در این مقاله به 20 تمرینی که به شما کمک کند در همه تکنیک های نواختن گیتار از کار با فرت ها و نحوه ضربه زدن به سیم های گیتار گرفته تا آموزش گوش و تئوری موسیقی پیشرفت کنید، می پردازیم.
بد نیست به عنوان یک گیتاریست یک چک لیست که شامل تمام تکنیک ها و نکات مربوط به گیتار و نواختن آن است را در اختیار داشته باشید تا اگر موقع تمرین جایی گیر کردید به آن مراجعه کنید. مثلا تکنیک هایی مانند مضراب زدن به روش ترکیبی یا هیبریدی، خم کردن همزمان دو سیم با نت های مشابه (Unison bend)، معکوس کردن آکورد ها و موارد دیگر.
حتی ممکن است در این لیست نکته ای نهفته باشد که به شما در انجام یک تکنیک خاص کمک کند.
هر چه قدر هم حرفه ای باشید احتمالا نکته ای هست که از زیر دست تان در رفته باشد. به همین دلیل ما این لیست را برای تان آماده کرده ایم. این تمرینات طوری دسته بندی شده تا راحت تر روی آنچه می خواهید انجام بدهید تمرکز کنید.
توی این پک های فوق العاده، نواختن هر نوع گیتاری رو از ابتدا جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! در کمترین زمان گیتار نواز حرفه ای شو همه رو انگشت به دهان کن!
1-گرم کردن
قبل از تمرین یا اجرا، بهتر است انگشتان تان را با تمرین گرم کنید. مثلا با تمرین میزان اول در شکل زیر، تمام چهار انگشتی که باید روی فرت گذاشته شوند درگیر شده و توجه و دقت تان به خوبی محک زده می شود. به جای آن می توانید فرت دلخواه تان (مثلا میزان دوم) را کنار گذاشته و میزان سوم را برای گرم کردن دست ها اجرا کنید. سرعت لازم برای گرم شدن کامل دستان شما به عوامل مختلف، از دمای اتاق گرفته تا میزان فعالیت تان در آن روز بستگی دارد. معمولا هرچه بیشتر و بانظم تر تمرین کنید، دستان تان برای اجرا های دشوارتر سریع تر آماده می شوند.
2-گیتار زدن با انگشت (به جای استفاده از مضراب)
آیا به صدای گرم تری (بم تر) برای تولید لیک های بدون دیستورشن و یا Overdrive نیاز دارید؟ یا می خواهید ترکیب های کنترپوان را روی گیتار آکوستیک تان اجرا کنید؟ گیتار زدن با انگشت به شما کمک می کند تا هر دو کار را انجام دهید. از قدیم روش درست این بوده که با انگشت شست سیم 4 تا 6 را بزنید و بقیه انگشتان سیم های 3، 2 و 1 را بزنند (شکل 1).
در ضمن هنگام اجرای لید های الکتریک، سعی کنید برای ضربه زدن روی سیم ها از نوک انگشتان تان استفاده کنید. در این صورت علاوه بر این که صدای گیتار گرم تر و بم تر می شود، دینامیک و ظرافت بیشتری در آهنگ تان خواهید داشت. گیتار زدن با انگشت را می توان به سبک “بکش و رها کن” هم اجرا کرد یعنی با انگشت اشاره یک سیم را ناگهان بکشید و رها کنید تا دوباره سر جایش روی فرت برگردد. صدای حاصل عجیب و به سبک موسیقی فانکی خواهد بود ( شکل 2).
شکل 1
شکل 2
3- تکنیک گیتار زدن به سبک هیبریدی
این روش که اغلب به عنوان جایگزینی برای گیتار زدن با انگشت استفاده می شود، تکنیکی است که در آن یک پیک جایگزین انگشت شست شده و انگشتان وسط، اشاره و گاهی وقت ها انگشت کوچک سیم های بالاتر را به صدا در می آورند. این تکنیک مخصوصا با لیک های دو وقفه ای به خوبی هماهنگ است (شکل 1) اما برای اجرای ریف های راک هم به کار می آید (شکل 2).
شکل 1
شکل 2
4-تکنیک آرپژو
برای ایجاد تغییرات در یک آهنگ سولوی فی البداهه معمولا هیچ کاری درست تر از شکستن آکورد ها یا همان آرپژ نیست (شکل 1). چه شما فراتر از استاندارد جاز بنوازید (شکل 2) و چه به شکل یک راک جم (Rock jam) کارتان را انجام بدهید ،آرپژو قطعات شما را خوش آهنگ تر و ملودیک تر می کند.
شکل 1
شکل 2
5- تکنیک Hammer on
آیا قطعه بندی تان خراب می شود؟ کار بر روی تکنیک های هَمِر آن (Hammer on)، پول آف (Pull off) و اسلاید (Slide) به شما کمک خواهد کرد این مشکل را برطرف کنید. اگر تا به حال این اصطلاحات را نشنیده اید، بهتر است بدانید که Hammer on یعنی انگشت را روی فرت گذاشته و روی یک نت ( سیم ) ضربه بزنیم و بلافاصله یک انگشت دیگر را روی سیم پایینی همان فرت بگذارید و آن را به سمت تار بالایی خم کنیم تا صدا زیرتر شود (میزان 1). پول آف برعکس است یعنی دو انگشت روی فرت است و با زدن سیم یکی را بر می داریم که در نتیجه صدای نت بم تر می شود (میزان 2). و در اسلاید لگاتو هم، یک نت انتخاب می شود و سپس به صورت یکنواخت، از بالا یا پایین به سمت نت دوم می روید (میزان 3).
6-تکنیک Alternate picking
این تکنیک برای سریع نواختن خطوطی که یک نت دارند، ضرورری است. انجام آن هم راحت تر از آن چیزی است که به نظر می رسد.
اگر از قبل توانایی اجرای سریع نت های یک چهارم با ضربه زدن سیم ها به سمت پایین را دارید ( میزان 1 )، به سادگی می توانید ضربه رو به بالا را هم بین ضربات رو به پایینتان اضافه کنید تا با همان تمپو نتهای یک هشتم اجرا شوند (میزان 2). تکنیک Tremolo picking که یعنی زدن نت ها به صورت موزون و سریع (میزان 3)، بدون انجام تکنیک Alternate picking تقریبا غیر ممکن است. به طور کلی، برای هر نتی که قرار است سر ضرب اجرا شود، روی به پایین ضربه بزنید و از آن به بعد یک بار به سمت پایین و یک بار به سمت بالا ضربه بزنید. به این ترتیب قطعه همان طور که در میزان 4 نشان داده شده، از نت های یک هشتم سنکُپ شده تشکیل شده است.
7-خارج شدن از گام
اگر بیشتر خطوط اصلی تان نت های ساده ای دارند، وقت آن است از نت هایی گام کروماتیک که خارج از کلید مشخص شده هستند و معمولا در سبک کانتری و جاز شنیده می شود، استفاده کنید. با یادگیری گام کروماتیک که از 12 نت تشکیل شده است و هر یک نیم پرده از یکدیگر فاصله دارند، شروع کنید ( شکل 1). سپس، آن را با گام C ماژور هفت نتی (CDEFGAB) مقایسه کنید. و در آخر سعی کنید برای به وجود آوردن خطوط در گام C ماژور، از نواک های کروماتیک به عنوان نت های غیر هارمونیک یا nonchord استفاده کنید (شکل 2)
شکل 1
شکل 2
8-تکنیک Skip Strings یا پریدن از سیم
اگر می خواهید هیجان بیشتری به اجرای تان اضافه کنید، چند لیک را با پرش از سیم های غیر هم جوار اجرا کنید. شکل (1) مجموعه ای از نت ها (لیک) را نشان می دهد که به سبک Shredding اجرا می شوند و از سه نت استاندارد به ازای هر بار انگشت گذاری روی سیم حاصل می شود. شکل (2) همان مفهوم را نشان می دهد فقط با ملودی کم تر.
شکل 1
شکل 2
9- میوت کردن
اگر نگران به صدا در آمدن تصادفی سیم های آزاد در حین اجرای لیکهای تک نتی مثل آن هایی که در شکل (1) می بینید هستید، میوت یا تضعیف دست روی فرت کاری است که باید برای برطرف کردن این مشکل انجام بدهید. در شکل (2)، بعد از این که نت های سیم ششم را اجرا کردید، طوری انگشتان تان را برای نت پنجم روی فرت بگذارید که لمس سیم ششم با نوک انگشت اول تان به سختی انجام شود. با این کار از به صدا در آمدن سیم های آزاد پیشگیری می شود. همچنین توجه داشته باشید که هنگام ضربه زدن به سیم های زیرتر، می توانید سیم های پایینی را میوت کنید و انگشت شست دست تان را روی بالای دسته قرار دهید.
شکل 1
شکل 2
10-نام گذاری نت ها
اما شما تمام تئوری موسیقی را مطالعه کنید اما ندانید هر نت در کجای گیتار قرار دارد، هرگز پیشرفت نخواهید کرد. حداقل سعی کنید مثل کلید های سفید پیانو که با گام C ماژور یا نتهای CDEFGAB نام گذاری شده اند، نام هر سیم گیتار را هم یاد بگیرید. با دانستن این که E-F و B-C نیم پرده فاصله دارند، ابتدا تمام نت های گام C را در امتداد سیم E که در پایین قرار دارد، پیدا کرده و نام آن ها را با صدای بلند تکرار کنید (میزان 1). خیلی آسان است، نه؟ مثلا آن ها را روی سیم A به صورت سه تایی تفکیک کنید (میزان 2). سپس این نت ها را یک به یک، روی هر شش سیم پیدا کنید (میزان 3). و بعد سعی کنید این نت ها را در تمام اشکال گام C روی سیم ها تجسم کنید.
11-کار کردن با انگشت شست
اگر یک نوازنده گیتار کلاسیک هستید که فقط از انگشت شست تان برای نگه داشتن پشت دسته گیتار بهره می برید ، یا نوازنده راکی هستید که از آن فقط هنگام بِند کردن استفاده می کنید، وقت آن است که از پتانسیل این انگشت هم استفاده کنید. اگر مبتدی هستید از انگشت شست تان برای گذاشتن روی فرت های سیم 6 ام در یک سری آکورد ها استفاده کنید. با این کار می توانید از بقیه انگشتان تان برای گذاشتن روی فرت های دیگر و راحت تر گرفتن آکورد های مختلف و همین طور اجرای بهتر ریتم های R&B (شکل 1) بهره ببرید. این انگشت را می توان برای نواختن قطعات کوتاه تک نتی به کار گرفت تا کنترل نت هایی مثل ریف پنتاتونیک شکل (2) که خیلی با فاصله از هم هستند، راحت تر شود.
شکل 1
شکل 2
12-استفاده از انگشت کوچک
شما می توانید فقط با استفاده از کمک انگشتان 1، 2 و 3تان بتوانید لیک های زیادی را بنوازید. اضافه کردن انگشت کوچکتان به این ترکیب، نواختن بسیاری از الگو های روی فرت برد را هم راحت تر می کند. برای اجرای ماهرانه با این انگشت باید آن را تقویت کنید. با استفاده از آن به عنوان انگشت پایه، لیک های پنتاتونیک دو سیمی را اجرا کنید (شکل 1). سپس با استفاده از این انگشت کوچک، الگو های بیشتری را روی فرت اجرا کنید تا به نت های بالاتر ( زیرتر ) در امتداد سیم های 1–2 برسید. برای مثال به شکل (2) مراجعه کنید.
شکل 1
شکل 2
13-مطالعه و بررسی آثار کلاسیک
صرف نظر از سبکی که کار می کنید، می توانید از قطعات گیتار کلاسیک الهام بگیرید. آکورد ها (شکل 1) در این قطعات معمولا در محدوده وسیعی پخش هستند طوری که فضای کم تری بین نت های آن ها نسبت به آکورد های متراکم موسیقی راک وجود دارد. علاوه بر این، کامپوزیشنهای گیتار کلاسیک تعداد زیادی کنترپوان مثل حرکت معکوس (Contrary motion) دارد که در آن خطوط در جهت مخالف حرکت می کنند (شکل 2). از این ایده ها موقع ترانه نویسی استفاده کنید زیرا با همین نکاتی که از آن ها غفلت شده پیشرفت خواهید کرد.
شکل 1
شکل 2
14-آموزش گوش ها
اگر هنگام بداهه نوازی مدام به نت هایی بر می خورید که هدف تان نیستند، آموزش گوش را شروع کنید. با انگشت گذاری در گام C ساده (شکل) شروع کنید و ارتباط فاصله ای یا Intervallic بین هر نت و نت پایه C که در شکل () نشان داده شده را بررسی کنید. صدای هر فاصله را با تداعی یک آهنگ آشنا به خاطر بسپارید. مثلا تم جنگ ستارگان با آکورد پنجم کامل شروع می شود پس با آکورد C شروع کنید و هر بار یک نت را به صورت بداهه بنوازید.
15-ارتعاش در آکورد ها
شاید نوازندگان حرفه ای نخواهند این راز را برملا کنند، اما لرزاندن سیم به وسیله انگشتان روی فرت به همان اندازه لزراندن تک سیم ها می تواند به جذاب تر کردن صدا کمک کند. مسلما این تکنیک چالش برانگیز است زیرا باید چند انگشت به صورت موازی به حرکت شان ادامه دهند تا بتوانند راحت تر به سمت بالا و پایین دسته در حرکت باشند. به طور کلی، هرچه تعداد نت های کم تری داشته باشید، ویبراتو با دست روی فرت راحت تر است. در شکل برای شروع چند نمونه را در اختیارتان قرار داده ایم. ویبراتو کلاسیک (یعنی حرکت عقب و جلو به جای حرکت بالا و پایین) هم اگر بر روی آکورد ها به کار گرفته شود، می تواند موثر باشد.
16-نواختن نت تزئینی
تا به حال فکر کرده اید که چرا بعضی گیتاریست ها حتی وقتی که فقط یک ملودی ساده را می نوازند آنقدر جذبمان می کنند؟ به احتمال زیاد دلیل این است که آن ها در نواختن نت تزئینی تبحر خاصی دارند. در تکنیک لگاتو که حاصل تکنیک های بِند کردن، هَمر آن، پول آف، اسلاید و تریل است با نواختن نت زینتی از صدای تند و خشن گیتار کاسته می شود در حالی که طبیعت غنایی صدای انسان را هم تداعی می کند. شکل زیر روند نت ها در گام C (CDEFGAB)را نشان می دهد که یک سری نت تزئینی هم که از نت های بالا یا پایین شان گرفته شده اند، در این بین وجود دارند.
17-تکنیک بِند اونیسون
هر گاه موقع اجرای سولو، خواستید جذابیت آهنگ تان بیشتر شود، تکنیک بِند اونیسون را امتحان کنید. در این تکنیک دو سیم کنار هم را انتخاب می کنیم. بعد پایینی را زده و سپس همان سیم روی فرت را به سمت سیم بالایی اش خم می کنیم. به این ترتیب نواک دو سیم یکی می شود. همان طور که در شکل زیر می بینید، این تکنیک با مد E دورین (E F# G# A B C#) به خوبی قابل اجرا است.
18-تغییر رویه
هرچه شما درک بهتری نسبت به تریاد ها و وارونگی شان داشته باشید، شانستان برای پی بردن به رمز و راز های مختلف فرت برد بیشتر است. در این جا یک تمرین عملی برای تمرین وارونگی های تریاد ماژور وجود دارد. شکل (1) تریاد هایI ، IV و V را روی کلید C، در سه قسمت از دسته ترسیم کرده است. هر گروه شامل تمام ویسینگ ها یا چینش های احتمالی نت های تریاد ماژور است. با تمرین سعی کنید این حالت ها را در ترکیب های I-IV-V و در همه کلید ها شناسایی کنید. وقتی کارتان تمام شد، سراغ یک گروه سیم دیگر مثل چیزی که در شکل (2) بروید. و هنگامی که روی تمرین تریاد ماژور مسلط شدید، آن را با تریاد های مینور (I-bIII-V) انجام بدهید.
شکل 1
شکل 2
19-ایجاد آکورد باره مخصوص خودتان
تصویر زیر شکل های مختلف آکورد باره های استاندارد را نشان می دهد. دو شکل اول آکورد باره های A و B هستند که البته انگشت اشاره در آن ها روی فرت قرار نمی گیرد تا سیم های E و B بالا آزاد باشند. آکورد بعدی Dmaj7 است که دو سیم بالای آن رها شده اند. در ادامه Dm7 را داریم که در آن سیم های G و E بالا رها شده اند. در ادامه در DM7 سیم آزاد G و E بالا را داریم. رویه های مشابهی در چیدن نت های باقی مانده استفاده می شود. شما می توانید از این اشکال برای شروع بهره ببرید.
20-ایده پردازی
اگر به دنبال راه هایی برای گسترش لیک های مینور پنتاتونیک هستید، یک راه حل سریع وجود دارد. کافی است هر قطعه ای از شکل زیر را که قبلا امتحان کرده اید را انتخاب کنید و یک نت خارج از گام به آن اضافه کنید.
در میزان (1)، ما با یک قطعه مینور پنتاتونیک (ACDEG ) که مربوط به سبک راک – بلوز blues-است شروع می کنیم. میزان (2) همان قطعه را نشان می دهد که نتB به آن اضافه شده است . میزان (3) به F # ختم می شود که نشان دهنده تنالیته A دورین ( ABCDEF G ) است. میزان (4) نوعی A را که صدایی بادی طور (Aeolian) دارد و ترتیب نت هایش ( ABCDEFG) هستند، را نشان می دهد. مد فریژین (ABbCDEFG) در میزان (5) نمایش داده شده است. در میزان (6) با اضافه شدن G# هم جذابیت این قطعه بیشتر شده و در نهایت در میزان (7)، Eb باعث به وجود آمدن یک گام Aبلوز جذاب شده است.
در ادامه بخوانید: آموزش گام های گیتار در 8 مرحله آسان
