سلفژ در موسیقی چیست؟ آموزش نوت های آن

اگر عضو یک گروه کر بوده باشید یا در کلاس های آواز شرکت کرده باشید، به احتمال زیاد با سلفژ آشنایی دارید. سلفژ یکی از متداول ترین روش ها برای آموزش خواندن گام ها و نت های مشخص به بچه ها و هنرآموزان است. حتی اگر تا به حال در کلاس آواز هم شرکت نکرده باشید، به احتمال زیاد شنیده اید که کسی از این روش استفاده می کند یا یک ملودی با کمک آن خوانده می شود. ما در این مقاله به این سوال که سلفژ چیست، پاسخ خواهیم داد اما در ابتدا بد نیست بدانید که گام چیست و چطور باید آن را اجرا کرد.

گام های موسیقی

سلفژ که به solfeggio یا solmization هم معروف است، اساس گام دیاتونیک در نظر گرفته می شود. گام دیاتونیک گامی است که هفت نت منحصر به فرد دارد. به همین دلیل هم هست که در موسیقی غربی هفت حرف الفبای موسیقی وجود دارد. A, B, C, D, E, F, G.

گام دیاتونیک مینور دو نوع مینور و ماژور دارد.

گام ماژور صدای خوشایند و ” شادی” دارد و مینور ” غمناک ” است.

تمام چیزی که باید برای درک بهتر این پست بدانید این است که نت های اصلی سلفژ مربوط به گام ماژور هستند.

آموزش صفر تا صد سلفژ و نت خوانی در ۱۴ درس (فیلم+PDF)

سلفژ چیست؟

سلفژ نوعی سیستم نت گذاری است که بر اساس آن ، به هر نت از یک گام، یک سیلابس خاص اختصاص داده می شود که همیشه مخصوص همان نت است.

مثال گام C ماژور مجموعه حروف خاصی دارد که به ترتیب زیر اجرا می شوند:

C-D-E-F-G-A-B-C

در سلفژ نت های گام ماژور به صورت زیر خوانده و نوشته می شوند:

• دو (Do) — doh
• رِ (Re) —- ray
• می (Mi) — me
• فا (Fa)
• سُل (Sol) — so
• لا (La)
• سی (Ti) —- tea
• دو (Do)

و حالا گام C ماژور را با نت های سلفژ نشان می دهیم:

نت دوی (DO) متحرک و دوی (DO) ثابت

تفاوت اصلی بین حروف نت های سلفژ و عادی DO است که همیشه نت آغازگر گام ماژور خواهد بود.

 فرض کنید یک گام C ماژور داریم. اگر یک نت را بالا ببریم، گام D ماژور حاصل می شود. این گام با D شروع و تمام می شود: D-E-F#-G-A-B-C#-D

با این وجود، هم گام C ماژور و هم D ماژور با دو شروع و تمام می شوند. (دو، ر، می، فا ، سل، لا، سی، دو).

این نوع نت گذاری، دو (DO) متحرک را نشان می دهد و معنایش این است که نت “دو (DO)” به هر جایی که نت آغازگر گام ماژور در آن لحظه در آنجا باشد، منتقل می شود.

با این حال، تکنیک نت گذاری موسوم به دو (DO) ثابت هم وجود دارد.

در سلفژ به شیوه دو ثابت، دو (DO) همیشه همان C است، ر همیشه D است، می، فا =E، سل = G، لا = A و سی = B.

کاربرد این روش بسیار نادر است و معمولا در سبک های آوازخوانی و سرودخوانی های بسیار قدیمی دیده می شود.

آهنگ Do, a deer

یکی از معروف ترین کاربرد های سلفژ در آهنگ فیلم music of sound The دیده می شود. (ویدئوی بالا).

این آهنگ یکی از کاربردی ترین نمونه هایی است که می شود از آن یاد گرفت و همانطور که قبلا گفتم، در کلاس های آوازخوانی خیلی مثال زده می شود.

شاید علت اصلی آن این باشد که ماریا، کاراکتر اصلی فیلم نت ها، نحوه تلفظ و محل قرارگیری شان در گام ماژور را توضیح می دهد.

علائم عرضی (دیز و بمل ها) در سلفژ

خب ما نت هایی در سلفژ هر گام ماژور داریم که باید حواسمان به آن ها باشد.

اما چه می شود اگر تصمیم بگیرید بعضی از نت های این گام را تغییر دهید؟

چه می شود اگر بخواهید در کنار یک نت علامت دیز (#) بگذارید و آن را نیم پرده بالاتر ببرید یا با گذاشتن بمل (♭) نت را نیم پرده پایین تر ببرید یا با علامت بکار (♮) نتی را که قبلا علامت دیز یا بمل گرفته را به حالت طبیعی برگردانید؟

این علامت ها به نشانه های عرضی معروفند و اغلب برای جذاب یا خاص تر کردن یک گام یا ملودی استفاده می شوند.

سلفژ برای نت های دیز و بمل سیستمی دارد تحت عنوان سلفژ کروماتیک که تمام نت ها متعلق به گام کروماتیک هستند.

گام کروماتیک سلفژ بمل

گام کروماتیک سلفژ دیز

همانطور که می بینید، همه نت ها نسخه دیز یا بمل متناظر ندارند.

تنها نت هایی که جز سیلابل های دو، ر و می هستند، دیز و بمل دارند.

علت این است که یک گام ماژور از نیم پرده و پرده کامل تشکیل می شود.

اختلاف بین می و فا، و سی و دو نیم پرده است که یعنی امکان ندارد یک نت عرضی (علامت دار) بینشان قرار بگیرد. به همین علت می و سی نسخه دیز ندارند (چون جای نت نیم پرده بالاترشان را قبلا نت دیگری گرفته است) و به دلیل مشابه دو و فا هم نسخه بمل ندارند.

به عنوان مثال اگر نت های سوم و هفتم یک گام ماژور را پایین بیاورید، یک گام دورین خواهید داشت که در کلید D به صورت زیر خواهد بود:

D-E-F-G-A-B-C-D

در سلفژ هم به صورت زیر نوشته می شود:

همچنین گاهی اوقات ممکن است با قطعه موسیقی سر و کار داشته باشید که از نت سلفژ در آن استفاده شده و علائم دیز و بمل هم به آن اضافه شده است .

مثال #Do به جای Di یا La♭ به جای Le باشد.

اما به ندرت اتفاق می افتد و برای Di و Ri و بقیه هم خیلی رایج نیست. در بالا به سبک نت گذاری اشاره شد.

گام های مینور و سلفژ

شاید از خودتان بپرسید که سلفژ فقط مربوط به گام ماژور است ؟

خب، چطور در سلفژ یک گام مینور را نت گذاری کنیم؟

به یکی از این دو روش می توانیم این کار را انجام بدهیم:

• سلفژ گام مینور بر پایه دو
• سلفژ گام مینور بر پایه لا

بیایید اول ببینیم گام مینور بر پایه دو یعنی چه.

سلفژ گام مینور بر پایه دو DO

این گام شبیه همان چیزی است که تا به حال در مورد گام مینور یاد گرفته ایم و فقط نت های سوم، ششم و هفتم نیم پرده پایین می ‌آیند (Me ، La و Te‌ به جای Mi، La و Ti ).

مثال: در تصویر می بینید که چطور گام C مینور طبیعی را در سلفژ بخوانید:

این گام اینطور به نظر می رسد که انگار کلیدش با نت پایه C در C‌ مینور یکی و Do‌ است.

گام مینور بر پایه لا

نوع دیگری از گام مینور که می توانیم در سلفژ داشته باشیم، مینور بر پایه لا است:

در این تکنیک نباید نت های اصلی سلفژ را تغییر دهید (La ‌ به Le یا Ti‌به Te و … تبدیل نشود. )

اما برای انجام این کار باید گام را به جای Do با La‌ شروع کنیم. بنابراین گام C مینور بر پایه لا به صورت زیر خواهد بود:

این روش نسبت به گام مینور بر پایه دو (DO) خیلی رایج نیست و به جای اینکه لا در این گام مثل حالت مینور هم خانواده اش ( Eb‌ ماژور ) در ششمین نت قرار داشته باشد، در جایگاه اول است.

این تکنیک هم خیلی کاربردی ندارد و احتمالا هیچ وقت با آن مواجه نخواهید شد اما بد نیست درباره این گام و نحوه استفاده از آن بدانید.

ملودی ها در سلفژ

درست مثل حروف نت های معمولی که فقط در گام ها کاربرد ندارند ، ما می توانیم از سلفژ برای خواندن ملودی ها هم استفاده کنیم. یک نمونه ملودی که لا جز نت های سلفژ نوشته شده به صورت زیر است:

باز هم آهنگ deer a Do فیلم music of sound The بسیار کمک کننده است .

در این ویدئوی 2:17 دقیقه ای ماریا به بچه ها و مخاطبان نشان می دهد که چطور نت ها را با هم ترکیب کنند و یک ملودی بسازند.

چطور گوش خود را برای یادگیری موسیقی تقویت کنیم؟

کلام آخر

منظور از Sol در کلمه لاتین سلفژ (Solfege) همان سل است!

شاید سلفژ به خاطر این همه سیلابل و حروف متفاوتی که دارد در ابتدا سخت به نظر برسد، اما واقعا فقط یک نوع روش نت گذاری و نوشتن موسیقی است.

درست مثل یادگیری یک زبان جدید است، هنوز هم نت های A، B و C‌همان نت ها هستند ؛ فقط شما با زبان دیگری صدای شان می زنید!

امیدوارم از آموزش یادگیری سلفژ ما لذت برده باشید. اگر سوال یا نظری دارید در قسمت زیر با ما در میان بگذارید.

 سلفژ نوازی (ویدئو)

همان طور که گفته شد اساس و پایه موسیقی یاد گرفتن سلفژ است در ابتدای هر کاری باید مطالب پایه را یاد گرفت و بعد از آن سراغ مطالب دیگری رفت در صورتی که در یاد گرفتن مطالب پایه مشکل ایجاد شود مطمئنا در یادگیری بقیه مطالب هم مشکل ایجاد خواهد شد.

دانلود 2تا از بهترین نرم افزارهای آموزش سلفژ(موبایل+کامپیوتر)

اگر سوالی در این زمینه دارید در بخش نظرات مطرح کنید .