آیا تا به حال تعداد کلید های پیانو را شمرده اید؟ پیانوی استاندارد 88 کلید دارد اما برخی از کیبورد های الکتریکی 64 یا 44 کلید دارند. اما آیا تا به حال به علت آن فکر کرده اید ؟ آیا تفاوت بین کلید های سنگین (Weighted) و سبک (Unweighted) و اینکه اصلا چرا این تفاوت وجود دارد را می دانید؟ چند کلید روی یک کیبورد وجود دارد؟ آیا تعداد کلید های پیانو و کیبورد یکی است؟ آیا می دانید چه طور نت های روی صفحه کلید پیانوی تان را برچسب گذاری کنید؟ آیا ترفند سریعی برای به خاطر سپردن تعداد کلید های پیانو سراغ دارید؟
در این مقاله کمی با تاریخچه پایه پیانو، سبک های مختلف کلید های پیانو و نکات و ترفند هایی آشنا می شوید تا به کمک آن ها بتوانید نام کلید ها را به راحتی و به طور دائم به خاطر بسپارید.
پیانو چند کلید دارد؟
آیا تا به حال فکر کرده اید که یک پیانو چند کلید دارد؟ ما چه طور به پیانوی 88 کلیدی امروزی رسیدیم؟ قبل از پیانو، آهنگ سازان دوره رنسانس و باروک برای هارپسیکورد آهنگ سازی می کردند. هارپسیکورد یک ساز 60 کلیدی است که علی رغم پیانو های امروزی که برای ضربه زدن از چکش نمدی استفاده می کنند ، به یک مضراب برای ضربه زدن به سیم های داخلی اش متکی است. به همین خاطر، هارپسیکورد دامنه نت های موسیقی موسیقی را به 5 اکتاو محدود می کرد.
بعد ها، حدود سال 1700، یک مکانیک هارپسیکورد ایتالیایی و تکنسین آلات موسیقی به نام بارتولومئو کریستوفوری، یک ساز کیبوردی جدید که با سیستم چکش و دمپر کار می کرد و خیلی شبیه پیانو های امروزی بود را اختراع کرد.
توی این پک فوق العاده، استاد الینا جبل عملی، نواختن پیانو رو جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! در کمترین زمان یک پیانیست حرفه ای شو همه رو انگشت به دهان کن!
در آن زمان کریستوفوری در دربار شاهزاده بزرگ فلورانس یعنی فردیناندو مدیچی استخدام شد . در فهرست سازهای شان، آلتی به نام آرپیسیمبالو یا « سازی شبیه هارپسیکورد » هم وجود داشت. این ساز حدود یک دهه بعد توسط شاعری به نام، Scipione Maffei به عنوان gravicembalo col piano، e forte (یا هارپسیکوردی که صدای آرام و بلندی دارد ) معرفی و برای اولین بار از نام اصلی ، فورتپیانو (fortepiano) برای آن استفاده شد.
فورتپیانو کریستوفوری در طول قرن بعد و در اواسط دهه 1800، به یک صفحه کلید 7 اکتاوی تغییر پیدا کرد که به قدر کافی محدوده احساسات مختلف موسیقی فردریک شوپن و فرانتز را در بر می گرفت . در سال 1880، سازنده پیانو Steinway اولین پیانوی 88 کلیدی را معرفی کرد و از آن زمان مدل او به عنوان مدل استاندارد مورد استفاده قرار گرفت. پیانوی 88 کلیدی شامل 7 اکتاو به اضافه 3 کلید دیگر در زیر کلید C است. پیانوی امروزی 52 کلید سفید و 36 کلید سیاه و اکتاوی برابر با 7 کلید سفید و 5 کلید سیاه دارد.
سبک های معاصر
آهنگ سازان معاصر معمولا به محدوده استاندارد 88 کلید پیانو پای بند هستند، اما استثنائاتی هم وجود دارد. کیبورد رکورد جهانی از 108 کلید با 9 اکتاو توسط استوارت و پسران (Stuart & sons) در سال 2018 ساخته شده است. Bosendorfer هم یک پیانوی 97 کلیدی با 9 کلید اضافی در پایین ساز ساخته است. این نت های اضافی روی این پیانو، رزونانس هارمونیک عمیقی را به صدای پر طنین ساز اضافه می کنند.
کلید های سنگین پیانو کدامند؟
کلید های پیانو در سبک های مختلف و با وزن های متفاوت ساخته می شوند. برخی وزن دارند یا اصطلاحا سنگین هستند و برخی بی وزن و سبک هستند. برخی از چوب و عاج مصنوعی، برخی از پلاستیک یا مواد دیگر ساخته می شوند.
وزن کلید ها تفاوت زیادی در صدای پیانو ایجاد می کند . پیانو های عمودی سنتی از سیستم اکشن چکشی استفاده می کنند. این یعنی هر بار که کلیدی را فشار می دهید، یک چکش با نوک نمدی در داخل ساز به سیم ضربه می زند. این مکانیزم وزن و حس خاصی دارد که به پیانو ماهیت خاصی می بخشد. این احساس “اکشن” نامیده می شود . نواختن پیانو با اکشن سبک آسان تر از پیانو با اکشن سنگین است . اما، همه پیانو های آکوستیک بر همین اساس کار می کنند.
از طرفی پیانو های برقی و کیبورد های دیجیتال با وزن ها و اکشن های مختلف ساخته می شوند. اگر مقالات مربوط معرفی پیانو های دیجیتال را بخوانید، متوجه خواهید شد که برخی از پیانو های دیجیتال که کلید های سنگین و وزن داری دارند، از یک سیستم اکشن چکشی که برای تقلید از حس و حال یک پیانوی آکوستیک واقعی طراحی شده اند، استفاده می کنند. این پیانو های دیجیتال معمولا قیمت کم تری نسبت به پیانو های آکوستیک دارند و فضای کم تری را اشغال می کنند که همین هم آن ها را به گزینه جذابی تبدیل می کند.
سایر پیانو های دیجیتال کلید های نیمه سنگین (semi-weighted) دارند. در کلید های نیمه وزن دار، اکشن به جای چکش از طریق فنر کنترل می شود. این کلید ها اکشن سبک تری دارند و حسی مثل کلید های اکشن – چکشی واقعی ایجاد نمی کنند. اما از آن جایی که اجرا با آن ها راحت تر است، انتخاب خوبی برای یک مبتدی هستند.
برخی از پیانو های الکتریک کلیدهای بدون وزنی دارند که به کلید های آبشاری یا کلید های مصنوعی هم معروف هستند. این کلید ها هیچ وزنی برای اکشن ندارند و نیازمند فشار کم انگشتان هستند. همین ویژگی آن ها را به انتخابی عالی برای کودکان که دستان کوچکی دارند تبدیل کرده است . درک این تفاوت ها هنگام انتخاب پیانو دیجیتال و کیبورد بسیار مهم است. این کلید ها مورد علاقه ارگ نوازان و نوازندگان سینت سایزر ها هستند، زیرا اکشن کم آن ها اجازه گلیساندو یا لغزش تند انگشتان بر روی کلید های پیانو که باعث می شود امواج صوتی فوق العاده ای وجود بیاید، را می دهد.
نحوه شناسایی کلید های پیانو
آیا تا به حال به صفحه کلید پیانو نگاه کرده اید و فکر کرده اید که چه طور ممکن است کسی نام تمام نت های یک پیانوی کیبورد با 88 کلیدش را به خاطر بسپارد؟ خوشبختانه چندین ترفند برای به خاطر سپردن تمام نت های روی کلید های پیانو وجود دارد.
چه طور با کلید های سیاه و سفید پیانو کار کنیم؟
اولین ترفند یادگیری الگو های مربوط به کلید های سیاه و سفید پیانو است . اگر به صفحه کلید نگاه کنید، متوجه خواهید شد که الگوی کلید های سیاه پیانو به صورت دو تایی و سه تایی پیانو تکرار شده است . شما می توانید از این الگو برای هماهنگ کردن خودتان با گام های مختلف پیانو روی صفحه کلید استفاده کنید.
نت C در سمت چپ دو کلید سیاه قرار دارد:
سپس الفبای موسیقی مربوط به کلید های سفید و سیاه را دنبال کنید تا دوباره به نت C برسید که می شود یک اکتاو! حالا نام تمام کلید های سفید پیانو را می دانید.
یکی دیگر از ترفند های کاربردی این است که نام نت ها را روی صفحه کلیدتان بچسبانید . شما می توانید این کار را با نوار چسب به راحتی انجام دهید. روی هر یک از کلید ها یک تکه نوار چسب بگذارید و نام حروف را با خودکاری که پاک نمی شود، بنویسید. به این ترتیب جوهر روی انگشتان تان پخش نمی شود! این ترفند برای این که مبتدیان بتوانند سریع و کارآمد با چیدمان صفحه کلید آشنا شوند، عالی است. هنگامی که کلید های پیانو خود را برچسب زدید ، می توانید آهنگ هایی که دوست دارید را بنوازید!
کلام آخر
پیانو سابقه تاریخی قابل توجهی در موسیقی دارد. پیانو به خاطر نمونه های اولیه اش از هارپسیکورد گرفته تا فورتپیانو و کیبورد 88 کلیدی مدرن با صدایی جادویی، به یکی از مهم ترین ساز های طول تاریخ موسیقی تبدیل شده است. این ساز 88 کلیدی تمام آهنگ های ارکستری را در خود جای داده است. پیانو در سبک ها و پیکربندی های مختلف، با اکشن ها و ویژگی های مختلف عرضه می شود.
