صدای آلتو، به‌عنوان یکی از گستره‌های صدایی خاص در موسیقی کرال، جایگاهی ویژه و منحصربه‌فرد دارد. این صدا که با لحنی گرم، عمیق و دلنشین شناخته می‌شود، در میان انواع گستره‌های صدایی، پلی میان صدای پایین‌تر از سوپرانو و بالاتر از تنور است. آلتو نه‌تنها در موسیقی کلاسیک و گروه‌های کر اهمیت دارد، بلکه در ژانرهای مختلف موسیقی، از جمله موسیقی ایرانی، نقشی کلیدی ایفا می‌کند.
در موسیقی ایرانی، هنرمندان برجسته‌ای چون گوگوش، هایده، مرضیه، مهستی و سیمین غانم با صدای آلتوی خود، لحظاتی به‌یادماندنی خلق کرده‌اند که در حافظه موسیقی این سرزمین جاودانه شده‌اند. این صدای منحصربه‌فرد، با قدرت بیان عواطف عمیق و گستره وسیع خود، بسیاری از شنوندگان را مسحور کرده است.
نمونه صدای تنور (خوانندگان ایرانی با صدای تنور)
شناخت صدای آلتو و تمرین تکنیک‌های مرتبط با آن، نه‌تنها راهی برای تقویت مهارت‌های خوانندگی است، بلکه دریچه‌ای به سوی درک بهتر موسیقی و هنر آوازی محسوب می‌شود. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌های صدای آلتو، تکنیک‌های خواندن در این گستره و معرفی خوانندگان برجسته ایرانی با صدای آلتو خواهیم پرداخت.
آلتو چیست؟
آلتو به دومین گستره‌ی صدایی بالاتر در موسیقی کُرال اشاره دارد که بالاتر از تنور و باس اما پایین‌تر از سوپرانو قرار می‌گیرد. خواندن آلتو به معنای اجرای نت‌های پایین با لحنی گرم و باز است، نه با صدایی نفس‌دار. هرچند هر کسی می‌تواند خواننده‌ی آلتو باشد، اما زنان بیشتر از مردان توانایی خواندن در محدوده‌ی آلتو را دارند. برای خواندن آلتو، باید تعیین کنید که آیا صدای شما مناسب این نوع خوانندگی است یا نیاز به گسترش گستره‌ی صوتی خود دارید. سپس، با تسلط بر تکنیک‌های مورد استفاده در این نوع خواندن، می‌توانید به شکل بهتری آلتو بخوانید، چه به‌تنهایی و چه به‌عنوان بخشی از یک گروه کر.
توی این پک فوق العاده، استاد فرهاد فراهانی، آواز، تحریر و صداسازی رو جوری بهت یاد میده که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! در کمترین زمان خواننده حرفه ای شو و همه رو انگشت به دهان کن!
تسلط بر تکنیک‌های خواندن آلتو
مرحله 1: گلو و تارهای صوتی خود را شل نگه دارید
برای اینکه جریان هوا هنگام خواندن محدود نشود، گلو و تارهای صوتی خود را آرام و شل نگه دارید. زبانتان را روی دندان‌های پایینی قرار دهید و تنش عضلات فک را آزاد کنید. اگر نمی‌توانید عضلاتتان را به‌راحتی شل کنید، می‌توانید با پشت دستانتان ماساژهای کوچکی انجام دهید تا عضلات گلویتان آرام شوند. برای انجام این ماساژ، پشت دستان خود را به دو طرف گلو قرار داده و با کمی فشار، حنجره را از یک طرف به طرف دیگر حرکت دهید. هنگام انجام این کار، چند نفس عمیق و آرام بکشید تا حنجره و عضلات گلو شل شوند. ممکن است متوجه شوید که با جلو آوردن فک پایین، صدایتان واضح‌تر و قوی‌تر می‌شود و کمتر نفس‌دار به نظر می‌رسد. اما این تکنیک به دلیل ایجاد تنش در عضلات فک، راهکاری بلندمدت محسوب نمی‌شود.
بهترین نوع صدا برای خوانندگی (انواع صدای زیر و بم در خوانندگی)
مرحله 2: از تنفس شکمی برای خواندن با دیافراگم استفاده کنید
تنفس شکمی یکی از مهم‌ترین تکنیک‌ها برای خواندن آلتو است. این روش تنفس به شما کمک می‌کند هوا را عمیق‌تر وارد ریه‌ها کنید و فشار هوای مناسبی برای خواندن ایجاد کنید. به‌جای تنفس سطحی از قفسه سینه، عمیقاً به داخل شکم نفس بکشید، به‌طوری که شکمتان هنگام دم بالا بیاید. برای اطمینان از درستی این روش، صاف دراز بکشید، زانوهایتان را خم کنید و یک دست را روی سینه و دست دیگر را روی شکم قرار دهید. اگر تنفس شکمی را درست انجام دهید، دست روی شکمتان بالا می‌رود در حالی که دست روی سینه ثابت باقی می‌ماند. اگر به این نوع تنفس عادت ندارید، روزانه 5 تا 10 بار تمرین کنید تا این روش برایتان طبیعی شود.
مرحله 3: با صدای سینه بخوانید تا صدایتان پایین‌تر بماند
برای حفظ گستره پایین صدای آلتو، از صدای سینه استفاده کنید. صدای سینه همان صدایی است که هنگام صحبت کردن به کار می‌برید و نسبت به صدای “هوایی” یا صدای سر، عضلات قوی‌تری را درگیر می‌کند. دستتان را روی سینه بگذارید و صحبت کنید. متوجه خواهید شد که هنگام استفاده از صدای پایین، سینه شما به لرزش درمی‌آید.
برای تمرین صدای سینه، ابتدا با صدای معمول صحبت کردن خود شروع کنید، سپس به‌آرامی صدای “اوو” را ادا کنید. باید ارتعاش این صدا را در سینه‌تان حس کنید. اگر چنین نشد، نت صدای “اوو” را پایین‌تر بیاورید تا ارتعاش را حس کنید. ابتدا به‌آرامی بخوانید، چون صدای سینه در ابتدا انعطاف زیادی ندارد. با گذشت زمان، به‌تدریج صدای خود را قوی‌تر و بلندتر کنید.
مرحله 4: لحن صدای خود را غنی و پر نگه دارید
برای جلوگیری از نفس‌دار شدن صدایتان، لحن خود را غنی و پر نگه دارید. این کار با ایجاد فضای بازتر در بینی، دهان و گلو انجام می‌شود. به‌آرامی از بینی نفس بکشید، سپس از دهان، و بعد یک خمیازه عمیق و آرام بکشید. هنگام این تمرینات، دقت کنید چگونه مسیرهای بینی، دهان و گلوی شما با ورود هوا بازتر می‌شوند. ایجاد این حس باز بودن و حفظ آن، کلید ایجاد یک لحن باز و پر است. اگر در شناسایی این مسیرها مشکل دارید، دهانتان را ببندید و زمزمه کنید. سپس حس ارتعاش زمزمه را در سر خود به بالا و پایین حرکت دهید. این ارتعاش باید در بینی، دهان و گلو احساس شود.
گام صدا در خوانندگی چیست+ فرق گام و اکتاو در خوانندگی
مرحله 5: در یک گروه کر یا با سایر خوانندگان آلتو بخوانید
برای بهبود تکنیک و آشنایی با صدای آلتو، به یک گروه کر یا گروه خوانندگی با سایر آلتوها بپیوندید. در این گروه‌ها، شما و سایر خوانندگان آلتو نت‌های مشابهی را می‌خوانید که به شما کمک می‌کند نحوه اجرای درست نت‌های پایین را بشنوید و بهتر درک کنید. بسیاری از کلیساها، مدارس و دانشگاه‌ها گروه‌های کر دارند که فرصت‌های زیادی برای خواندن آلتو فراهم می‌کنند.
اگر به چنین گروه‌هایی دسترسی ندارید، می‌توانید با دیگر خوانندگان در منطقه خود از طریق اینترنت ارتباط برقرار کرده و گروه خوانندگی خود را راه‌اندازی کنید!
خواننده های ایرانی با صدای آلتو
در موسیقی ایرانی، صدای آلتو (که به محدوده‌ای میان صدای پایین‌تر از سوپرانو و بالاتر از تنور اشاره دارد) بیشتر در میان خوانندگان زن یافت می‌شود. برخی از خوانندگان ایرانی که صدایشان می‌تواند در محدوده آلتو طبقه‌بندی شود، عبارت‌اند از:
- گوگوش: گوگوش یکی از برجسته‌ترین خوانندگان زن ایرانی است که صدای او دامنه‌ای گرم و عمیق دارد. بسیاری از ترانه‌های او دارای اجراهایی هستند که در محدوده آلتو قرار می‌گیرند.
- هایده: هایده به‌خاطر صدای قوی و پرطنین خود شناخته می‌شود. هرچند که او گاهی به محدوده‌های پایین‌تر (کنترآلتو) نزدیک می‌شود، اما بسیاری از قطعات او در محدوده آلتو اجرا می‌شوند.
- مرضیه: مرضیه از خوانندگان کلاسیک موسیقی ایرانی است که صدای او اغلب در محدوده آلتو قرار دارد. او توانایی اجرای نت‌های پایین را با گرمی و عمق فوق‌العاده‌ای داشت.
- مهستی: خواهر کوچک‌تر هایده، مهستی نیز با صدای نرم و لطیف خود در محدوده آلتو شناخته می‌شود. صدای او در بسیاری از آثارش در این محدوده جای می‌گیرد.
- سیمین غانم: سیمین غانم با صدای خاص و آرام خود، در محدوده آلتو می‌خواند و سبک اجرای او بسیار دلنشین و غنی است.
این خوانندگان نه تنها به دلیل صدایشان، بلکه به خاطر سبک و تاثیرگذاریشان در موسیقی ایرانی شهرت زیادی دارند.
افکت دادن به صدا با 7 روش عالی (7 افکت صدای زیبا)
نتیجه‌گیری
صدای آلتو، با محدوده گرم و غنی خود، نقشی اساسی در موسیقی کرال و آواز دارد و همچنین در موسیقی ایرانی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. این نوع صدا، که بیشتر توسط زنان اجرا می‌شود، توانایی انتقال احساسات عمیق و پویایی خاصی را به قطعات موسیقی می‌بخشد. تکنیک‌های صحیح تنفس، کنترل صدا، و تقویت مهارت‌های فنی، به علاقه‌مندان کمک می‌کند تا در این محدوده صدایی بهتر بدرخشند.
در موسیقی ایرانی نیز، خوانندگان برجسته‌ای مانند گوگوش، هایده، مهستی، مرضیه، و سیمین غانم با صدای آلتوی خود تحولات شگرفی در عرصه موسیقی ایجاد کرده‌اند. این هنرمندان، با بهره‌گیری از این گستره صدایی، توانسته‌اند اجراهایی ماندگار و اثرگذار ارائه دهند که همچنان الهام‌بخش نسل‌های بعدی است.
روش تشخیص صدای نت ها+ نرم افزار تشخیص نت از روی صدا
با یادگیری تکنیک‌های مناسب و تمرین مستمر، هر کسی می‌تواند به صدای آلتو تسلط پیدا کند و از این نوع خوانندگی لذت ببرد. صدای آلتو نه‌تنها در موسیقی کلاسیک و کرال، بلکه در موسیقی مدرن نیز ابزاری قدرتمند برای بیان احساسات و خلق هنر است.
