خانه / آموزش کمانچه (گام به گام) / مطالب آموزشی کمانچه / 5 نکته مهم برای خرید اینترنتی کمانچه خوب و با قیمت مناسب
کمانچه استخوانی

5 نکته مهم برای خرید اینترنتی کمانچه خوب و با قیمت مناسب

کمانچه

در ادامه آموزش های کاربردی کمانچه، در این مقاله بصورت مختصر، مفید ولی جامع، یک راهنمای خرید اینترنتی کمانچه با کیفیت خوب و قیمت مناسب را در اختیار شما قرار می دهیم تا بتوانید کمانچه ای درخور برای خود تهیه کنید.

1- کلیات

همانگونه که در اکثر راهنماهای خرید سازهای مختلف موسیقی هم به شما می گویند، سه تار خوب هیچ ارتباطی به مارک آن و سازنده ندارد. تنها روش برای خرید یک سه تار خوب این است که فاکتورهای یک سه تار خوب را بلد باشید یا اینکه به فروشنده اعتماد داشته باشید. یک نکته مهم این است که به هیچ وجه خرید سه تار را به استاد خود نسپارید و یا به فروشگاهی که استادتان می گوید بروید و بگویید از طرف فلانی آمده ام نروید (واقعا این کار را نکنید!) مگر اینکه 100 درصد به استاد خود اطمینان داشته باشید. خرید سه تار را باید یا خودتان انجام دهید یا با دوست با مهارتی که کاملا به او اعتماد دارید این کار را انجام دهید.

از دست ندهید: آموزش کوک کردن کمانچه به صورت کاملا اصولی + فیلم آموزش


2- معرفی اجزای کمانچه

کمانچه

قبل از خرید یک کمانچه خوب باید اجزای آن را بشناسید، زیرا اگر به فروشنده اعتماد نداشته باشید باید اجزای اصلی که در ادامه مقاله توضیح داده می شوند را موقع خرید تست کنید.

قسمت اصلی کمانچه کاسه آن است که به صورت‌های مختلف ساخته می‌شود. کاسه کمانچه هنوز از نظر جنس چوب، اندازه‌ها و شکل یکسان و تثبیت شده نیست. از نظر شکل، کاسه‌ها را به صورت کروی یا مخروط ناقص درست می‌کنند. کاسه‌هایی که به شکل مخروط ناقص هستند اکثرا پشت باز ساخته می‌شوند. استفاده از این کمانچه‌ها در قسمت‌های مرکزی ایران به خصوص در لرستان متداول است. این کمانچه‌ها صدایی پر قدرت و شفاف دارند و چون کاسه سبک دارند، اجرای قطعاتی که نیاز به چرخیدن سریع کمانچه دارد روی این کمانچه‌ها آسان‌تر است.

 


توی این پک فوق العاده، استاد مهرزاد اعظمی کیا، نواختن کمانچه رو جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! در کمترین زمان یک کمانچه نواز حرفه ای شو همه رو انگشت به دهان کن!


 

کمانچه‌های پشت باز معمولا از چوب توت و به صورت یک تکه ساخته می‌شوند. کاسه‌های کروی به 2 صورت یک تکه و ترکه‌ای هستند. در کمانچه‌های ترکه‌ای کاسه از به هم چسبیدن ترکه‌هایی که در روی قالب خم شده‌اند ساخته می‌شود. کاسه‌های یک تکه از چوب های مختلف، معمولا از گردو خراطی ساخته می‌شوند. وزن کاسه از کاسه‌های ترکه‌ای بیشتر و چرخش کمانچه تا حدی مشکل است. قطر بیرونی کاسه کمانچه موسیقی سنتی معمولا ۲۰ سانتی متر است، در حالی که در مناطق مختلف ایران اندازه کاسه کمانچه متفاوت است. ترکمن‌ها کمانچه با کاسه‌های بسیار کوچک می‌سازند. در نقاط دیگر دنیا نیز که سازهایی شبیه به کمانچه دارند کاسه‌ها کوچک و غالبا از پوست نارگیل ساخته می‌شود. دسته کمانچه بر خلاف کاسه تقریبا یک شکل ساخته می‌شود. جنس دسته از چوب گردو و شکل آن مخروط ناقص و قطر آن در شیطانک ۳۷ میلی متر و در محل اتصال به کاسه ۳۱ میلی متر است. طول دسته کمانچه نیز ۳۱ سانتی متر است.

کمانچه

در گذشته کمانچه دارای 3 سیم بوده است، گاهی 2 سیم اول و دوم مضاعف انداخته می‌شد اما امروزه با 4 سیم ساخته می‌شود. شده است. بنابراین 4 سیم و در نتیجه 4 گوشی روی دسته کمانچه قرار می‌گیرد، و این سیم‌ها پس از رد شدن از روی شیطانک و عبور از روی دسته و کاسه به سیم‌گیر وصل می‌شوند. روی دهانه کمانچه پوست کشیده می‌شود و جنس آن معمولا پوست شکم گاو، پوست ماهی، پوست آهو و غیره است.

خرک روی پوست قرار می‌گیرد و سیم‌ها با فشار خرک را به پوست می‌چسبانند. کمانچه به وسیله یک پایه که در قسمت سیم‌گیر به کاسه وصل شده است، روی پای نوازنده قرار می‌گیرد. آرشه کمانچه، که اسم اولیه‌اش کمانه بوده است، تشکیل شده از یک چوب که از یک طرف انحنا دارد با بلندی ۶۰ سانتی متر و جنس آن معمولان موی دم اسب. موی آرشه کمانچه بر خلاف سازهای زهی غربی روی چوب محکم کشیده نمی‌شود، بلکه نوازنده است که به هنگان نوازندگی به تناسب روی سیم فشار را تغییر می‌دهد.

کمانچه کلهر

≡ کاسه طنینی: تقریبا کروی شکل و تو خالی است و در سطح بالایی آن دهانه‌ای باز وجود داردکه بر آن پوست کشیده می‌شود و خرک روی پوست قرار می‌گیرد. سطح بیرونی کاسه اغلب با قطعاتی از صدف یا استخوان تزیین می شود. در ساخت بعضی کمانچه های محلی پشت کاسه نیز باز است که صدا دهی قوی تری دارد.

≡ پوست: دهانه از قسمت نازک پوست عمل آمده چهارپایان از جمله آهو، بز و بره انتخاب می‌شود.

≡ خرک: معمولا از جنس چوب یا استخوان معمولا به طول ۴ و ارتفاع ۲ سانتی متر است و با پایه کوچک خود روی پوست کاسه قرار می‌گیرد. خرک را کمی کج قرار می‌دهند، به صورتی که طول سیم اول را کمتر و طول سیم چهارم را زیادتر کنند. روی خرک شیارهای کم عمقی وجود دارند که فاصله سیم‌ها را نسبت به هم ثابت نگه می‌دارند.

≡ دسته: دسته کمانچه مانند لوله تو پر از چوب است به طول تقریبی ۲۵ و قطر تقریبی ۳ سانتی متر به حالت مخروط وارونه ساخته می‌شود. دسته که فاقد دستان بندی است از یک طرف به کاسه و از طرف دیگر به سر پنجه ختم می‌شود.

≡ سر پنجه: در ابتدای طول دسته قرار دارد و از جنس چوب است. سطح رویی آن تو خالی است و ۴ گوشی ۲ به ۲ در طرفین آن قرار دارند. در قسمت بالایی سرپنجه، زایده‌ای به نام صراحی، تاج یا تنگ قرار دارد که به طول ساز می‌افزاید.

≡ گوشی‌ها: کمانچه ۴ عدد گوشی به تعداد سیم‌های ساز و به صورت میخ سر پهن از جنس چوب دارد که ۲ به ۲ در طرفین سر پنچه قرار گرفته‌اند.

≡ شیطانک: استخوان یا چوب باریک و کم ارتفاعی است به عرض دسته که بین سر پنجه و دسته قرار دارد و سیم‌ها از روی شیارهای کم عمق آن عبور می‌کنند و به گوشی‌ها می‌روند.

≡ سیم‌گیر: قطعه‌کوچکی از چوب یا فلز است که در انتهای بدنه کاسه نصب و گره یک سر سیم‌ها به آن بسته می‌شود.

≡ تعداد و جنس سیم‌ها: کمانچه دارای ۴ سیم با ضخامت‌های متفاوت است. استفاده آکورد کامل سیم‌های ویلون برای کمانچه معمول است.

≡ وسعت: وسعت معمول صدای کمانچه نزدیک به ۳ اکتاو است و به علت وجود کوک‌های مختلف و عدم وجود دستان بندی، تمامی فواصل موسیقی ملی (پرده، نیم پرده و ربع پرده) در این ساز قابل اجرا هستند.

 

 

از دست ندهید: ساز کمانچه و ساختار آن


3- قیمت

قیمت کمانچه بستگی به موضوعات مختلفی دارد. بطور کلی همانگونه که در نمونه تصویر زیر میبینید، قیمت کمانچه های مبتدی از 320 هزارتومان تا 1 میلیون و 200 هزار تومان می باشد و سه تارهای حرفه ای با مارک های مختلف تا 6 میلیون تومان قیمت دارند:

لیست قیمت

عمده قیمت به نوع چوب، پرده و کیفیت صدا بر می گردد که این موضوع صرفا توسط خود سازنده تعیین می شود. یعنی ممکن است که از چوب یک درخت توت، 3 عدد کمانچه ساخته شود آنهم توسط یک سازنده و با یک کیفیت، ولی دو تای آنها صدای بهتری داشته باشد که در این صورت قیمت بالاتری نسبت به یک ساز دیگر خواهند داشت و قیمت آن را هم سازنده با توجه به تجربه خود تعیین می کند.


4- مشخصات ظاهری

بیشتر مشخصات ظاهری یک ساز خوب به کیفیت ساخت و نبود ضایعاتی مثل چسب و یا اتصالات بین سیم و گوشی ها بر می گردد نه زیبایی ظاهری و سطحی! این موضوع سبب ثابت ماندن کوک کمانچه و عدم تغییر در نواختن سه تار می شود. نکته مهم دیگر این است که میان کاسه و دسته از نظر وزنی تناسب برقرار باشد. به صورتی که در موقع نوازندگی تعادل ساز به طور کامل برقرار باشد. یعنی طراحی ساز به گونه ای باشد که در زمان نواختن نیازی به صرف نیروی اضافی برای نگه داشتن آن نباشد. ساز کمانچه انواع مختلفی دارد که بصورت یک تکه و یا ترکه ای ساخته می شوند.

در ساز یک تکه ، کاسه ساز بصورت یک تکه می باشد و درون کاسه تراشیده می شود ولی در ساز ترکه ای کاسه ساز از به هم پیوستن و شکل گیری تکه های چوب به هم ساخته میشود. روی کاسه کمانچه پوست کشیده می شود که معمولا در ایران پوست روده گوسفند و یا بره می باشد. دسته کمانچه به کاسه متصل می شود و برای اینکه روی دسته انگشت گذاری می شود و نباید جنس روی دسته معمولی و نرم باشد معمولا از آبنوس که نوعی چوب سخت است و یا استخوان ساخته می شود.

≡   اندازه مناسب کمانچه

 

اندازه کاسه در سه سایز بزرگ ، متوسط و کوچک ساخته می شوند. سایز متناسب خود را با توجه به معیارهای زیر انتخاب کنید:

  • طول دسته (از زیر دسته شیطانک تا خرک): برای آقایان 31 سانتی متر، برای خانم ها 30 تا 30.5 سانتی متر
  • قطر دسته: برای آقایان 34 تا 35 میلی متر، برای خانم ها 32 تا 33 میلی متر

نحوه اتصال دسته به کاسه دارای زاویه ای خاص است که هر چه پیشروی دسته به عقب تر باشد ساز به اصطلاح سفتخوان تر می شود.

≡   جنس چوب

 

جنس چوب کمانچه از درخت توت میباشد برای ساختن دسته ی ساز از چوب گردو هم استفاده میکنند که در این صورت دسته ی ساز سنگین میشود. چوب باید کهنه باشد تا طنین خوبی بدهد بعضی از سازندگان چوب تازه را در آب جوشانده تا شیره ی آن گرفته شود و سپس چوب را در زیر خاک یا پهن می گذارند تا خشک شده و حالت پوسیدگی پیدا کند. پس دقت کنید که معمولا نمی توانید کهنه بودن چوب را تشخیص دهید مگر اینکه فروشنده با صداقت به شما بگوید!

دقت کنید دسته سه تار مورد نظر سنگین و ضخیم نباشد. دلیل توجه به این مورد، جنس چوب و تازگی آن است. در صورتی که چوب مورد استفاده برای ساخت دسته ساز سالخوردگی و خشکی کافی را نداشته باشد ممکن است پس از مدتی بر اثر فشار سیم ها خم شده یا در اصطلاح نوازندگان تاب بردارد.

≡  پوست کمانچه

 

پوست کمانچه از پوست تودلی دباغی شده گوسفند و بز است. بعضی تیره است که به سیاه پوست معروفه و بعضی سفید و شفافه. پوست تیره زیبا و شکیل تره و معمولا از تودلی بز ساخته میشه. تو خرید پوست باید دقت کرد که پوست مرغوب رو انتخاب کنید چون پوست کمانچه از مهمترین عوامل صدا دهی سازه. پوست هر قدر که کهنه تر باشه مرغوب تره. اما چطور بفهمیم که پوست کهنه و مرغوبه؟
1- پوست های کهنه نسبت به تازه تر ها کدر ترند.
2- پوست تازه بعد از کمی خیس شدن بوی بدی ساطع میکنه ولی پوست کهنه بو نداره یا خیلی کمه.
3- اگه رو پوست تازه ناخن بکشی یه رد سفید جا میذاره ولی پوست کهنه اینطور نیست. ببین ضخامت پوستی که میخری تو تمام سطح یکی باشه.

kamanche


5- صدای کمانچه خوب

کمانچه سازیست که ویژگی های روحی و اخلاقی نوازنده بسیار در صدادهی آن موثر است. نوازنده این ساز باید هم خوانی و هم آوایی نزدیکی با شخصیت صدادهی ساز داشته باشد؛ دقت کنید که صدای خوب کمانچه را خود شما باید تشخیص بدهید. برخی ممکن است از صدای تودماغی و گرفته تر خوششان بیاید و برخی با صدای واضح تر. این کاملا بستگی به خودتان دارد. بخش زیادی از صدای کمانچه را هم پوست آن مشخص می کند. اینکه پوست نازک باشد یا ضخیم. پوست نازک صدا را واضح و شفاف می کند ولی پوست ضخیم مقاوم تر و در مقابل تغییرات پایدارتر است و صدای بم تری دارد.

چگونگی صدای کمانچه به عواملی بستگی دارد که بعضی از آنها از این قرارند: جنس چوب، ضخامت در نقاط مختلف کاسه، شکل کاسه، اندازه‌های کاسه، چگونگی سطح کاسه از نظر تراش، نوع و ضخامت پوست، جنس و شکل و اندازه و محل قرار گرفتن خرک، چگونگی شیطانک، جنس سیم، زاویه اتصال دسته به کاسه.

≡  کمانچه های که پوست نازک دارند معمولا برای کنسرت و اجرای زنده استفاده می شوند و کمانچه هایی که پوست ضخیم دارند اصولا برای ضبط استودیویی مناسب هستند. صدای کمانچه کاملا سلیقه ای است و صدای خوب و بد در کمانچه وجود ندارد.


6- مارک های کمانچه

دقت کنید که باز هم عرض می کنیم کمانچه خوب تقریبا هیچ ارتباطی با مارک یا سازنده ندارد زیرا در یک مارک ممکن است از بین 10 کمانچه، 7 تای آنها معمولی، دو تا عالی و یکی واقعا بد باشد. به هیچ وجه به دنبال مارک نروید و به مشخصاتی که در این مقاله گفته ایم دقت کنید. برخی از گمنام ترین سازنده های کمانچه هستند که بهترین های آنها را می سازند. مثلا در لرستان دو یا سه تولید کننده هستند که سه تارهای آنها جزو بهترین و گران ترین سه تارهای کشور هستند ولی باز هم در میان آنها کمانچه های بی کیفیت پیدا می شود.

کمانچه جاوید


7- نظرات کاربران حرفه ای در فضای مجازی

≡   محمد کریمی نیا  چند سالی در زمینه کمانچه فعالیت دارد در مورد خرید این ساز معتقد است:

“کمانچه خوب از قیمت 420 تومن هست به بالا. البته کمانچه کاسه باز قیمتش پایین تره. شهر به شهر هم قیمتها متفاوته . مثلا اگه بتونی از خرم آباد بگیری قیمت هاش پایین تره و سازش هم کیفیت بهتری داره، چون اونجا خودشون سازنده هستند. ساز کمانچه ساز لری هست _اگر بتونی از اونجا گیر بیاری خوب بهتره ولی دلیل نمیشه ساز خوب تو شهرهای دیگه گیر نیاد_ولی یه چیزی بگم اگر هدفت موسیقی هست و برای سرگرمی میخوای سازی بزنی که هیچ ولی اگر جدی میخوای ادامه بدی بهتره یه ساز خوب تهیه کنی تا از همین اول گوش تو به صدای فالش عادت نکنه چون بعدا اگر بخوای ساز عوض کنی به مشکل صدا برمیخوری چون گوشت به صداهای فالش ونامطبوع عادت کرده/کمانچه بدلیل اینکه پرده نداره تو انتخابش خیلی باید دقت کنی چون مثل تار و سه تار نیست که هرنتی پرده داشته باشه و تو باخیال اسوده دستت رو روی پرده بگذاری واز صدای نت مطمئن باشی کمانچه وویلن به دلیل نداشتن پرده ساز سختی هستند و گوش بسیار تیزی میخواد تا بتونی صدای اصلی نت رو با فرکانس دقیق اجرا کنی. ضمنا از من میشنوی تو انتخاب سازت از یه استاد حرفه ای کمک بگیر اگر معیار انتخابت تو ساز پول باشه ساز خوبی ممکنه نتونی انتخاب کنی _توی سازها گاهی سازی پیدامیشه که بااینکه قیمتش پائین هست ولی صدای خیلی خوبی داره و کیفیتش هم خوبه که انتخابش کار هر کسی نیست جز یه استاد خوب یا یک فروشنده مطمئن “

 


8- نکات متفرقه

به سایر نکات متفرقه از دید استاد میلاد حیدری توجه کنید:

  • نگاه کنید کونیک ساز دقیق باشه ودسته به چپ و راست متمایل نباشه.
  • سوراخ ها چه پایه تاندور چه گوشی ها بازولق نباشن.
  • جنس دسته متراکم باشه که بعد از یه مدت انگشت گذاری نرمه نکنه.
  • حتی الامکان سازی بگیرین که محل انگشت گذاریش استخون یا آبنوس باشه.
  • بهتره شیطونک هم از استخون یا آبنوس باشه.
  • پشت دسته رو از بالا(عمودی) نگاه کنید نباید به چپ وراست مایل باشه چون رو تعادل ساز تو حرکات سریع تاثیر میذاره.
  • کاسه هرچی کم گوشت و نازک (تنک) باشه زودتر به صدادهی میرسه.
  • جنس گوشی ها رو معمولا از چوب پوک تراز دسته میسازن مواظب باشین زیادی پوک و خراب نباشن.
  • قطر دسته بیشتر از 3.2 نباشه مگر پنجه بزرگی داشته باشین.
  • دهنه واخون بیشتراز 10.2 تو پشت بازو 11.2 تو پشت بسته نباشه. البته این معیار سلیقه ایه.
  • دسته تو پشت باز بیشتر از 31cm و تو پشت بسته بیشتر از 29 نباشه.
  • سه تار یکی از ارزانترین سازهایی است که با قیمت های متفاوت و مناسب امکان خرید آن وجود دارد. با نزدیک به ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان می توانید یک سه تار مشقی خوب داشته باشید. و سه تار های معمولی قیمت هایی بیشتر دارند. سه تار های حرفه ای قیمتی نزدیک به 2 میلیون تومان یا بیشتر دارند.

از دست ندهید: مقایسه ۵ اصل مهم کمانچه نوازی

هرگونه سوال یا نظر و پیشنهادی درباره راهنمای خرید کمانچه دارید در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.

کمانچه

حتما بخوانید!

3 دیدگاه. دیدگاه جدید بگذارید

  • سلام خسته نباشید من میخواسم کلاس کمانچه ثبت نام کنم
    میخواستم ببینم قیمت دقیق یک کمانچه رو میشه به من بدید

    پاسخ
    • من میخواستم یک کمانچه بخرم وکلاس و شروع کنم ازطرفی نمی تونم هرسال هزینه کنم چه کمانچه ای و از کجا بخرم

      پاسخ
      • قیمت کمانچه از ۸۰۰هزار تومان شروع میشه به بالا و اگر سازی می‌خواین که چند سال برای شما کار کنه از نظر من بالای چهار ملیون هزینه کنید و سعی کنید ساز از سازنده بگیرین.ن از مغازه دار

        پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Fill out this field
Fill out this field
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

فهرست