برای اینکه یک اجرای فوق العاده داشته باشید گرم کردن صدا قبل از آواز خواندن بسیار مهم و ضروری است. این کار به مبتدیان کمک می کند تا صدایشان را برای آواز خوانی آماده و مناسب کنند و به آنها اجازه می دهد تا بتوانند آهنگ های متنوع و اجراهایی که ضرب آهنگ بالایی دارند را به راحتی اجرا کنند.
البته گرم کردن صدا فقط مختص مبتدیان و تازه کارها نیست؛ بلکه برای هنرمندان حرفه ای هم لازم و ضروری است. همه ما برای اینکه موقع آواز خواندن صدای خوب و رسایی داشته باشیم باید اول صدایمان را گرم کنیم.
احتمالا شما هم شنیده اید که سوپر استارهایی مثل ریحانا و بیانسه چند روز قبل از اجراهایشان و همینطور در روزی که قرار است اجرا داشته باشند چندین و چند بار تمرین می کنند. پس می بینید که گرم کردن صدا چقدر مهم است و حتما باید روی آن وقت گذاشت. در واقع قبل از هر جلسه اجرایتان باید کاملا مطمئن شوید که صدایتان را به خوبی گرم کرده اید.
برای اینکه بهتر با اهمیت این موضوع آشنا شوید بیایید یک مقایسه کنیم. قبل از اینکه برنامه ورزشی همیشگی تان را شروع کنید بدنتان را گرم می کنید، درست است؟ گرم کردن بدن قبل از شروع تمرین برای شناگران شامل یک سری حرکات کششی می شود که جلوی کشیدی عضلات آنها در آب را می گیرد و بدن را برای حرکت بهتر و سریع تر موقع شنا آماده می کند.
توی این پک فوق العاده، استاد فرهاد فراهانی، آواز، تحریر و صداسازی رو جوری بهت یاد میده که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! در کمترین زمان خواننده حرفه ای شو و همه رو انگشت به دهان کن!
درست مثل یک شناگر که باید قبل از شنا بدنش را آماده کند شما هم تارهای صوتی تان را برای آواز خواندن آماده کنید چون این تارها هم دقیقا مثل عضلات یک شناگر نیاز به تمرین کردن و آماده شدن دارند.
اگر این تمرینات را به طور منظم انجام بدهید هم توانایی های آوازای تان بیشتر می شوند و هم اعتماد به نفس بیشتری روی صحنه پیدا می کنید و موقع اجرا تنش و اضطراب کمتری را تجربه خواهید کرد. به این ترتیب لازم نیست موقع اجرا وقفه داشته باشید و حنجره تان را صاف یا گرم کنید. می توانید بدون مکث و با صدای رسایی به خواندن ادامه بدهید.
یکی دیگر از دلایل که باعث می شود گرم کردن صدا اهمیت زیادی پیدا کند این است که این کار شما را مطمئن می سازد با صدایتان به شکل بد و نامناسبی رفتار نمی کنید. اگر بیش از اندازه و بدون گرم کردن صدا به حنجره تان فشار بیاورید ممکن است به جراحی های گرانقیمت نیاز پیدا کنید یا صدای خواندنتان را برای همیشه از دست بدهید.
با اینکه یادگیری اصول درست و صحیح آواز خواندن ممکن است کمی سخت باشد؛ اما خوشبختانه گرم کردن صدا می تواند این مسیر را برایتان هموارتر و بهتر کند. بهترین جای ماجرا اینجاست که تکنیک های گرم کردن صدا خیلی سریع هستند و در کل کمتر از پنج دقیقه از شما وقت می گیرند.
1- نفس کشیدن
خیلی ها عادت دارند از قسمت بالایی ریه هایشان نفس بکشند. این کار باعث می شود شما نتوانید از بالاترین ظرفیت شش هایتان استفاده کنید و فقط مقدار کمی اکسیژن وارد بدنتان کنید.
راه رسیدن به یک تنفس صحیح و اصولی این است که اول از همه مطمئن شوید در وضعیت آرامی قرار دارید چون معمولا تنش و اضطراب باعث می شود صدایتان بلرزد.
به طور عادی نفس بکشید و موقع نفس کشیدن شانه ها و قفسه سینه تان را شل کنید. دستتان را روی شکمتان بگذارید تا مطمئن شوید موقع نفس کشیدن شکمتان بالا و پایین می رود نه شانه ها یا قفسه سینه تان.
2- وضعیت قرارگیری بدن
حفظ وضعیت و حالت بدن در موقعیت خوب و درست در روزی که مشغول گرم کردن صدایتان هستید مهمترین نکته ایست که باید آن را رعایت کنید، چون حالت مناسب بدن جریان هوای مناسبی را وارد ریه ها می کند. این جریان مناسب هوا به معنای واقعی کلمه سیستم پشتیبانی شماست و باعث می شود صدای خوبی موقع آواز خواندن داشته باشید.
فرقی نمی کند که نشسته باشید یا ایستاده، برای اینکه بدنتان در حالت مناسبی باشد در تمام مدت گرم کردن صدا، سرتان را کاملا صاف و مستقیم نگه دارید به طوری که انگار در یک خط مستقیم قرار دارد.
اگر ایستاده اید پاهایتان را صاف روی زمین نگه دارید و وزنتان را به طور متعادل و مساوی روی پاها بیندازید. تمام قسمت های بدن شما باید در یک خط مستقیم و همسو با هم باشند.
در صورتی که به حالت نشسته مشغول گرم کردن صدا هستید هم همین نکات را رعایت کنید با این تفاوت که پشتتان را از تکیه گاه صندلی جدا کنید، به طوری که انگار در لبه صندلی به صورت کاملا صاف نشسته اید.
3- یوگا
برای شما که خواننده هستید یوگا ورزش بسیار مناسبی محسوب می شود. دلیل آن هم ساده است: یوگا یکی از کارآمدترین روش ها برای متعادل و آرام شدن کل بدن است.
علاوه بر این یوگا شما را به سمت رفتارهای سالم دیگر مثل داشتن تغذیه سالم که برای تارهای صوتی تان مفید است هم ترغیب می کند. پس بهتر است حداقل 2 بار در هفته و قبل از اجراهایتان یوگا را در برنامه گرم کردن صدایتان بگنجانید. تمرینات یوگا یکی از بهترین و مفیدترین تمرین ها برای کشش کامل بدن است و ذهن و جسم شما را آرام و آماده می کند.
4- آزاد کردن فک
نکته ای که قبلا درباره بهم ریختگی صدا گوشزد کرده بودیم را به خاطر دارید؟ خب، همین نکته درباره فکتان هم صدق می کند. اگر فک شما موقع آواز خواندن آرام نباشد نمی توانید اجرای خوبی داشته باشید.
فک شما همان جاییست که صدا از آن بیرون می آید (این مساله که کاملا واضح است مگر نه؟). درست به همین دلیل باید از فکتان به خوبی مراقبت کنید تا موقع آواز خواندن به مشکل برنخورید. این کار را می توانید با ماساژ دادن و یا ورزش کردن بصورته باز و بسته کردن آرام دهان انجام بدهید.
5- نوشیدن مایعات گرم
احتمالا خودتان هم خبر دارید که نوشیدنی های خیلی سرد می توانند شما را در معرض ابتلا به سرما خوردگی و آنفولانزا قرار بدهند. این اتفاق علاوه بر اینکه کیفیت صدایتان را پایین می آورد و آن را ناخوشایند و بد می کند، باعث آسیب رسیدن به گلویتان هم می شود.
بنابراین تا حد امکان باید از مصرف نوشیدنی های سرد دوری کنید و در عوض مایعات گرم زیاد بنوشید. یادتان باشد نوشیدنی های خیلی داغ گلویتان را می سوزانند یا ممکن است عضلات حنجره را بیش از حد شل کنند و باعث تورم غشاهای مخاطی داخل حلق بشوند؛ اما مایعات گرم سیستم صوتی و لوله های گلو را پاکسازی می کنند.
چای ها و دمنوش های گیاهی مثل رزماری و نعنا را امتحان کنید و ببینید که مصرف آنها چقدر باعث شفاف و بهتر شدن صدایتان می شود!
6- اجرای مقیاس ها
آواز خواندن بر اساس مقیاس های آوازی به شما کمک می کند تا گام به گام صدای خود را بالاتر و پایین تر ببرید، چون صدا به خودی خود نمی تواند بالا و پایین شود. علاوه بر این مقیاس های آوازی به شما کمک می کنند تا صدایتان را به شکل ملموس تری درک کنید.
اصلا عجله نکنید! به همان اندازه که روز اول ورزش کردن از خودتان انتظار ندارید خیلی سریع و تند عمل کنید اینجا هم نباید عجله به خرج بدهید.
اول از همه مطمئن شوید که به درستی نفس می کشید و سعی کنید صدایتان را به آرامی با اکتاوها بالا و بالاتر ببرید تا به بالاترین حد خود برسد. خودتان را مجبور نکنید که صدایتان را در یک سطح خاص بالا ببرید؛ با این کار فقط باعث آسیب دیدن صدایتان می شوید.
تمرین کردن با مقیاس های آوازی یکی از بهترین تمرینات برای گرم کردن صدا قبل از آواز خواندن و روشی عالی برای رسیدن صدای آوازی بهتر محسوب می شود.
7- ماساژ معجزه می کند!
ماساژ روش بسیار خوبی برای شل کردن عضلات و رهایی از تنش و فشار است و اکثر اوقات روی صورت اعمال می شود. با این حال ماساژ کل بدن هم هیچ ضرری ندارد؛ هر چه بدنتان آرام تر باشد صدایتان هم بهتر خواهد بود.
می توانید کار ماساژ دادن را با مالیدن آرام پیشانی، پایین آمدن به سمت گونه ها، بینی و در آخر چانه و فکتان شروع کنید. در تمام این مدت حتما از حرکات دایره کوچک و آرام استفاده کنید و به آرامی هر قسمت از صورتتان را ماساژ بدهید.
اگر حوصله داشتید می توانید ماساژ دادن را به سرتان هم بکشانید. پوست سرتان را به آرامی و با انگشت هایتان فشار بدهید. تمام محدوده سرتان را به همین نحو ماساژ بدهید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
8- چرخاندن سر
هدف از تمرین چرخاندن سر این است که مطمئن شوید عضلات گردنتان سفت نیستند. برای انجام این تمرین، اول سرتان را به سمت پایین و به طرف قفسه سینه تان بگیرید. سپس آن را به آرامی به چپ و راست بچرخانید، درست مثل پاندول ساعت.
بعد سرتان را به عقب ببرید و دوباره آن را به آرامی به چپ و راست حرکت بدهید. می توانید با انجام چند حرکت دورانی آرام به کارتان خاتمه بدهید. فقط مراقب باشید که سرتان را خیلی به عقب یا جلو خم نکنید و به گردنتان آسیب نزنید.
9- چرخاندن شانه ها
چرخاندن شانه ها از نظر تکنیک و هدف تمرین درست مثل همان تمرین چرخش سر است. اول شانه هایتان را شل کنید و بعد آنها را به صورت دورانی به چپ و راست و بالا و پایین ببرید.
با این کار می توانید از شر تنش ها و فشارهای موجود روی شانه ها و قفسه سینه خلاص شوید. می توانید کل بدنتان را هم به همین نحو و با تمرینات مشابه کشش بدهید.
10- شل کردن عضلات با تمرین قایق موتوری
برای شل کردن عضلاتتان می توانید از تمرین دیگری هم استفاده کنید. لب هایتان را روی هم فشار بدهید و بعد اجازه بدهید هوا از دهانتان خارج شود. به این ترتیب موقع خروج هوا از دهان، لب ها به هم می خورند صدایی شبیه صدای قایق موتوری از دهانتان خارج می شود. همه ما بعضی اوقات این کار را انجام می دهیم!
حتما قبل از انجام تمرین به آرامی نفس بکشید و موقع عمل بازدم هوا را از دهانتان خارج کنید. این تمرین را سه بار تکرار کنید و هر بار گام صدایتان را بالاتر و پایین تر ببرید. هر نوبت تمرین را با گام متفاوتی شروع کنید و قسمت های بالاتر و پایین تر دامنه صوتی خودتان را امتحان کنید.
11- لرزاندن زبان و لبها
برای انجام این تمرین باید نوک زبانتان را پشت دندان های بالایی تان قرار بدهید. سپس وقتی نفس می کشید زبانتان را بلرزانید. این مراحل و همین طور تمرین قایق موتوری را چند بار انجام بدهید تا مطمئن شوید عضلات دهان شل شده اند و صدایتان به خوبی گرم شده است.
12- پیچیش های زبان
احتمالا برای شما هم پیش آمده که موقع آواز خواندن ناگهان زبانتان بگیرد و حتی با اینکه کل کلمات آهنگ را به خوبی بلد هستید نتوانید آنها را خوب ادا کنید و تپق بزنید.
خوشبختانه راهی وجود دارد که به شما کمک می کند جلوی این اتفاق را بگیرید. تا به حال بچه های مدرسه ای را دیده اید که مدام جملات خاصی را تکرار می کنند و سعی می کنند بدون اینکه زبانشان بگیرد آنها را بیان کنند؟ مثلا ممکن است سعی کنند بدون خطا بگویند: “گلر بلرزیل لورل بود”خب، باید بگوییم این جملات و این پیچش ها برای تارهای صوتی شما بسیار مفیدند!
چند جمله سرگرم کننده و آسان برای خودتان پیدا کنید و روی آنها تمرکز کنید. بعد سعی کنید هر جا که هستید آنها را با خودتان تمرین کنید؛ در مترو، زیر دوش، موقع راه رفتن و غیره.
از جملات کوتاه و ساده به سمت جمله های سخت تر و پیچیده تر بروید. هدف از انجام این کار این است که زبانتان را به راحتی پیچ و تاب بدهید و بتوانید کلمات را بدون تپق زدن و گرفتگی زبان ادا کنید.
13- بازدم کردن با صدای “هیسس”
این تمرین یکی از تمرین های تنفسی خوب است که به شما کمک می کند نفس کشیدنتان را تنظیم کنید و و مطمئن شوید که هنگام آواز خواندن تنفس دیافراگمی یا همان شکمی دارید و شانه ها و قفسه سینه تان حرکت نمی کنند.
کاری که باید انجام بدهید این است که برای زمان مشخصی هوا را به داخل ریه ها بکشید و بعد عمل بازدم را با درآوردن صدای “هیس” یا “سسس” انجام بدهید. سعی کنید این کار را در زمان های مختلف انجام دهید تا بتوانید الگوی تنفستان را به طور کامل تنظیم کنید و یاد بگیرید که موقع آواز خواندن و هنگامی که نت های بالا را می خوانید آن را کنترل کنید.
14- تکنیک نی
تکنیک نی هم روش دیگری برای تنظیم و همچنین آموزش الگوهای تنفسی شماست. برای این کار باید در حالیکه بدنتان کاملا آرام است، نفستان را در یک نی بیرون بدمید. سعی کنید روی تنفستان متمرکز شوید.
می توانید همزمان با این تکنیک از تمرین بازدم با صدای هیسسس هم استفاده کنید. علاوه بر این می توانید موقع انجام این تمرین آهنگی که قرار است بخوانید را هم زمزمه کنید. مطمئن باشید این کار به گرم کردن صدایتان کمک زیادی می کند.
یادتان باشد نی را بین لب هایتان قرار بدهید نه دندان ها. به این ترتیب به راحتی می توانید موقع بازدم هوا را از طریق نی خارج کنید.
15- تکنیک به پشت دراز کشیدن
به پشت دراز بکشید و نفس بکشید. در ابتدا این کار را به آرامی انجام بدهید و بعد که کاملا احساس راحتی کردید و متوجه شدید که تنفستان دیافراگمی است (البته این وضعیت به هر حال شما را مجبور می کند تنفس شکمی داشته باشید)، آواز خواندن را شروع کنید.
به این ترتیب به طور خودآموز یاد می گیرید که همیشه از دیافراگم نفس بکشید، حتی هنگام آواز خواندن در حالت ایستاده.
16- گرم کردن صدا با تقلید صداهای خاص
- مصوت ها
استفاده از حروف صدادار برای تمرین روش خوبی برای شکل دادن به آکوردهای صوتی شماست. این روش به شما کمک می کند تا تن و انرژی خودتان را متمرکز کنید. پس با خیال راحت از هر مصوتی که می خواهید شروع کنید و کم کم به سمت حروف صدادار دیگر بروید. سعی کنید تا زمان رسیدن به حرف صدا دار بعدی نفس نکشید.
- آرپژ
آرپژ برای شما به عنوان یک خواننده دو هدف را دنبال می کند. اول اینکه جزو تمرین های صوتی مناسب برای گرم کردن صداست و دوم هم اینکه به شما در گوش دادن بهتر و بیشتر کمک می کند.
وقتی شما آرپژ می خوانید بیشتر روی حرکت روان از یک گام به گام دیگر تمرکز می کنید. به این ترتیب می توانید صدایتان را برای آواز خواندن تقویت کنید.
- ها- ها- ها
این تمرین گرم کننده به ویژه برای خوانندگانی که دنبال افزایش قدرت و مقاومت قفسه سینه و همینطور بالا بردن دامنه صوتی خودشان هستند بسیار مناسب است.
برای انجام این تمرین بین هر نت نت فاصله بگذارید و آنها را از سینه ادا کنید. یادتان باشد که هر بار دامنه صوتی جدیدی امتحان کنید و آن را بالاتر ببرید.
خوانندگی در سن بلوغ: مراحل تغییر صدا و کاری که باید انجام دهید
اگر برای گرم کردن صدایتان به روش های بیشتری نیاز دارید پیشنهاد می کنیم فیلم های آموزشی مرتبط با این موضوع را در یوتیوب تماشا کنید. علاوه بر این هر چه بیشتر تمرین کنید تسلط بیشتری هم روی تکنیک های گرم کردن صدا پیدا می کنید.
اگر قصد دارید موسیقی و خوانندگی را به طور کاملا جدی ادامه بدهید بهتر است از یک مربی آواز کمک بگیرید تا به شما کمک کند میزان تسلطتان را به حد کمال برسانید.
درست مثل هر تمرین یا گرم کردن دیگری، مهم ترین نکته ای که باید به آن توجه کنید این است که بدنتان را تحت فشار قرار ندهید. نباید زیاده روی کنید و بهترین کار این است که آهسته و پیوسته جلو بروید. تمرین های گفته شده را در تمام طول روز انجام ندهید وگرنه در طولانی مدت دچار ناراحتی و عواقب ناخوشایند می شوید.
حالا با توجه به نکاتی که در این مطلب گفته شد می توانید با اعتماد به نفس بیشتری وارد زمینه آواز خوانی بشوید یا آن را ادامه بدهید. موفق باشید.
