با یادگیری پیانو دری به دنیای ساز های کیبوردی به روی تان باز می شود. شما می توانید از مهارت های پیانو در سینتی سایزر ها، پیانو الکترونیک، هارپسی کورد، کلاویه ها و ارگ هم استفاده کنید. اکثر این ساز ها کاملا شبیه به پیانو هستند. همه آن ها به جز سینتی سایزر و ارگ، با برخورد نوعی چکش روی هر سیم صدا تولید می کنند.
سینتی سایزر ها از نظر نحوه نواختن شبیه پیانو هستند.
ارگ با این که مثل پیانو کیبورد دارد، اما با آن فرق دارد. مثلا وقتی شما روی کلید ارگ ضربه می زنید، یک مدار الکتریکی برقرار شده که می تواند صدا را برای مدت زمان نامحدود نگه دارید.
اما این دو ساز بیشتر در نحوه نواختن و کاربردشان در موسیقی پاپ و کلاسیک تفاوت دارند.
توی این پک فوق العاده، استاد جلیل سجاد، نواختن ارگ رو جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! در کمترین زمان یک کیبورد نواز حرفه ای شو همه رو انگشت به دهان کن!
اگر قصد یادگیری ارگ را دارید، این مقاله تمام تفاوت های بین ارگ و پیانو و کاربردشان و این که کدام سخت ترند را در اختیارتان قرار می دهد. پس با ما همراه باشید.
تفاوت های ارگ و پیانو
تفاوت های فیزیکی بین ارگ و پیانو را در ادامه با هم بررسی خواهیم کرد.
کیبورد ها
اگر دقت کرده باشید متوجه شده اید که پیانو از یک مجموعه کلید 88 تایی که در یک ردیف قرار گرفته اند، تشکیل شده است. ارگ ها دو ردیف کلید و اغلب چند پدال برای نواختن نت های باس دارند.
ارگ ها دارای یک میله کششی هستند که رَنک های (یک ردیف لوله) متفاوت دارد. این رنک ها باید به سمت پایین کشیده شوند تا صدا تولید شود. هر رنک در ارگ اگر با بقیه ترکیب شود ، می تواند صدا های ساز های بادی چوبی و ساز های نی دار را شبیه سازی کند.
کیبورد بالایی و پایینی و همینطور نت های باس صداهای متفاوتی دارند. معمولا شما می توانید یک ملودی را با یک دست و روی یک کیبورد و آکورد ها را همزمان و با کیبورد پایینی بنوازید. همینطور نت های باس یا خط باس را با پدال ها بنوازید.
این تفاوت یکی از فاحش ترین تفاوت های بین ارگ و پیانو است اما برای نواختن ملودی، خط باس و آکورد ها با ارگ تان، باید تنظیمات را هم تغییر بدهید.
صدا
وقتی می نشینید تا یک ارگ یا پیانو را بنوازید، متوجه خواهید شد که صدای آن ها هم کاملا با هم فرق دارد. چیز هایی که در پیانو خوب به گوش می رسند در ارگ این طور نیستند و بالعکس.
یکی از این تفاوت ها ملودی است که به خاطر مکانیسم تولید صدا کاملا در هر کدام متفاوت است. پیانو چکشی دارد که هنگام فشردن یک کلید، روی یک سیم ضربه می زند. این کار صدایی تولید می کند که طنین انداز شده و خود به خود محو می شود یا اگر کلید رها شود ، تبدیل به یک نت کوتاه می شود.
اما با فشردن یک کلید در ارگ یک جریان الکتریکی برقرار و یک تن ایجاد می شود، سپس هر میله کششی که خارج می شود، از شدت صدا کاسته می شود. این صدا تا زمانی که کلید رها شود باقی می ماند.
صدای ارگ کاملا با پیانو فرق دارد و می تواند آرام یا بلند و گوش خراش باشد. اگر صدای ارگ از طریق یک بلندگوی Leslie (در موسیقی پاپ، ارگ ها تقریبا همیشه از طریق چنین بلندگویی صدا را پخش می کنند) عبور کند، می تواند اوردرایو شود. اهمیتی ندارد یک پیانو چطور نواخته شود، تقریبا همیشه صدای پیانو از آن خارج می شود!
کاربرد در موسیقی
پیانو و ارگ کاربرد متفاوتی در موسیقی دارند.
پیانو اغلب یک ساز پیشرو است و طیف گسترده ای از نت ها را از زیرترین و بم ترین را اجرا می کند. طبیعت پرکاشن این ساز هم به نواختن ملودی ها کمک می کند.
از طرفی می توانید ریتم و ملودی ها را با یک ارگ سریع تر بنوازید. این ساز به خاطر کوبه ای بودن آن اغلب به عنوان یک ساز هم نوازی استفاده می شود. التون جان از پیانو و صدایش برای نواختن ملودی استفاده می کرد.
ارگ ها به دلیل داشتن فضای نامحدودی که بین خطوط حامل دارند، می توانند فضای بیشتری را پر کنند. در موسیقی پاپ آن ها اغلب به عنوان سازی برای ایجاد فضا استفاده می شود. در موسیقی کلیسایی، جاز، بلوز و سبک های سنتی ارگ معمولا به عنوان ساز اصلی در نواختن خط باس ها، ملودی ها و آکورد ها به کار گرفته می شود.
درکلیسا ها اغلب سرود های مذهبی همراه با نواختن ارگ خوانده می شوند.
تکنیک های مورد نیاز
روش نواختن و کاربرد پیانو و ارگ با هم متفاوت است، بنابراین لازم است روی تکنیک های مختلف مسلط شوید.
نوازندگان پیانو باید آکورد های پیچیده و انگشت گذاری را یاد بگیرند. تقویت مهارت، سرعت عمل، دینامیک و استقلال دست ها در نواختن همگی برای تبدیل شدن به یک نوازنده پیانوی ماهر لازم است.
نوازندگان ارگ هم به زبردستی، تسلط بر دست ها و سرعت عمل بالا نیاز دارند، اما به نحوی دیگر. نوارندگان ارگ باید از دست ها و همین طور هر یک از پاهای شان به صورت مستقل استفاده کنند، یک پا یا هر دو پا برای نواختن خط باس آنلاین و یک پا برای کنترل پدال حجم صدا (ولوم).
نوازندگان ارگ لازم نیست نگران این باشند که چقدر محکم آن را می نوازند، تمام دینامیک یک ارگ از پدال صدا حاصل می شود و وابسته به این است که نوازنده چطور از میله های کششی برای تغییر در صدا استفاده کند.
کدامیک سخت تر است؟
نمی توان گفت ارگ سخت تر است یا پیانو. هر دو ساز های کیبوردی هستند، بنابراین یک همپوشانی بین آن ها وجود دارد.
نوازندگان پیانو معمولا باید مهارت های جدیدی را برای یادگیری ارگ به دست بیاورند. من ارگ را در 17 سالگی و بعد از پیانو شروع کردم اما باز هم مدتی زمان برد تا نحوه نواختنش را یاد بگیرم.
سخت ترین بخش های نواختن ارگ، یادگیری نحوه هماهنگ زدن با نت ها و آکورد ها، یادگیری کار با پدال ولوم و طریقه ساخت صدا ها است. کنترل کردن مداوم صدای ساز هم چالش برانگیز و جالب است.
هم نوازندگان ارگ و هم پیانو برای این که بتوانند به صورت حرفه ای وارد عرصه نوازندگی شوند، باید سرعت حرکت دستهای شان را بالا برده، انگشت گذاری را درست انجام دهند و به صورت مستقل بتوانند با هر کدام از دست ها کار کنند.
اگر شما از قبل با نواختن پیانو آشنایی دارید، سخت ترین بخش یادگیری ارگ نحوه کار با دینامیک های آن و درک کارایی اش است.
اگر هم قبلا سابقه نواختن ارگ را دارید، سخت ترین بخش پیانو، یادگیری برخی تکنیک های انگشت گذاری حرفه ای مورد نیاز برای این ساز است.
حتما بخوانید: اصطلاحات رایج موسیقی که باید بلد باشید
انواع مختلف ارگ
ما مقالات زیادی در مورد انواع مختلف پیانو ها (گرند، ایستاده، اسپینت و . . .) نوشته ایم، اما تفاوت ارگ ها فقط در اندازه شان است. همه آن ها صدایی شبیه پیانو دارند. مثلا پیانو های ایستاده شاید به خوبی گرند ها نباشند، اما شباهتهای شان بیشتر از تفاوتهای شان است.
ارگ های لوله ای
ارگ لوله ای یا بادی بزرگترین ساز است. این ساز در کلیسا ها و سالن های کنسرت کاربرد دارند. ارگ های لوله ای کوچکتر را می توان در خانه ها یافت، البته به ندرت. برخی از بزرگترین ارگ های بادی 19.5 متر لوله دارند!
این لوله ها، مثل اکثر ارگ ها، به رنک هایی تقسیم شده و با میله های کششی و پیستون های ترکیبی کنترل می شوند. معمولا پدال صدا و در نتیجه دینامیکی ندارند .
ارگ تلمبه ای / زبانه ای
بعد از ارگ های لوله ای و قبل از تکامل ارگ الکتریکی، ارگ زبانه ای کاربرد داشت. این ساز از زبانه هایی مشابه با آنچه در آکاردئون دیده می شوند، استفاده می کند.
در این ساز اغلب از نی به جای لوله استفاده شده است. ارگ زبانه ای اغلب در کلیسا های کوچک و خانه ها نواخته می شود و استفاده بسیار محدودی دارد.
این ارگ معمولا محدوه دینامیکی 4 تا 5 اکتاوی و فقط تعدادی صفحه کلید برای تغییر صدا دارد. شما می توانید به این ساز دسترسی پیدا کنید اما بهتر است بدانید دیگر مثل قبل رایج نیست.
هاموند B
ارگ هاموند اولین ارگ الکترویک موفق بود. قبلا توضیح دادیم که یک ارگ الکتریک چطور کار می کند ( با فشردن یک دکمه جریان الکتریکی برقرار و صدا تولید می شود ).
این ارگ میله های کششی برای تغییر صدا و یک افکت ویبراتو روکار دارد و معمولا به یک بلندگوی Leslie متصل می شود که می چرخد تا صدای افکت ترمولو ایجاد شود . Leslie به یک پدال پایی متصل است که برای بالا و پایین بردن ترمولو از آن استفاده می شود.
این ارگ در گذشته در بین نوازندگان جاز، سول ، راک اند رول پرطرفدار بود. با گذشت زمان این ساز به موسیقی پاپ و کانتری هم راه پیدا کرد و در اوایل دهه 2000 دوباره پرطرفدار شد.
شما می توانید این ارگ ها را در کلیسا ها و اکثر استودیو ها و کلاب های جاز و بلوز در سراسر دنیا پیدا کنید.
اگر در هر کدام از این ژانر های محبوب ارگ می نوازید، باید B3را به یک بلندگوی Leslie متصل کنید.
ارگ های الکترونیک کلیسایی (یا آکوردی)
ارگ های آکوردی در دهه 30 تا 60 محبوبیت پیدا کردند. این ساز ها صدا را با فیلتر ها و نوسان ساز ها (اُسکیلاتور ها) به وجود می آورند. بسیاری از آن ها یک آکورد را با بخشی از ارگ و یک ملودی را با بخش دیگر آن ایجاد می کردند. ارگ های آکوردی اغلب ماشین درام هم داشتند .
این ارگ ها به ساز های پرطرفدار خانگی تبدیل شدند. هنوز هم این ساز در هر جایی به چشم می خورد. اگر در سایت های نیازمندی جستجو کنید، کلی از این ارگ های الکتریک ارزان قیمت پیدا خواهید کرد.
این ارگ ها بزرگ هستند اما قابل حمل خیر . کاربرد زیادی هم ندارند. با این که هم خوانی با این ساز جالب می شود، اما اغلب در موسیقی پاپ صدای این ارگ شنیده نمی شود.
وکس کانتینتال
وکس کانتینتال یک ارگ ترکیبی ترانزیستوری شده است که توسط Vox تولید شده است. این ارگ ها به عنوان جایگزینی برای هاموند B3 ساخته شد زیرا کوچکتر و قابل حمل تر هستند. با این حال آن ها جایگاهشان در موسیقی پاپ را پیدا کرده اند.
این ساز ها صدایی زیر و پر انرژی دارند. این ارگ ها تنظیماتی مربوط به ویبراتو دارند که اغلب فعال است. شما می توانید صدای وکس کانتینتال را در آهنگ هایی از بیتلز، انیمالز، دورز، الویس کاستلو و . . . بشنوید.
برای نواختن آن خیلی نیاز نیست مهارت خاصی داشته باشید زیرا پدال پایی ندارد و فقط یک کلید دارد. این ساز همچنین معمولا در موسیقی پاپ و راک که به تکنیک های نواختن B3 نیازی نیست ، کاربرد دارد.
ارگ فارفیسا
فارفیسا ساخت ارگ های الکترویک را در سال 1964 شروع کرد و بلافاصله به برندی مطرح تبدیل شد . برخلاف ارگ های ترکیبی (مثل وکس)، فافیسا پایه هایی دارد که می تواند در زیر این ساز جمع شود.
از نظر الکترونیکی شبیه وکس است. همگی ارگ ها ترانزیستوری شده اند. تفاوت بیشتر در صدا های متفاوتی است که فافیسا درست می کند. میله های کششی این ساز با B3 یکی است.
فافیسا در مقایسه با وکس، صدای و مجموعه ویژگی های متفاوتی دارد. ظاهر آن هم کمی بیشتر تزئین شده و جذاب تر است.
فافیسا 4 تنظیم برای ویبراتو، 3 تنظیم برای ریورب و 3 کلید (راکر) برای حجم صدای باس دارد. همچنین از یک پدال افزایش ( حجم صدا ) برای ایجاد دینامیک، بک بوستر مالتی تن و یک پیش تقویت کننده لوله ای برخوردار است.
ارگ دیجیتال
ارگ ها به عنوان یک ساز خیلی قابل حمل نیستند. پیانو ها هم همینطور!
به همین دلیل اکثر نوازندگان این روز ها از پیانو و ارگ های دیجیتال استفاده می کنند. نسخه دیجیتالی هر دو ساز در سال های اخیر پیشرفت خوبی داشته اند.
سازندگانی مثل Nord، Korg و حتی هاموند ارگ ها و پیانوهای دیجیتال خوبی ساختند.
با این که توصیه می کنم با ارگ هایی مثل B3 تمرین کنید، اما این کار همیشه هم امکان پذیر نیست. من خودم با Nord ارگ را یاد گرفتم زیرا تنها ساز در دسترس بود. پس با هر سازی که در دسترستان است یادگیری را شروع کنید.
ارگ و پیانو هر دو ساز کیبوردی فوق العاده ای هستند
اگر می خواهید در زمینه موسیقی جاز، پاپ یا بلوز بنوازید، باید هر دو ساز را یاد بگیرید. این دو در اجرا ها مکمل هم هستند و ممکن است از شما خواسته شود هر دو را بنوازید .
