و انگشت تان را روی نقاط مرکزی نیمه های جدید (که نقاط یک چهارم نامیده می شوند) بگذارید، یک نت هارمونیک دیگر که باز یک اکتاو بالاتر از نت هارمونیک قبلی است ، حاصل می شود. در فواصل دیگر سیم ( مثلا در یک سوم ها ) هارمونیک های دیگری وجود دارد که نت های دیگری می سازند.
5-هارمونیک های مصنوعی: اگر بخواهید یک نت هارمونیک روی نقطه ای از یک سیم آزاد بسازید، می توانید این کار را با کوتاه کردن سیم یا قرار دادن انگشت انجام بدهید. این روش آسان تر از آن است که به نظر می رسد. ابتدا با انگشت اول ( انگشت اشاره ) یک نت را فشار دهید. بعد انگشت چهارم (کوچک ) را روی جایی که قرار است گذاشته شود بگذارید و به جای فشار دادن، سیم را به آرامی لمس کنید. با این کار یک نت هارمونیک مشابه نتی که با فشردن انگشت اشاره ایجاد می شود، می سازید. در آهنگ Pe Loc مجموعه آهنگ های رقصی محلی رمانیایی بلا بارتوک، از این هارمونیک های تصنعی استفاده شده است. وقتی این نت ها در موسیقی ظاهر می شوند، ممکن است به خاطر لوزی (الماس) ریزی که در بالای آن ها قرار می گیرد با دابل استاپ اشتباه گرفته شوند.
دو روش برای تمرین تکنیک های آرشه کشی
1-اجرای گام ها بهترین روش برای مهارت پیدا کردن در تکنیک های آرشه کشی هستند. یکی از تکنیک های آرشه کشی مثل مارتله یا لگاتو که به آن ها اشاره شد را با هر گامی که برای سطح شما مناسب تر است (ی ک اکتاو، دو اکتاو یا سه اکتاوی ) تمرین کنید.
2-یک ترفند جالب برای تمرین هارمونیک های طبیعی وجود دارد. مثلا می توانید با یک سیم G آزاد تمرین کنید. آرشه را خیلی آرام و نرم بکشید، انگشت تان را به صورت پی در پی روی سیم G قرار بدهید البته طوری که فقط به زحمت لمس شود. نتیجه این کار تولید یک سری نت هارمونیک است که صدایش کمی (و نه کاملا) شبیه آرپژ است. استراوینسکی در ابتدای یکی از آهنگهای سبک باله اش به نام The Firebird در سال 1910 از این افکت در ویولنهایش استفاده کرد. نتهای هارمونیکهای طبیعی در موسیقی، یک لوزی کوچک روی سرشان دارند که یعنی شما باید انگشت تان را بالا نگه دارید تا مبادا فشاری به بورد دسته وارد کنید و در واقعا سیم فقط باید به آرامی لمس شود ، همین!
در ادامه بخوانید: روش اصولی نگه داشتن ویولن و آرشه جهت نواختن (با تصویر)
