تنبک (تمبک، دمبک، دندونک و ضَرب) یکی از سازهای کوبهای ایرانی است. این ساز پوستی، از نظر سازشناسی جزء طبلهای جامشکل محسوب میشود که از این خانواده میتوان به سازهای مشابه مانند داربوکا در کشورهای عربی و ترکیه و همچنین زیربغلی در افغانستان اشاره کرد.در این پست ما به معرفی 5 تا اساتید تنبک نوازی در ایران می پردازیم امیدوارم که مطالب ارائه شده مفید باشند.
1-مقدمه
تنبک از نظر ساز شناسی جز طبل های جام گونه است. تنبک علاوه بر موسیقی سنتی امروز، این ساز در اکثر موسیقی نواحی ایران به همراه ساز های دیگر، صدای دلنشینی را به پژواک در می اوردام این ساز در استان هرمزگان (تمپک) است ک با (تمپو) بی ارتباط نیست.
مثلا سازی در کشمیر با نام (تنبک نَری) نواخته میشود که نَری در زبان محلی یعنی سفالی.
همچنین سازی به صورت یک جفت تنبک در مالزی به نان (گِدُمبَک) نواخته میشود. در معنی واژه تنبک دونظر وجود دارد: عده ای میگویند که واژه تنبک از صدای این ساز، یعنی از ترکیب دو عبارت (تن) و (بک) به دست امده و (تن) یا (تم) صدایی است که از نواختن ضربه ای به ناحیه مرکزی پوست تنبک بیرون می آید و (بک) نواختن ضربه ای به ناحیه کناری پوست است.
مطلب مرتبط : معرفی۱۵ تا از بزرگ ترین و معروف ترین اساتید موسیقی ایران
2-آشنایی با برخی از اساتید تنبک نوازی در ایران
- حسین تهرانی
- جهانگیر ملک
- داریوش رفیعی
- بهمن رجبی
- محمد اسماعیلی
3-معرفی اساتید یاد شده
- نام ونام خانوادگی: حسین تهرانی
- متولد :1290
- سبک : موسیقی سنتی ایرانی
- اساتید : ابوالحسن خان صبا ،حسین خان اسماعیل زاده
- ساز ها : تنبک
- سالهای فعالیت : از سال 1323
حسین تهرانی در سال ۱۲۹۰ در تهران به دنیا آمد و از بزرگترین و تأثیرگذارترین نوازندگان تنبک در تاریخ موسیقی ایران است. وی از کودکی علاقه زیادی به موسیقی داشت و با تشویق خانوادهاش به یادگیری این ساز پرداخت. او تحت تعلیم استادان بزرگی چون حاجیخان ضربگیر به نواختن تنبک پرداخت و تکنیکها و شیوههای مختلفی را فرا گرفت.
تهرانی در دهه ۱۳۲۰ به عنوان یکی از برجستهترین نوازندگان تنبک در ایران شناخته شد. او نقش مهمی در تحول و ارتقاء تکنیکهای نوازندگی تنبک ایفا کرد. یکی از ویژگیهای برجسته او، توانایی بالا در اجرای ریتمهای پیچیده و متنوع بود. او همچنین نخستین کتاب آموزشی تنبک را تدوین کرد که هنوز هم به عنوان مرجع اصلی آموزش این ساز مورد استفاده قرار میگیرد.
توی این پک فوق العاده، استاد معصومی، نواختن تنبک رو جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! در کمترین زمان تنبک نواز حرفه ای شو و همه رو انگشت به دهان کن!
حسین تهرانی با بسیاری از موسیقیدانان برجسته زمان خود همکاری داشت، از جمله با هنرمندانی چون ابوالحسن صبا، روحالله خالقی، و احمد عبادی. وی در کنسرتهای زیادی در داخل و خارج از کشور شرکت کرد و توانست موسیقی ایرانی و به ویژه ساز تنبک را به جهان معرفی کند. او در سال ۱۳۵۲ در تهران درگذشت اما میراث او همچنان در بین نوازندگان و علاقهمندان به موسیقی ایرانی زنده است.
مطلب مشابه: خرید ۷ تا از بهترین سی دی ها و دی وی دی های آموزش موسیقی (مبتدی-پیشرفته)
- نام ونام خانوادگی : جهانگیر ملک
- متولد :1311
- فوت :1381
- ساز ها : تنبک
جهانگیر ملک یکی دیگر از نوازندگان برجسته تنبک است که در سال ۱۳۱۱ در تهران به دنیا آمد. او از دوران کودکی به موسیقی علاقهمند بود و تحت تأثیر نوازندگی پدرش، که خود از نوازندگان حرفهای تنبک بود، قرار گرفت. جهانگیر ملک آموزشهای اولیه خود را از پدرش فرا گرفت و سپس تحت نظر استادان برجستهای مانند حسین تهرانی به یادگیری و تکمیل مهارتهای خود پرداخت.
ملک با شیوهای منحصر به فرد و تکنیکی برجسته در نوازندگی تنبک شناخته میشود. او توانست با ترکیب ریتمهای سنتی و نوآوریهای شخصی خود، سبک خاصی را در نوازندگی تنبک ایجاد کند. جهانگیر ملک با بسیاری از هنرمندان بزرگ موسیقی ایرانی از جمله جلیل شهناز، حسن کسایی، و پرویز یاحقی همکاریهای زیادی داشت و در بسیاری از کنسرتها و ضبطهای موسیقی شرکت کرد.
جهانگیر ملک در طول زندگی حرفهای خود به تدریس و آموزش نسلهای جدید نوازندگان تنبک پرداخت. او نقش مهمی در تربیت و پرورش نوازندگان برجستهای داشت که هر یک به نوبه خود تأثیر زیادی در موسیقی ایرانی داشتهاند. جهانگیر ملک در سال ۱۳۸۲ در تهران درگذشت، اما آثار و تأثیرات او همچنان در دنیای موسیقی ایرانی محسوس است.
نام و نام خانوادگی : داریوش رفیعی
- متولد :1306
- سبک :موسیقی کلاسیک ایرانی
- ساز ها : تنبک
داریوش رفیعی، خواننده و نوازنده تنبک، در سال ۱۳۰۶ در بم به دنیا آمد. او از جوانی به موسیقی علاقهمند بود و با استعداد ذاتی و صدای گرم و دلنشینش به سرعت در عرصه موسیقی شناخته شد. رفیعی آموزشهای اولیه خود را در موسیقی از اساتید محلی فرا گرفت و سپس به تهران آمد تا زیر نظر استادان برجستهای چون ابوالحسن صبا و مرتضی محجوبی به تکمیل مهارتهای خود بپردازد.
رفیعی با صدای زیبا و اجرای منحصر به فرد خود توانست جایگاه ویژهای در موسیقی ایرانی پیدا کند. او در سبکهای مختلفی از جمله موسیقی سنتی، پاپ و فولکلور فعالیت داشت و ترانههای بسیاری از او به یادگار مانده است. یکی از معروفترین آثار او، ترانه «باغ تماشا» است که همچنان در بین علاقهمندان به موسیقی ایرانی محبوبیت دارد.
داریوش رفیعی علاوه بر خوانندگی، در نوازندگی تنبک نیز تبحر داشت و در بسیاری از آثارش از این ساز استفاده میکرد. او با ترکیب صدای خود و نوازندگی تنبک، اجراهای زیبایی را به مخاطبان ارائه میداد. متأسفانه، زندگی او به دلیل مشکلات شخصی و بیماریهای متعدد کوتاه بود و در سال ۱۳۳۷ در تهران درگذشت. با این حال، میراث موسیقایی او همچنان در قلب دوستداران موسیقی ایرانی زنده است.
مطلب مهم تمرین آواز خواندن برای مبتدی ها (به نقل از بزرگان موسیقی)
- نام ونام خانوادگی : بهمن رجبی
- متولد :1318
- سبک ها : موسیقی کلاسیک ایرانی
بهمن رجبی، نوازنده و مدرس برجسته تنبک، در سال ۱۳۱۸ در گیلان به دنیا آمد. او از کودکی به موسیقی علاقهمند بود و با تشویق خانواده به یادگیری تنبک پرداخت. رجبی تحت تأثیر نوازندگان بزرگی چون حسین تهرانی و جهانگیر ملک قرار گرفت و با پشتکار و تمرینهای فراوان توانست به یکی از برجستهترین نوازندگان تنبک در ایران تبدیل شود.
رجبی با تکنیکهای منحصر به فرد و سبک خاص خود، توانست تنبک را به سطح بالاتری از نوازندگی برساند. او در اجرای ریتمهای پیچیده و متنوع مهارت بالایی داشت و با تلفیق تکنیکهای سنتی و نوآورانه، سبک جدیدی در نوازندگی تنبک ایجاد کرد. بهمن رجبی علاوه بر نوازندگی، در زمینه تدریس و آموزش نیز فعالیتهای گستردهای داشت و شاگردان زیادی را تربیت کرد که هر یک به نوبه خود در دنیای موسیقی ایرانی تأثیرگذار بودند.
او در بسیاری از کنسرتها و جشنوارههای موسیقی داخلی و خارجی شرکت کرده و با هنرمندان بزرگی چون محمدرضا شجریان، پرویز مشکاتیان، و حسین علیزاده همکاریهای زیادی داشته است. بهمن رجبی همچنان به عنوان یکی از اساتید برجسته تنبک در ایران شناخته میشود و نقش مهمی در ترویج و آموزش این ساز دارد.
- نام ونام خانوادگی : محمد علی اسماعیلی
- متولد :1313
- سبک: موسیقی سنتی ایرانی
- ساز ها : تنبک
محمد اسماعیلی
محمد اسماعیلی، نوازنده و مدرس برجسته تنبک، در سال ۱۳۱۳ در تهران به دنیا آمد. او از دوران کودکی به موسیقی علاقهمند بود و تحت تأثیر پدرش که خود از نوازندگان محلی بود، به یادگیری تنبک پرداخت. اسماعیلی آموزشهای اولیه خود را از پدرش فرا گرفت و سپس تحت نظر اساتید بزرگی چون حسین تهرانی و جهانگیر ملک به تکمیل مهارتهای خود پرداخت.
محمد اسماعیلی با تکنیکهای منحصر به فرد و سبک خاص خود در نوازندگی تنبک شناخته میشود. او توانسته است با ترکیب ریتمهای سنتی و نوآوریهای شخصی، سبک جدیدی در نوازندگی تنبک ایجاد کند. اسماعیلی با بسیاری از هنرمندان بزرگ موسیقی ایرانی از جمله جلیل شهناز، حسن کسایی، و پرویز یاحقی همکاریهای زیادی داشته و در بسیاری از کنسرتها و ضبطهای موسیقی شرکت کرده است.
محمد اسماعیلی علاوه بر نوازندگی، در زمینه تدریس و آموزش نیز فعالیتهای گستردهای داشته است. او نقش مهمی در تربیت و پرورش نوازندگان برجستهای داشته که هر یک به نوبه خود تأثیر زیادی در موسیقی ایرانی داشتهاند. او همچنان به عنوان یکی از اساتید برجسته تنبک در ایران شناخته میشود و نقش مهمی در ترویج و آموزش این ساز دارد.
نام ونام خانوادگی : امیرناصر افتتاح
- متولد :1314
- سبک: موسیقی سنتی ایرانی
- ساز ها : تنبک
امیرناصر افتتاح یکی از برجستهترین نوازندگان تنبک در تاریخ موسیقی ایران است که در سال ۱۳۰۰ در تهران به دنیا آمد. او از دوران کودکی به موسیقی علاقهمند بود و تحت تأثیر پدرش که خود یکی از نوازندگان مشهور تنبک بود، قرار گرفت. امیرناصر افتتاح آموزشهای اولیه خود را از پدرش فرا گرفت و سپس تحت نظر اساتید بزرگی چون حسین تهرانی به تکمیل مهارتهای خود پرداخت.
افتتاح با شیوهای منحصر به فرد و تکنیکی برجسته در نوازندگی تنبک شناخته میشود. او توانست با ترکیب ریتمهای سنتی و نوآوریهای شخصی خود، سبک خاصی را در نوازندگی تنبک ایجاد کند. امیرناصر افتتاح با بسیاری از هنرمندان بزرگ موسیقی ایرانی از جمله جلیل شهناز، حسن کسایی، و پرویز یاحقی همکاریهای زیادی داشت و در بسیاری از کنسرتها و ضبطهای موسیقی شرکت کرد.
امیرناصر افتتاح در طول زندگی حرفهای خود به تدریس و آموزش نسلهای جدید نوازندگان تنبک پرداخت. او نقش مهمی در تربیت و پرورش نوازندگان برجستهای داشت که هر یک به نوبه خود تأثیر زیادی در موسیقی ایرانی داشتهاند. افتتاح با تکنیکهای منحصر به فرد خود توانست تنبک را به سطح بالاتری از نوازندگی برساند و با نوآوریهایش، شیوه جدیدی در نوازندگی این ساز ایجاد کرد.
او در بسیاری از کنسرتها و جشنوارههای موسیقی داخلی و خارجی شرکت کرده و با هنرمندان بزرگی چون محمدرضا شجریان، پرویز مشکاتیان، و حسین علیزاده همکاریهای زیادی داشته است. امیرناصر افتتاح همچنان به عنوان یکی از اساتید برجسته تنبک در ایران شناخته میشود و نقش مهمی در ترویج و آموزش این ساز دارد.
افتتاح در سال ۱۳۶۹ در تهران درگذشت، اما آثار و تأثیرات او همچنان در دنیای موسیقی ایرانی محسوس است و او به عنوان یکی از مهمترین چهرههای تاریخ تنبک و موسیقی ایرانی شناخته میشود
اگر سوال در این زمینه دارید یا استادی که از قلم افتاده باشد در بخش نظرات با ما مطرح کنید.
22 دیدگاه. دیدگاه تازه ای بنویسید
سلام. خیلی مطالب خوبی بود، متشکرم.
اگه میشه اساتید همایون شجریان و علی زندوکیلی رو هم داخل سایت درج کنید.
ممنون میشم
سلام – شرمنده شجریان چون فرزنده استاد بزرگ هستند نمیشن که بزنیم استاد.
جا داره از استاد ناصر فرهنگ فر هم یاد بشه
نه جا نداره 😐
سرآمد همه در شیرین نوازی استاد فرهنگفر هستند .
استاد محمود فرهمند عزیز هم بی نظیره
باسلام و عرض ادب خدمت همه دوستان که نظرشون را در بالا ارائه کرده اند .
بله همه بزگوارانی که شما فرموده اید استاد هستند ، ولی سابقه و کسوت بزرگوارانی که در این سایت گفته شده بیشتر است ، اگر یک زیر دست به مرور زمان بر اثر تمرین تکنیکش بیشتر از استادش شود باز هم ( البته به نظر من ) باید به زبان و عملاذعان کند که شاگردی را از فلان استاد شروع کردم .
البته همه بزرگوران قابل احترامند و دوست داشتنی
جای استاید
نوید افقه
جعفر قاضی عسگر
خالی است…
استاد قاضی عسگر 🤣🤣🤣
جای استاد فربد یداللاهی هم خالیست.
حضرت ناصر فرهنگفر بهترین تنبک نواز تاریخ است
به چه دلیل فقط به دلیل کار آستان جانان؟ یک هنرمند را از دیدگاه و منظر کل کارهای او قضاوت می کنند
همدانیان و امیر بیداری نیز از نامداران در هنر ضرب هستند
کاشانی
یعنی میشه استاد ناصر فرهنگفر رو فراموش کرده باشید؟؟جزو سه تنبک نواز برتر تاریخ هست بی شک
استاد ناصر فرهنگ فر عالی بودند پرویز مشکاتیان کم نظیر بود اما دلیل نمی شود چون ما به یک گروه تعلق خاطر داریم و سبک آنها را بیشتر می پسندیم چشم خود را آشکارا بر حقایق ببندیم
احسنت
استاد عمار بابامرادی از قلم افتاده
استاد فرزانه ،خوش استیل و خوش تکنیک مهرداد تبریزی فرد، یکی از شاخص های تنبک نوازی است. چه در اخلاق و شخصیت، و فردی بسیار سالم و با اخلاق،چه در فرمهای نوازندگی، و همینطور زیبایی انگشتان و سونوریته شفاف و قوی، ولی ایشان دیدگاه شان کاملا متفاوت است. و کمتر مثل ایشان دیده ام. همیشه سلامت و پاینده باشند.
باسلام واحترام نسبت به نظرات همه عزیزان وتجلیل واحترام نسبت به همه بزرگان موسیقی وتنبک استاد الاساتید امروز تنبک نوازی حقیمتت استادمحمداسماعیلی هستند که تنباید نوازی بعد از استاد تهرانی توسطح ایشان به درجات بالا رسید پرورشد شاگردانی چون ملک و فرهنگفر ورضوی نیا داوودیاسری و بنایی وخیلی دیگر اساتید از زحمات این استادفرزانه میباشد.خدا سلامت بدارد ایشان وهله اسازید محترم.
استاد اردلان کیومرثی هم کارشون خیلی خوبه، لاهیجانی هستند
پدر تنبک نوازی استاد حسین تهرانی
استاد جهانگیر ملک
استاد امیرناصر افتتاح
استاد هوشنگ مهرورزان
استاد رضا صیرفی
استاد محمد اسماعیلی
استاد جمشید شمیرانی
استاد امیر بیداریان
استاد ناصر فرهنگفر
استاد بهمن رجبی
استاد محمود فرهمند
استاد جمشید محبی
استاد مجید حسابی
استاد نوید افقه
و اساتید بسیاری که اغلب شاگرد یکی از اساتید نام برده هستند
استاد همه این اساتید مرحوم ابوالحسن صبا میباشند که استاد حسین تهرانی خودش را شاگرد و پیرو خط استاد ابوالحسن صبا میدونه عزیزان…