کتاب آموزش تنبور از صفر تا صد

مقدمه

تنبور یکی از سازهای باستانی و مقدس ایران است که به دلیل صدای دلنشین و روحانی خود، جایگاه ویژه‌ای در موسیقی ایرانی و به‌خصوص در میان اقوام کرد و لر دارد. این ساز که دارای پیشینه‌ای غنی و فرهنگی عمیق است، از دیرباز تا به امروز نقش مهمی در موسیقی آیینی و مقامی ایران ایفا کرده است. در این مقاله به بررسی تنبور، پیشینه آن، جایگاهش در موسیقی ایرانی، نحوه نواختن، صدای خاص آن، جایگاه قومیتی‌اش و تنبورنوازان معروف خواهیم پرداخت.

پیشینه تنبور

تنبور یکی از کهن‌ترین سازهای زهی جهان است که تاریخچه آن به دوران باستان بازمی‌گردد. مدارک تاریخی نشان می‌دهند که این ساز در ایران باستان و به‌ویژه در تمدن‌های کهن منطقه‌ای که امروزه شامل ایران، عراق و سوریه می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

در کتیبه‌ها و نقش‌برجسته‌های باستانی از تمدن‌های سومری و بابلی نیز اشاراتی به سازهایی شبیه به تنبور دیده می‌شود. این ساز در آن زمان‌ها به عنوان یکی از ابزارهای موسیقی مذهبی و آیینی به‌کار می‌رفته و در مراسم‌های عبادی و معنوی نقش مهمی ایفا می‌کرده است.

در دوران اسلامی، تنبور به‌واسطه ارتباطات فرهنگی و تجاری میان ایران و کشورهای همسایه، به دیگر نقاط جهان اسلام نیز معرفی شد و در موسیقی سنتی بسیاری از این کشورها جایگاه خود را پیدا کرد. در این دوران، بسیاری از موسیقی‌دانان و شاعران به توصیف و تمجید از تنبور پرداختند که این امر نشان‌دهنده اهمیت و محبوبیت این ساز در آن زمان بوده است.

جایگاه تنبور در موسیقی ایرانی

تنبور یکی از سازهای کلیدی در موسیقی مقامی و آیینی ایران است. این ساز به‌ویژه در مناطق غربی ایران مانند کردستان و لرستان جایگاه ویژه‌ای دارد. موسیقی مقامی که تنبور یکی از ابزارهای اصلی آن است، به موسیقی سنتی و بومی اقوام مختلف ایران اشاره دارد که دارای ویژگی‌ها و سنت‌های خاص خود هستند.

در موسیقی کردی، تنبور به عنوان یکی از مقدس‌ترین سازها شناخته می‌شود و در بسیاری از مراسم‌های مذهبی و آیینی به‌کار می‌رود. همچنین، در موسیقی مذهبی و آیینی یارسان (اهل حق)، تنبور نقش محوری دارد و به عنوان یکی از ابزارهای اصلی در اجرای نواهای مذهبی و ذکرها استفاده می‌شود.

موسیقی لری نیز تنبور را به عنوان یکی از ابزارهای اصلی خود به‌کار می‌گیرد. این ساز در موسیقی مقامی لری، به‌ویژه در اجراهای سنتی و محلی، نقشی اساسی ایفا می‌کند. همچنین، در موسیقی مقامی بختیاری، تنبور به‌عنوان یکی از سازهای مهم مورد استفاده قرار می‌گیرد و نواهای خاص این منطقه با تنبور همراهی می‌شوند.

نحوه نواختن تنبور

نواختن تنبور نیاز به تسلط بر تکنیک‌های خاصی دارد که در طول سال‌ها توسط نوازندگان حرفه‌ای توسعه یافته‌اند. این تکنیک‌ها به نوازنده اجازه می‌دهند تا صدایی دلنشین و روان از تنبور استخراج کند.

1. نگه داشتن تنبور: نوازنده تنبور را به صورت افقی نگه می‌دارد به‌طوری که دسته ساز در دست چپ و بدنه آن بر روی زانو قرار می‌گیرد. این حالت به نوازنده امکان می‌دهد تا به راحتی به تمامی بخش‌های ساز دسترسی داشته باشد.
2. استفاده از پیک (مضراب): برای نواختن تنبور، نوازنده از یک پیک یا مضراب استفاده می‌کند. این پیک معمولاً از جنس شاخ یا پلاستیک ساخته می‌شود و به نوازنده کمک می‌کند تا سیم‌ها را با دقت و قدرت بیشتری بنوازد.
3. تکنیک‌های دست راست: دست راست نوازنده مسئول نواختن سیم‌ها و تولید صدا است. نوازنده با استفاده از پیک یا انگشتان خود، سیم‌ها را به صورت مستقیم یا ضربه‌ای به صدا در می‌آورد. تکنیک‌های مختلفی مانند ریز (ریز نوازی)، پیتزیکاتو (کشیدن سیم‌ها) و آرپژ (نواختن نت‌ها به صورت جداگانه و متوالی) در نواختن تنبور به‌کار می‌روند.
4. تکنیک‌های دست چپ: دست چپ نوازنده مسئول نگه‌داشتن فرت‌ها و ایجاد نت‌های مختلف است. نوازنده با فشار دادن سیم‌ها بر روی فرت‌های مختلف، نت‌های متفاوتی تولید می‌کند. همچنین، تکنیک‌هایی مانند ویبراسیون (لرزاندن سیم‌ها)، لگاتو (اجرای نت‌ها به صورت پیوسته) و ترمولو (نواختن سریع و مداوم یک نت) نیز توسط دست چپ به‌کار گرفته می‌شوند.
5. آموزش و تمرین: برای یادگیری نواختن تنبور، نوازنده نیاز به آموزش و تمرین مداوم دارد. بسیاری از نوازندگان حرفه‌ای از سنین کودکی شروع به یادگیری تنبور می‌کنند و تحت نظر استادان ماهر آموزش می‌بینند. تمرین‌های روزانه و تسلط بر تکنیک‌های مختلف نواختن به نوازنده کمک می‌کند تا به سطح بالایی از مهارت و اجرا برسد.

صدای تنبور

صدای تنبور یکی از ویژگی‌های برجسته و منحصر به فرد این ساز است که آن را از سایر سازهای زهی متمایز می‌کند. صدای تنبور دارای طیف وسیعی از نت‌ها و طنین‌های مختلف است که می‌تواند از صدای نرم و ملایم تا صدای قوی و پراحساس تغییر کند.

1. ویژگی‌های صوتی: صدای تنبور به دلیل ساختار خاص بدنه و جنس سیم‌ها، دارای طنین و رنگ صوتی ویژه‌ای است. این صدا می‌تواند به‌صورت تک‌نتی یا چندنتی نواخته شود و تنوع زیادی در اجرا ایجاد کند. همچنین، صدای تنبور به دلیل استفاده از پیک یا مضراب، دارای حمله و وضوح بالایی است که می‌تواند حس‌های مختلفی را به شنونده منتقل کند.
2. تأثیرات احساسی: صدای تنبور به دلیل طنین روحانی و معنوی خود، می‌تواند تأثیرات عمیقی بر روی شنونده بگذارد. این ساز در موسیقی آیینی و مذهبی نقش مهمی دارد و صدای آن می‌تواند حس‌های عمیق معنوی و آرامش را به شنونده منتقل کند. همچنین، در موسیقی مقامی و محلی، صدای تنبور می‌تواند احساسات مختلفی مانند شادی، غم، عشق و دلتنگی را به تصویر بکشد.
3. تنوع در اجرا: نوازندگان حرفه‌ای تنبور می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های مختلف نواختن، صدای تنبور را به شکل‌های مختلفی تغییر دهند و تنوع زیادی در اجرا ایجاد کنند. این تنوع شامل تغییر در شدت صدا، سرعت نواختن، نوع ضربه به سیم‌ها و استفاده از تکنیک‌های ویبراسیون و لگاتو می‌شود.

جایگاه قومیتی تنبور

تنبور به عنوان یکی از سازهای مهم و مقدس در فرهنگ و موسیقی اقوام مختلف ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. این ساز به‌ویژه در میان اقوام کرد، لر و بختیاری اهمیت زیادی دارد و در مراسم‌ها و آیین‌های مختلف آن‌ها به‌کار می‌رود.

1. کردستان: در مناطق کردستان، تنبور به عنوان یکی از مقدس‌ترین سازها شناخته می‌شود و در بسیاری از مراسم‌های مذهبی و آیینی به‌کار می‌رود. این ساز به‌ویژه در موسیقی یارسان (اهل حق) نقش محوری دارد و به عنوان یکی از ابزارهای اصلی در اجرای نواهای مذهبی و ذکرها استفاده می‌شود. همچنین، در موسیقی مقامی کردی، تنبور یکی از سازهای اصلی است و نواهای خاص این منطقه با تنبور همراهی می‌شوند.
2. لرستان: در مناطق لرستان، تنبور به عنوان یکی از سازهای مهم موسیقی مقامی و محلی شناخته می‌شود. این ساز در مراسم‌های مختلف مانند عروسی‌ها، جشن‌ها و سوگواری‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند و نواهای محلی لری با تنبور اجرا می‌شوند. همچنین، در موسیقی آیینی لرستان، تنبور به عنوان یکی از ابزارهای اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد و نواهای مذهبی و عرفانی با آن اجرا می‌شوند.
3. بختیاری: در مناطق بختیاری، تنبور به عنوان یکی از سازهای مهم موسیقی مقامی و محلی شناخته می‌شود. این ساز در موسیقی مقامی بختیاری نقش اساسی ایفا می‌کند و نواهای خاص این منطقه با تنبور همراهی می‌شوند. همچنین، در مراسم‌های مختلف بختیاری، تنبور به عنوان یکی از ابزارهای اصلی موسیقی مورد استفاده قرار می‌گیرد و نواهای محلی با آن اجرا می‌شوند.
4. کرمانشاه: امروزه به جرات مي توان گفت كه: معروفترين و دوست داشتني ترين ساز در بين اقشار مختلف مردم استان كرمانشاه است .لذا امروز کتابی برای شما گرد آوری کرده ایم در مورد ساز تنبور ، در این کتاب شما رایگان قدم به قدم تنبور را آموزش خواهید دید.در کل از همه شما دوستان دعوت میکنیم این کتاب را دانلود نمایید.
   

   دانلود کتاب رایگان آموزش تنبور

تنبورنوازان معروف

در طول تاریخ، بسیاری از نوازندگان برجسته تنبور با استعداد و تکنیک‌های بی‌نظیر خود توانسته‌اند شهرت زیادی کسب کنند و تأثیرات زیادی بر روی توسعه و ترویج این ساز داشته باشند. برخی از تنبورنوازان معروف عبارتند از:

1. علی‌اکبر مرادی: علی‌اکبر مرادی یکی از برجسته‌ترین تنبورنوازان کرد است که با تکنیک بی‌نظیر و اجرای قدرتمند خود، توانسته است شهرت زیادی کسب کند. او با اجرای نواهای مقامی کردی و موسیقی آیینی یارسان، نقش مهمی در ترویج تنبور و موسیقی کردی داشته است.
2. کیخسرو پورناظری: کیخسرو پورناظری یکی دیگر از نوازندگان برجسته تنبور است که با ترکیب موسیقی سنتی و معاصر، توانسته است سبک خاص خود را ایجاد کند و تأثیر زیادی بر روی نوازندگان بعد از خود بگذارد. او با همکاری با گروه‌های موسیقی مختلف و اجرای کنسرت‌های بین‌المللی، نقش مهمی در شناساندن تنبور به جهان داشته است.
3. حسین علیزاده: حسین علیزاده یکی از مشهورترین موسیقی‌دانان و تنبورنوازان ایرانی است که با تکنیک بی‌نظیر و اجرای فوق‌العاده خود، توانسته است شهرت زیادی کسب کند. او با ترکیب موسیقی سنتی و معاصر، نقش مهمی در ترویج تنبور و موسیقی ایرانی داشته است.
4. محسن نامجو: محسن نامجو یکی دیگر از نوازندگان برجسته تنبور است که با تلفیق موسیقی سنتی و مدرن، توانسته است سبک خاص خود را ایجاد کند و تأثیر زیادی بر روی نوازندگان بعد از خود بگذارد. او با اجرای نواهای مختلف و ترکیب آن‌ها با اشعار معاصر، نقش مهمی در ترویج تنبور و موسیقی ایرانی داشته است.

نتیجه‌گیری

تنبور یکی از سازهای باستانی و مقدس ایران است که با صدای دلنشین و روحانی خود، جایگاه ویژه‌ای در موسیقی ایرانی و به‌خصوص در میان اقوام کرد و لر دارد. این ساز با تاریخچه غنی و فرهنگی عمیق خود، نقش مهمی در موسیقی آیینی و مقامی ایران ایفا کرده است. نواختن تنبور نیاز به تسلط بر تکنیک‌های خاصی دارد و صدای آن می‌تواند تأثیرات عمیقی بر روی شنونده بگذارد. تنبور به عنوان یکی از سازهای مهم و مقدس در فرهنگ و موسیقی اقوام مختلف ایران جایگاه ویژه‌ای دارد و بسیاری از نوازندگان برجسته تنبور توانسته‌اند با استعداد و تکنیک‌های بی‌نظیر خود شهرت زیادی کسب کنند و تأثیرات زیادی بر روی توسعه و ترویج این ساز داشته باشند. آینده روشنی برای تنبور متصور است و این ساز همچنان به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای موسیقی در ایران باقی خواهد ماند.