نکات بسیار مهم قبل از خرید اینترنتی انواع دف (پوستی و حبیبی و …)

در ادامه آموزش های کاربردی دف، در این مقاله سعی می کنیم به صورتی کامل و در عین حال خلاصه، یک راهنمای خرید از مهم ترین نکات مربوط به خرید اینترنتی انواع دف را به شما دف نوازان عزیز ارائه کنیم.

1- کلیات

همانگونه که در اکثر راهنماهای خرید سازهای مختلف موسیقی هم به شما می گویند، دف خوب هیچ ارتباطی به مارک آن و سازنده ندارد. یک روش برای خرید دف خوب این است که فاکتورهای آن را مسلط بوده، یا اینکه به فروشنده اعتماد داشته باشید. یک نکته مهم این است که خرید دف را به استاد خود نسپارید و یا به فروشگاهی که استادتان می گوید بروید و بگویید از طرف فلانی آمده ام نروید (واقعا این کار را نکنید!) مگر اینکه 100 درصد به استاد خود اطمینان داشته باشید یا اینکه استاد شما توان جسمی و سلیقه شما را کاملا بداند. در این مقاله راهنمای کاملی در این مورد تهیه کرده ایم.

حتما بخوانید: آموزش ضربات ابتدایی و اصلی دف با ویدیو

2- معرفی اجزای دف

قبل از خرید یک دف خوب باید اجزای آن را بشناسید، زیرا اگر به فروشنده اعتماد نداشته باشید باید اجزای اصلی که در ادامه مقاله توضیح داده می شوند را موقع خرید تست کنید.

≡ قاب (کلاف اصلی یا کمانه): قاب یا همان کلاف اصلی یا کمانه، چوبی است که اجزای دف را بهم متصل می کند. عرض آن ۵ الی ۶٫۵ سانتی متر با دایره‌ای به قطر ۵۰ الی ۵۵ سانتی‌ متر که کم تر به اندازه‌ های کوچک تر یا بزرگ تر دیده می‌شود. ضخامت چوب از طرف پوست، به ۲ الی ۳ میلیمتر و از طرف پشت به ۱٫۵ سانتی‌ متر می‌ رسد. کمان ها به دو گونه ساخته می شوند، کمان یک کمه و کمان دو کمه:

کمان یک کمه: از چوبی با قطر ۱٫۵ سانتی‌ متر تهیه می‌گردد. دو سر چوب را طوری به یک دیگر متصل می‌کنند که به شکل دایره شود. این نوع کمانه، کم‌ تر بر اثر فشار پوست کج می‌شود و از نظر وزن، نسبت به نوع دیگر، سبک‌ تر است.

کمان دو کمه: از دو چوب با قطری در حدود نیم سانتی‌ متر که روی هم پرس شده‌اند ساخته می‌شود. این نوع کمانه سنگین تر از کمان دیگری است اما در برابر فشار پوست، مقاوم تر است.

≡ پوست: پوست دف که بر کیفیت صدا، قیمت و پایداری دف تاثیر مستقیم دارد به دو نوع طبیعی و مصنوعی (طلقی) ساخته می شود. قطعا پوست طبیعی قیمت بالاتر و صدای بهتری دارد و قیمت آن بالاتر است. در عین حال پوست مصنوعی مقاوم تر است ولی کیفیت صدای پایین تری هم دارد.

≡ گل میخ ها: به منظور مهار کردن و نگاه داشتن پوست روی کمانه در قسمت پشت، روی ضخامت ۵/۱ سانتی‌متری، کمانه پوست را به وسیلهٔ میخ‌های سر تخت مهار می‌کنند.

≡ زنجیر (حلقه): زنجیر در تعیین صداهای مکمل هنگام دف نوازی تاثیر دارد. در جدار داخل کمانه، میخ‌ های قلاب مانندی تعبیه می‌گردد که روی آن ها حلقه‌ های فلزی ۳تایی یا ۴تایی و با فاصله ۳ سانتی‌ متر از پوست و ۱ سانتی‌ متر از دسته پهلویی نصب می‌گردند. این حلقه‌ ها را با نام دیگری چون جلاجل نیز می‌شناسند.

≡ شستی (شصتی): روی قسمت پشت چوب، یک فرو رفتگی ایجاد می‌گردد که محل استقرار انگشت شست می‌باشد و آن را شستی می نامند.

3- قیمت

قیمت دف بستگی به موضوعات مختلفی دارد. بطور کلی همانگونه که در نمونه تصویر زیر میبینید، قیمت دف های مبتدی از ۱۸۰هزار تومان تا ۵۰۰ هزار تومان می باشد و دف های متوسط تا حرفه ای با مارک های مختلف تا ۷ میلیون تومان قیمت دارند:

عمده قیمت به پوست و کلاف اصلی بر می گردد که این موضوع صرفا توسط خود سازنده تعیین می شود. یک دف پوست طبیعی قطعا قیمت بالاتری نسبت به دف طلقی دارد. همچنین کیفیت کمانه و دقت در ساخت و تقارن آن تاثیر مستقیم بر قیمت دارد زیرا این موضوع کیفیت صدای دف را تعیین می کند.

4- مشخصات ظاهری

بیشتر مشخصات ظاهری یک دف خوب به کیفیت ساخت و نبود ضایعاتی مثل چسب و یا اتصالات بین پوست و گل میخ بر می گردد نه زیبایی ظاهری و سطحی یا تزئینات! این موضوع سبب ثابت ماندن صدای دف در طولانی مدت می شود. درباره ساختار دف باید گفت که کلاف اصلی، بدنه‌ ای استوانه‌ شکل و کوتاه از جنس چوب است که در یک طرف آن استوانه، پوست حیوانات یا پلاستیک کشیده‌ شده‌ است. لازم به ذکر است بهترین نوع دف، با پوست حیوانات و در فصل بهار ساخته می‌شود. ابتدا و انتهای قاب اصلی با برش زاویه‌ دار به هم چسبیده می‌ شوند و ضخامت یک سمت از کلاف با تراشیدن چوب کمتر شده و پوست با سریش روی این لبه می‌ چسبد و با گل میخ محکم می‌ شود.

≡   اندازه و وزن مناسب

میدانید که دف ها در سایزهای مختلف (برای کودکان، متوسط و بزرگ) تهیه می شوند. پس در درجه اول سایز خود را درنظر بگیرید. یک موضوع مهم درباره اندازه دف این است که اندازه قاب چوبی دف بزرگ (به آن طوق پهن می گویند) باشد یا کوچک (طوق باریک). اگر دستان شما بزرگ تر است پیشنهاد می شود برای اینکه دف در دست شما لق نزند و بازی نکند، از دف طوق پهن استفاده کنید و برعکس.

درباره وزن دف باید گفت که دف های سنگین نوازنده را در حین نواختن طولانی مدت خسته می کنند. البته همیشه گفته می شود که دف سبک که به آن طوق باریک گفته می شود، برای هنرجوی مبتدی با توان جسمانی ضعیف تا معمولی مناسب است و قدرت نوازندگی او را بالا می برد ولی اگر دارای جثه قوی تر باشد، پیشنهاد می شود دف سنگین تر برای ابتدای کار بردارد تا دف در دستانش بازی نکند. اما پس از مدتی با پیشرفت نوازندگی، لازم است تا دف سبکتری تهیه شود. اگر قدرت مالیتان اجازه می دهد، همین کار را انجام دهید. در غیر این صورت دفی تهیه کنید که وزن متوسطی داشته باشد. این وزن متوسط را متناسب با ابعاد کمه چنین می توان در نظر گرفت: ضخامت متوسط کمه در حدود 11 تا ۱۲ میلیمتر و عرض کمه 5 تا 5/5 سانتی متر.

در سطوح حرفه ای، بسیاری از نوازندگان دف های سبک را برای نوازندگی ترجیح می دهند.اما بر اساس تجربه ام به شما توصیه می کنم وقتی به سطوح حرفه ای رسیدید، باز هم از دف های با وزن متوسط استفاده کنید. چرا که اجرای برخی ریتم های مشکل با دف های سبک به سختی انجام می گیرد و وزن متوسط دف، شما را در حفظ تعادل دف و اجرای هر چه بهتر این ریتم ها یاری خواهد کرد. البته ناگفته نماند که اجرای ریتم های آسان تر با دف های بسیار سبک قطعاً خالی از لطف نیست.

≡   پوست دف

کلاف اصلی دف، بدنه‌ ای استوانه‌ شکل و کوتاه از جنس چوب است که در یک طرف آن استوانه، پوست حیوانات (معمولا بز) یا طلق (دارای چندین نمونه) کشیده‌ شده‌ است. لازم به ذکر است بهترین نوع دف، با پوست حیوانات و در فصل بهار ساخته می‌شود. ابتدا و انتهای قاب اصلی با برش زاویه‌ دار به هم چسبیده می‌ شوند و ضخامت یک سمت از کلاف با تراشیدن چوب کمتر شده و پوست با سریش روی این لبه می‌ چسبد و با گل میخ محکم می‌ شود. به طور عمده دو نوع دف وجود دارد:

1- دف هاي با پوست طبيعي: عموماً دف هاي پوستي صداي بهتر و قيمت بالاتري در مقايسه با دف هاي طلقي دارند. اما خريد آن را به هيچ وجه به مبتديان توصيه نمي كنم. چه بسا دف هايي كه به دليل تجربه پايين در نگهداري، گرم كردن و نواختن آسيب ديده اند. در خرید دف های با پوست طبیعی باید دقت کنید که اگر نوازنده کنسرت هستید، این دف ها با تغییر آب و هوا منقبض و منبسط می شوند و صدا تغییر می کند، پس برای هر منطقه آب و هوایی (سرد و گرم) یک دف نیاز دارید.

2- دف هاي با پوست مصنوعي يا همان دف هاي طلقي: پوست مصنوعی ساده یا سفید طرح خورشیدی، طرح پوست، طرح الیت و . . . جنس طلق های دف مشابه است و فقط ضخامت آن ها متفاوت می باشد. مثلا برای پوست دف ساده از ورق کالک نقشه کشی استفاده می کنند. بهترین نمونه پوست مصنوعی در بازار ساخت شرکت رمو آمریکا می باشد که در دف های هاپا استفاده می شود.

دف هاي طلقي به نسبت مقاوم ترند چرا كه نيازي به گرم كردن نداشته و محيط بر آنها بي اثر است. البته آنچه گفته شد به معناي بي كيفيت بودن دف هاي طلقي نيست (به عنوان مثال بسیاری از دف های مارک حبیبی طلقی هستند ولی کیفیت نزدیک به پوستی دارند). معمولاً دف های طلقی به دو رنگ سفید و قهوه ای یافت می شوند و طلق استفاده شده در این دف ها همان کاغذ کالک پلاستیکی است که معمولاً برای رسم نقشه های فنی مورد استفاده قرار می گیرد. این طلق ها سطحی مات دارند. اگر طلق دف مورد نظر شما سطحی صیقلی و براق داشت، از خرید آن صرف نظر کنید. به این جهت که طلق مذکور چیزی شبیه به طلق طبل هایی است که در ایام محرم استفاده می شود و برای دف مناسب نیستند.

≡  شکل کلی دف

بطور کلی باید به شکل کلی دف نگاه کنید و هر گونه نقص و بدفرمی را سریعا تشخیص دهید:

1- دقت کنید كه شكل آن دايره كامل باشد. بسياري از دف ها حالتي بيضي مانند دارند. براي تشخيص اين مطلب كافي است كه دف را از فاصله اي مناسب با دقت نگاه كنيد. سپس دف را از كنار مطابق شكل نگاه كنيد. گاهي به دليل كشش پوست روي كمه (قسمت چوبي دف) شاهد انحناي عرضي كمه هستيم كه امري نامطلوب است.

2- حال بايستي مسطح بودن دف را در جهتي كه روي آن پوست كشيده شده ، كنترل كرد.در موارد بسيار شاهد بوده ايم كه توجهي به اين موضوع نشده است. براي كنترل كردن مي توانيد دف را از جهتي كه پوست روي آن كشيده شده ، روي يك سطح صاف (مثلاً شيشه مغازه اي كه از آن خريد مي كنيد) قرار دهيد. اگر احساس كرديد كه بين دف و سطح صاف لقي وجود دارد ، بدانيد كه لبه كمه در جهت پوست مسطح نيست. روش ديگري هم وجود دارد. دف را افقي نگه داريد به طوري كه پوست به سمت بالا باشد. حال از كنار و در راستاي افق به پوست دف نگاه كنيد و سعي كنيد راستاي نگاهتان را در امتداد سطح افقي پوست قرار دهيد. اگر مشكلي وجود داشته باشد به سادگي مشخص خواهد شد. گفتني است نا مسطحي كمتر از 2 ميليمتر قابل چشم پوشي است. (به شكل توجه كنيد)

3- جای شصتی همیشه ثابت نیست و می توانید دف های مختلف را با انحنای مختلف و فرو رفته گی های مختلفی ببینید ولی اگر با دست شما سازگار نبود می توانید فوم آن قسمت را باز کرده و بر اساس دست خود تنظیم کنید و در نهایتا فوم روی آن را بچسبانید. در ضمن افراد حرفه ای معمولا از طریق جای شصتی نمی نوازنند بلکه از طرف قسمت های صاف طوق دف را نگه می دارند.

3- در برخي از دف ها ديده مي شود كه برجستگي نامطلوبي در لبه در زير پوست وجود دارد كه مبين ساخت ضعيف سازنده است.

5- صدای دف خوب

بطور کلی باید گفت دفی را انتخاب کنید که نه صدای خیلی زیر داشته باشد و نه صدای خیلی بم. در صورتی که کمانه به شکل دایره ساخته شده و از تقارن کامل برخوردار باشد و پوست از طرفین یکسان کشیده شود، ساز صدای بسیار مطلوبی خواهد داشت. اصولا صدای دف برای نوآموزان باید تیز باشد چون بعد از مدتی کار کردن 10 الا 20 درصد پوست آن شل می شود و در آن هنگام به صدای مورد نظر می رسد و در صورتی که اگر در زمان خرید آینده نگر نباشند و صدایی را خریداری کنند که دقیقا مد نظر دارید پس منتظر پشیمانی در آینده باشید چون پس از مدتی صدای دف شروع به تغییر کند آن هنگام صدای آن دف بسیار بم شده و به اصطلاح صدای دبه می دهد.

درباره صدا باید گفت که نوع نواختن دف هم مهم است: اگر شما به صورت آرام و یا فقط با نوک انگشتان ساز می نوازید، به احتمال خیلی زیاد صدای ساز هیچ تغییری نخواهد کرد در نتیجه باید صدای مورد نظر خود را خریداری کنید نه یک مقدار تیز تر و در صورتی که نوازنده به صورت شلاقی وار دف نوازی می کند می توان دف با صدای تیزتر خریداری کرد. معمولا گفته می شود که دف های ماهور صدای تیزتری دارند، ناژوان بم تر است و حبیبی ها معمولا استاندارد می باشند.

یک نکته دیگر درباره صدا این است که هرچه تعداد و وزن زنجیرهای دف بیشتر باشد، صلابت صدا (قدرت) در آنها افزایش می یابد و مانند دف های درویشی صدایی محکم خواهد داشت.

6- مارک های دف و دف های پیشنهادی برای خرید

برخلاف سایر سازها، مارک دف می تواند در کیفیت آن و انتخاب تاثیر داشته باشد. هر چند باید گفت که سازندگان جدیدی هستند که دف های باکیفیت عالی می سازند و نمی توان خیلی بر روی مهر دف تاکید کرد. دف هاي پژمان حدادي و مسعود حبيبي كه مدت زیادی است به بازار آمده و ويژگي شان اين است كه طلقي هستند و صدايي نزديك به دف هاي پوستي دارند. بين اين دو، دف حبيبي و ماهور از دیدگاه ما مناسب تر است. طبق توصیه استاد محمدرضا منتظری و رضا مجتهدی فر، مارک های زیر به ترتیب و بطور کلی پیشنهاد می شود:

≡  افراد مبتدی

1- دف خبات سه مهر RP: مدل سه مهر (قیمت حدود 400 هزار تومان-لینک خرید)

2- مارک ماهور (به ترتیب اولویت): الیت، طرح پوست و خورشیدی

3- مارک نغمه (به ترتیب اولویت): خورشیدی و سفید

پس برای افراد مبتدی، باکیفیت ترین مارک های حال حاضر به دلیل جنس مناسب و صدای نرمال، الیت حبیبی و الیت ماهور در اولویت خرید هستند.

≡  افراد متوسط

به ترتیب اولویت:

1- دف خبات سه مهر RP: مدل سه مهر (قیمت حدود 400 هزار تومان-لینک خرید)

2- دف حبیبی سفید طلقی

3- دف پوستی پادوک

≡  افراد حرفه ای

قطعا برای افراد حرفه ای دف های پوستی با بهترین کیفیت (ماهور و حبیبی) توصیه می شوند. به ترتیب اولویت:

1- دف پوستی پادوک

2- دف پوستی حیدر محمدی

3- دف ناژوان

هر چند مجددا عرض می کنیم در میان همین مارک های معروف، دف های بی کیفیت اخیرا افزایش یافته است و مارک های گمنامی هم هستند که دف های فوق العاده باکیفیت تولید می کنند. توصیه می شود با توجه به فاکتورهای گفته شده در این مقاله نسبت به خرید اقدام کنید و مارک را در درجه سوم و چهارم اهمیت قرار دهید.

7- نظرات کاربران حرفه ای در فضای مجازی

≡   مهدی زنگنه  چند سالی در زمینه دف نوازی فعالیت دارد در مورد خرید این ساز معتقد است:

“۱- اول از همه اگر مبتدی هستید به سراغ دف های پوستی نروید و برای شروع با یک دف تلقی خوب و سبک کار را شروع کنید چرا که دف های پوستی از حساسیت بیشتری برخوردارند و نگهداری آنها نیز دشوارتر است.

۲-در قسمت بعدی برای خرید ساز بهتر است دفی را انتخاب نمایید که پوست یا تلق آن خیلی سفت یا خیلی شل نباشد زیرا پوست های بسیار سفت حساس ترند و پوست خیلی شل هم صدای افتاده ای دارد.

۳-قسمت چوبی دف که همان طوقه دف است باید صاف بوده و انحنای زیادی نداشته باشد و به اصطلاح کج نباشد.

۴-همچنین قسمتی از ساز که بین انگشتان قرار می گیرد باید که خیلی سفت نباشد تا بر اثر تمرین ، پوست دست را نخراشد”

8- نکات متفرقه

به سایر نکات متفرقه از دید استاد میلاد حیدری توجه کنید:

• مهر روی هر ساز نشانگر معتبر بودن و مشخص بودن سازنده دف است و البته بر قیمت و اعتبار ساز افزوده می شود ولی لزوما هر ساز مهرداری معتبر نیست بلکه کیفیت و صدای ساز مهم است که این مطلب به کمک نوازندگان با تجربه تر قابل تشخیص است.
• در بازار دف هایی وجود دارند که به آنها دف های چهل تکه گفته می شود. در واقع کمه آنها از تعداد زیادی قطعات چوبی کوچک تشکیل شده و بسیار زیبا هستند. این دف ها را به هیچ وجه نخرید. صدای نامطلوب و وزن زیاد از ویژگی های این دف هاست.
• در صورتی که یک دف پوستی در آب و هوای گرم قرار بگیرد و دمای پوست آن از حد معمول عبور کند، موجب فشار زیاد در طوق دف می شود و یا پوست دف پاره می شود و یا طوق دف تاب بر می دارد و اگر در آب و هوای سرد و یا رطوبت دار قرار بگیرد پوست آن ول کرده و به اصطلاح صدای دبه مانند می دهد.
• دف‌های استاد حبیبی در مدل‌های سفید، خورشیدی، الیت، مشکی و ویژه طراحی و ساخته ‌شده‌اند که هر کدام به‌ترتیب در رده‌های پایین تا بالا جای می‌گیرند. در ساخت این سازها سعی شده است صدا و لحن یک دف پوستی سنتی به دقیق‌ترین حالت بازسازی شود.
• دف هایی وجود دارند به نام دف های کوکی که دارای دو طوق می باشند که با هم یک مقدار فاصله داشته که به وسیله پیچ ها فاصله این دو طوق کم و یا زیاد شده که باعث تغییر در کوک دف می شوند در حال حاضر مارک های هاپا و پادوک روی این نمونه دف ها کار می کنند که به دلیل معایب مختلف توصیه نمی شوند.

حتما بخوانید: دانلود رایگان 8 تا از بهترین آهنگ های دف نوازی شاد بیژن کامکار

اگر سوالی در زمینه خرید دف یا نظری دارید که در مقاله جا افتاده است در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.