آموزش 4 نکته مقدماتی ولی مهم برای نواختن اصولی کلارینت

چگونه مي‌توان تنفس چرخشي را ياد گرفت؟
تنفس چرخشي يا Circular Breathing تكنيكي است كه نوازندگان سازهاي بادي را قادر به نگه داشتن صداي ساز براي مدت زمان طولاني مي‌سازد. اين عمل به وسيله به داخل كشيدن هوا از طريق بيني هم‌زمان با جريان هوا در ميان ساز انجام مي‌پذيرد. در اين روش گونه‌‌ها همانند دم آهنگري عمل مي‌كنند. اين روند شامل چهار مرحلة كاملا‌ً مشخص مي‌باشد:

1ـ هنگامي كه نوازنده ذخيرة هوايي‌اش رو به اتمام است گونه‌ها باد مي‌شوند يا در اصطلاح پف مي‌كنند.

2ـ هوا از طريق گونه‌ها و با كمك ماهيچه‌هاي اين بخش از صورت به داخل ساز هدايت مي‌شود و صدا تا زماني كه عمل دم از طريق بيني اتفاق مي‌افتد باقي نگه داشته مي‌شود.

3ـ همچنان كه هوا در گونه‌ها كم مي‌شود و هواي كافي از طريق بيني به داخل ششها راه مي‌يابد، سق نرم دهان بسته شده و هوا دوباره از ششها مصرف مي‌شود.

4ـ گونه‌ها به موقعيت طبيعي‌شان برگشت داده مي‌شوند.
فرآيند تعويض هوا از ششها به گونه و بالعكس تنها فاكتوري است كه بسياري از افراد را از موفقيت در تنفس چرخشي باز مي‌دارد. متدهاي بسياري براي تعليم اين احساس وجود دارند. در ذيل روشي براي فراگيري اين تكنيك ياد داده مي‌شود كه مي‌تواند به طور منحصر به فردي مفيد واقع شود. مثل هر تكنيكي براي حصول نتيجة مطلوب بايستي به طور پايه و روزانه تنفس چرخشي را تمرين كرد. به‌علاوه شروع به كار با يك ساز در طول تمرين و در اسرع وقت بسيار مهم است.
تمرينات بسيار مهم هستند اما اگر هنرجو نتواند به نتايج دلخواهش با ساز دست يابد مفيد نخواهد بود. تمرينات مقدماتي در هشت مرحله به شرح زير انجام مي‌شوند:

1ـ گونه‌ها را باد كنيد (پف كردن گونه) و نفس را به طور طبيعي از گونه‌ها بيرون دهيد. اين كار به گسترش احساس تنفس از طريق گونه‌ها كمك خواهد كرد.

2ـ دوباره گونه‌ها را باد كنيد و يك روزنة كوچك در لبهايتان به وجود آوريد. اجازه دهيد هوا از ميان لبهايتان بگريزد در حالي كه دم و بازدم به طور طبيعي از بيني انجام مي‌شود. با كنترل ماهيچه‌هاي گونه سعي كنيد يك جريان هوا براي 3 تا 5 ثانيه ادامه يابد.

3ـ يك ني كوچك يا كاه در يك ليوان آب قرار دهيد و مرحلة دو را با اين ني در آب تكرار كنيد. هواي كافي بايد مصرف شود تا بتواند از روي ني رانده شده و حبابهايي در آب توليد كند. اين مرحله بايد بارها و بارها تكرار شود تا اين كار روند طبيعي خود را بازيابد.

4ـ در حالي كه هوا از گونه‌ها بيرون داده مي‌شود عمل دم سريع و به طور عميق از بيني انجام مي‌شود. در حيني كه گونه‌ها هنوز اندكي پف‌ كرده‌اند عمل بازدم از طريق دهان همراه با خالي كردن ششها آغاز مي‌شود. سعي كنيد جريان هوا يا حبابهاي توليد‌شده در آب را تا حد امكان ثابت و يك‌نواخت نگه داريد. اين مرحله را بارها تكرار كنيد.

5ـ مرحلة چهار را تكرار كنيد ولي ششها را كاملا‌ً خالي نكنيد. درست در زماني كه ششها شروع به خالي شدن مي‌كنند دوباره گونه‌ها را باد كنيد و عمل دم را با سرعت و به طور عميق از طريق بيني انجام دهيد. بعد از اينكه مقدار كمي هوا به داخل كشيده شد، سقف دهان را ببنديد و روش را برعكس كنيد تا هوا از ششها مصرف شود. اين كار را بارها تكرار كنيد. اين روندي است كه در تنفس چرخشي انجام مي‌شود.

6ـ سرِ ساز يا دهنيِ ساز را به تنهايي در دهان قرار دهيد. تمرين كنيد تا يك فركانس مشخص از طريق باد كردن گونه‌ها و يك فرم طبيعي دهان به طور متناوب به وجود آيد. هنرجويان توجه خواهند كرد كه استحكام در گوشه‌هاي دهان و حمايت از جانب سطح لب بالا بسيار ضروري است.

7 ـ مراحل 4 و 5 را با داخل كردن دهني ساز به تنهايي در دهان تكرار كنيد. هنرجويان در طول اين چند مرحله احتمالا‌ً اندكي به ستوه خواهند آمد و شايد متوجه يك وقفه در صدا، حين تعويض صداي توليد‌شده به وسيلة هوا در گونه‌ها به صداي توليد‌شده از طريق هوا در ششها خواهند شد. اين كاملا‌ً طبيعي است. تمرينات بعدي سعي در حذف يا روان كردن اين وقفه در حد امكان خواهند داشت.

8ـ در اين بخش باقي‌مانده ساز بايستي به بخش دهني اضافه شود و بسيار مهم است كه خيلي زود كل ساز مورد استفاده قرار گيرد. هنرجويان نبايد براي رسيدن به يك صداي ممتد و قابل استفاده نگران و عجول باشند.
تمرين روبرو براي شروع تنفس چرخشي بسيار مفيد خواهد بود. به خاطر داشته باشيد كه گسترش اين مهارت به زمان زيادي نياز دارد، بسياري از نوازندگان كلارينك پيش از برگزاري هر اجراي عمومي چندين ماه را صرف تمرين اين تكنيك مي‌كنند، منطقه‌هاي صدايي بالاي ساز بسيار حساس است و به تمرين زيادي نياز دارد، به طور كلي تنفس چرخشي در منطقه‌هاي بالايي صداي هر ساز بسيار مشكل است. پوشاندن وقفه در صدا اگر تنفس در حين پاساژ روي نتهاي رونده اتفاق افتد بسيار آسان‌تر خواهد بود.
در مراحل ابتدايي يادگيري نت سل G بالاي خط حامل، يك حد بالا براي موفقيت در تنفس چرخشي است.
آرتيكولاسيون Articulation نيز در حين تنفس چرخشي مشكل است و تا زماني كه هنرجو در تمرينات با نتهاي كشيده و يا نتهايي داراي خطوط اتصال به مهارت نرسيده نبايد استفاده شود.

یک مطلب کاربردی: آموزش تصویری و کامل نت خوانی موسیقی+ دانلود کتاب نوت و تئوری

آموزش نحوه ايستادن و نگه داشتن در نواختن كلارينت

بهتر است هميشه در حين نواختن كلارينت بايستيد. با اين كار مي توانيد آزادانه نفس بكشيد. وزنتان ر ا بر روي دو پا متعادل كنيد و شانه هايتان را بالا نگه نداريد.. با حفظ آزادي و راحتي در دستان و انگشتان، آرنج هايتان را اندكي دور از بدن قرار دهيد. چنانچه بصورت نشسته تمرين مي كنيد، پشتتان را صاف نگه داريد و پاهايتان  را بر روي هم قرار ندهيد.

چگونگي نگه داشتن كلارينت

شست دست راستتان را در زير تكيه گاهي كه به همين منظور در پشت كلارينت تعبيه شده است قرار دهيد. شست دست چپ سوراخ پشت ساز را بطور كامل مي پوشاند. مي توانيد در تصوير پايين سوراخها و شمارة انگشتاني كه آنها را مي پوشانند، بررسي كنيد. همانطور كه در شكل درس قبل نمايش داده شد، كلارينت را اندكي دورتر از بدنتان نگه داريد.

توليد كردن صدا

دندانهاي بالائي يتان را بر نوك سرساز قرار دهيد. دندانهاي پائيني را اندكي با لب پائيني به گونه ائي بپوشانيد كه از تماس مستقيم آن با زبانه جلوگيري كند. در حدود1 سانتي متر (2/1اينچ) از سرساز را داخل دهانتان قرار دهيد. مطمئن شويد لبها آنقدر محكم دور سرساز بسته شده اند كه از فرار جريان هوا از كناره هاي دهان  بطور كامل جلوگيري شود. زبانتان را روي زبانه، درست بالاي لب پائيني، قرار داده و همانگونه كه  مي دميد به نرمي لفظ “ta“را تلفظ كنيد. ممكن است در ابتدا توليد يك صداي واضح وشفاف اندكي دشوار باشد اما با مرور زمان و تمرين اين كار آسانتر خواهد شد.

منبع:WWW.sadda.ir

فیلم آموزشی اول از آموزش مقدماتی نواختن کلارینت

فیلم آموزشی دوم از آموزش مقدماتی نواختن کلارینت