خانه / مطالب متنوع دیگر / راهنمای جامع آشنایی با آلات موسیقی (اسامی ،سنتی و غربی)
آشنایی با آلات موسیقی (اسامی ،سنتی و غربی)

راهنمای جامع آشنایی با آلات موسیقی (اسامی ،سنتی و غربی)

تئوری-موسیقی

آشنایی با همه آلات موسیقی ایرانی و خارجی . در ادامه مطالب کل سازهایی که در دنیا وجود دارند را یکی یکی نام برده و سازهای پرطرفدار در ایران را مختصر شرح میدهیم.این فهرستی از سازهای موسیقی ایران و جهان است.

نکته مهم! برای یادگیری یک ساز موسیقی، با این بسته های آموزشی فوق العاده شروع کنید! 

سازهای زهی

 


بربط (عود یا رود)

بربت، رود یا عود، سازی ایرانی از رده سازهای زهی زخمه‌ای است که در خاورمیانه از جمله ایران و کشورهای عربی رواج دارد.بربت از کهن‌ترین سازهای شرقی به شمار می‌رود.

تار

تار

تار از سازهای زهی و ایرانی است که با زخمه نواخته می‌شود. تار در ایران و برخی مناطق دیگر خاورمیانه مانند تاجیکستان، جمهوری آذربایجان و ارمنستان و گرجستان و دیگر نواحی نزدیک قفقاز برای نواختن موسیقی کلاسیک این کشورها و بخش‌ها رایج است. واژه تار خودش در فارسی به معنی رشته است.

 

تنبور

تنبور

تنبور سازی است که دسته‌ای بلند و کاسه‌ای گلابی شکل دارد و معمولاً از چوب توت ساخته می‌شود. کاسه آن به دو صورت یک تکه (کاسه‌ای) که از قدیم مرسوم بوده و چند تکه‌ای (ترکه‌ای یا چمنی) است که به تقلید از کاسه سه تار در دهه‌های اخیر ساخته شده‌است

 

دیوان

دیوان

دیوان از جمله سازهای مضرابی است. این ساز یک ساز کُردی است. و یکی از سازهای خانواده تنبور به حساب می‌آید، که غیر از کردستان ترکیه در مناطق مختلف کردستان عراق و کردستان ایران و کردستان سوریه استفاده می‌شود و انواع خاصی از آن در مناطق مختلف کردستان ترکیه وجود دارد. دیوان سایز بزرگتر تنبور است.

سه تار

سه‌تار

سه‌تار از سازهای زهی و مضرابی موسیقی ایرانی است که با ناخن انگشت اشارهٔ دست راست نواخته می‌شود. این ساز، دارای ۴ سیم از جنس فولاد و برنج است که به موازات دسته، از کاسه تا پنجه کشیده شده‌اند. سه‌تار دارای ۲۵ پردهٔ قابل حرکت از جنس روده‌ی حیوانات یا ابریشم است. صدای آن ظریف و تو دماغی و تا حدودی غمگین است و گستره صوتی آن از هنگامِ بمِ دو زیر خط حامل تا لا بمل بالای خط حامل و در نتیجه نزدیک به ۳ اکتاو است.

 

سنتور

سنتور

سنتور ساز زهی کوبه‌ای موسیقی ایرانی است. فرهنگ دهخدا سنتور را اینگونه بازشناخته‌است: «از سازهای ایرانی به شکل ذوزنقه که دارای سیم‌های بسیاری است و با دو زخمه چوبی نواخته می‌شود. رایج‌ترین نوع سنتور (۹ خرکی) دارای ۷۲ سیم است که به دسته‌های ۴ تایی و در ۱۸ دسته تقسیم می‌شود.

 

کمانچه
کمانچه

کَمانچه یکی از سازهای ایرانی و موسیقی خاور زمین است. این ساز علاوه بر شکم، دسته و سر، در انتهای پایینی ساز، پایه‌ای دارد که روی زمین یا زانوی نوازنده قرار می‌گیرد.

گیتار

گیتار نوعی ساز زهی است که با پیک یا انگشت نواخته می‌شود و از این جهت که سیم‌های آن در اثر ارتعاش تولید صدا می‌کنند، به سازهای گروه کوردوفون (به انگلیسی: Cordophones) یا زه‌صدا تعلق دارد. این ساز علاوه بر داشتن قدمت تاریخی قابل توجه (چه از لحاظ ساختار آن و چه از لحاظ تکنیک‌های نوازندگی) توانسته‌است هم‌گام با تحولات موسیقی غرب پیشرفت چشمگیری داشته باشد؛ که در نتیجه گونه‌های متفاوتی از آن بوجود آمده و هم اکنون جایگاه ویژه‌ای در موسیقی جهان دارد.

ویولن

ویولون

ویولن ساز زهی و آرشه‌ای است. این ساز کوچک‌ترین عضو سازهای زهی-آرشه‌ای است. برای نواختن معمولاً روی شانه چپ قرار می‌گیرد و با آرشه که در دست راست نوازنده است نواخته می‌شود.کوک سیم‌های ویولن از زیر به بم به ترتیب: می (سیم اول)، لا (سیم دوم)، ر (سیم سوم)، سل (سیم چهارم).

دوتار
رباب
سلانه
سی‌تار
چگور
چونگیر
تار باس
تار آذربایجانی (۹ سیم)
چنگ
دولسیمر
باغلاما
بالالایکا
بانجو
شهتور
شورانگیز
صراحی
قیچک (غژک یا غیچک)
کرشمه
کنترباس
قانون
قاویز (زنبورک ترکمنی)
قوپوز
قیجاق (کمانچهٔ ترکمنی)
لوت
مراژ

ویولون آلتو
ویولا
ویولا د آمور
ویولا داگامبا
ویولای باس
ویولن‌سل
ماندولین
هارپ
یوکه‌لیلی

 

سازهای بادی

 

فلوت

فلوت

فلوت از سازهای بادی چوبی (بی‌زبانه یا بی‌قمیش) است که برخلاف دیگر سازهای این دسته، صدای آن نه از لرزش قمیش، بلکه از نوسان هوای دمیده‌شده بر لبهٔ دهنی (یا تیغهٔ هواییِ) ساز تولید می‌شود.فلوت جزو سازهای بادی چوبی بدون زبانه است.

 

کلارینت
کلارینت

کلارینت یکی از سازهای بادی قمیشی است که انواع حرفه‌ای‌اش معمولاً از چوب سیاه آفریقایی ساخته می‌شود.کلارینت انواع زیادی دارد که روی‌هم آنها را «خانواده کلارینت» می‌خوانند. معمولاً منظور از کلارینت نوع سوپرانوی آن است.
کورنت

نی
نی

نی یا نی هفت بند از سازهای بادی ایرانی است
تصویر یک زن در حال نواختن نی اثر جبار بیگ. بر دیواره کاخ هشت‌بهشت، اصفهان.

نی هفت‌بند از گیاه نی ساخته می‌شود. برای ساخت این گونه نی آن را طوری برش می دهندکه از سر تا ته آن شامل هفت بند شود و اخیراً بصورت مصنوعی (نی اصلاح شدهٔ مصنوعی) نیز ساخته شده است. نی هفت‌بند یا به اصطلاح نی متشکل از ۵ سوراخ در جلو و یک سوراخ در پشت آن است که توسط انگشتان دوم و چهارم از یک دست و انگشتان اول تا چهارم از دست دیگر پوشیده می‌شوند.

ابوا
باسون
بالابان
پیکولو
تاریا
ترومبون
ترومپت
توبا
توبای بایرویت
تویتوک (نی ترکمنی)
دودوک
دوزله (دونی)
زامپونیا
ساکسوفون
سازدهنی
سرنا
سوسافون
شمشال
شهنای
شیپور
فاگوت
فلوت ریکوردر
فلوگل هورن
قره نی
قشمه
کر آنگله
کر (ساز)
کرنای
نی انبان
هورن
یدی بوغون (نی ترکمنی)
لَله وا
ملودیکا

 

سازهای کوبه‌ای

دف
دف

دَفّ، یکی از سازهای کوبه‌ای در موسیقی ایرانی است که شامل حلقه‌ای چوبی است که پوست نازکی بر آن کشیده‌اند و با ضربه‌های انگشت می‌نوازند.این ساز از سازهای ضربی ایرانی شبیه به دایره ولی بزرگ‌تر از آن و با صدای بم‌تر است. چنان‌که از کتاب‌های موسیقی و نوشته‌ها و اشعار بر می‌آید، در دوره اسلامی ایران، این ساز برای پشتیبانی از ساز و حفظ وزن به کار می‌رفته و رکن اصلی مجالس عیش و طرب و محافل اهل ذوق و عرفان بوده که قوالان هم با خواندن سرود و ترانه آن را به کار می‌بردند. در کتاب‌های لغت در معنی دف یا دایره می‌نویسند: آن چنبری است از چوب که بر روی آن پوست کشند و بر چنبر آن حلقه‌ها آویزند. در قدیم برای آنکه طنین بهتری داشته باشد روی دف پوست آهو می‌کشیدند.

 

تنبک

تنبک (ضرب)

تنبک(تمبک، دمبک، دندونک و ضَرب) یکی از سازهای کوبه‌ای ایرانی است. این ساز پوستی، از نظر سازشناسی جزء طبل‌های جام‌شکل محسوب می‌شود که از این خانواده می‌توان به سازهای مشابه مانند داربوکا در کشورهای عربی و ترکیه و همچنین زیربغلی در افغانستان اشاره کرد.
تیمبال (تیمپانی)
طبل
دامارو
دمام
مثلث
ماراکاس
سنج
زنبورک

تومبا

طبلا
دهل
تمپو
کاخون

دایره(در زبان ترکی به آن گاوال هم می گویند)

سازهای صفحه‌کلیددار

پیانو
پیانو

پیانو یکی از سازهای صفحه‌کلیددار و مشهورترین آن‌ها است. صدای پیانو در اثر برخورد چکش‌هایی با سیم‌های فلزی آن در داخل جعبه چوبی تولید می‌شود. این چکش‌ها در اثر فشرده شدن کلیدها (کلاویه‌ها) به حرکت در می‌آیند. سیم‌های پیانو به صفحه‌ای موسوم به «صفحهٔ صدا» متصل شده‌اند که نقش تقویت‌کنندهٔ صدای آن‌ها را دارد.

ارگ

ارگ

ارگ بادی و ارگ برقی (الکترونیک). ارگ بادی از یک ردیف لوله با اندازه‌های مختلف تشکیل شده‌است که صدا از نوسان هوا در این لوله‌های صوتی تولید می‌شود. در ارگ برقی مدارهای الکترونیک نوسان می‌سازند و بلندگویی صدا را بگوش می‌رساند.

 آکوردئون

آکوردئون

آکوردئون یک ساز بادی شستی‌دار با سطح مورب متحرک در دو طرف و بدنه فانوسی است.این ساز را نوازنده بین دو دست خود می‌گیرد که در میانهٔ آن، مجاری هوایی قرار دارند که با باز و بسته شدنشان توسط نوازنده صدا تولید می‌شود. در یک سمت صفحه‌کلید کوچکی تعبیه شده‌است که کلیدهای آن وظیفه کنترل ورود هوا به مجاری را دارند و در سمت دیگر جعبه بیس قرار دارد که معمولاً آن نیز دکمه‌های مخصوص خود را دارد.

هارمونیون
گارمون
ویرجینال

کلاوسن
کلاویکورد
چمبالو
هارپسیکورد
چلستا

 

سازهای الکترونیکی

ارگ برقی
ترمین
سینتی سایزر
کیبورد
گیتار الکتریک
گیتار بیس
سه تار الکتریک

و در پایان هم ویدیویی از معرفی برخی از سازهای موسیقی برای شما قرار داده ایم:

حتما بخوانید!

42 دیدگاه. دیدگاه جدید بگذارید

  • سپاس فراون از شما و سایت تون

    پاسخ
  • سهند پژوهنده
    اردیبهشت 27, 1397 5:51 ق.ظ

    سلام
    درود بر شما
    عالی و بدون نقص بود

    پاسخ
    • سیدمحمدرضا
      خرداد 25, 1399 5:10 ب.ظ

      سلام ممنون از سایت خوبتون .ببخشید من مدتی دنبال سازی هستم که توی انیمیشن رئیس مزرعه نواخته میشه از چند نفر هم پرسیدم که گفتن احتمالا ساز ماندولینه میخواستم ببینم شما احیانا میدونید چه سازیه؟

      پاسخ
      • سلام
        ماندولین سازی است کوچک‌تر از گیتار و تا حدی گلابی شکل، دارای هشت سیم است که دو به دو به هم جفت شده‌اند که چهار زوج‌سیم تشکیل می‌دهند و رایج‌ترین کوک برای این سیم‌های جفت، فاصله پنجم درست است.

        این ساز از خانواده لوت است و از حدود سال ۱۶۰۰ به ایتالیا برده شد. ماندولین با مضراب یا زخمه انگشتان نواخته می‌شود. نه فقط قادر به اجرای نت‌های کوتاه جدا است، بلکه سیم‌های زوج آن امکان تعادل بسیار سریع بین دو نت هم فاصله را به وجود می‌آورد به طوری که افهٔ نسبتاً طویل با نوعی ترمولو منتج می‌گردد. صفحه انگشت‌گذاری آن پرده‌بندی شده‌است.

        پاسخ
  • دمتون گولی……

    پاسخ
  • سلام من دنبال سازی هستم که با پیانو تو یه سبک باشن.مولا میخوام اول یه سازی رو واسه شروع انتخاب کنم و یاد بگیرم بعد چند سال برم پیانو یاد بگیرم.ممنون میشم راهنماییم کنید که با چه سازی شروع کنم

    پاسخ
    • می تونی ارگ یاد بگیری من الان خودمم تار میزم ولی اگر میخوای یک سازی که واسه ایندت خوب اشه انتخواب کنی الان ساز ایرانی خیلی کمه یا اگر کلاسیک دوست داری ابوا کلارینت هورن فلوت رو انتخواب کن ولی اگر ویلن دوست داری میتونی چون ویولن زیاده ویولن سل یا ویولن التو یا کنتر باس انتخاب کنی الان هرکی که ساز میزنه بیشتر گیتار یا ویولن یا پیانو

      پاسخ
    • كيبورد رو پيشنهاد ميكنم

      پاسخ
    • سلام دوست من ، بهترین کاری که میتونید بکنید یاد گرفتن ساز تمبک هست ، کسی که به موسیقی علاقه داره به خصوص ساز خاص و سحتی مثل پیانو ، با یاد گرفتن تمبک نیمی از راهو میره ، شاید با خودتون بگین تمبک چه ربطی به پیانو داره ، چون توضیحش یه کم گنگ و طولانی هست ، وقتی اقدام کردین برای یاد گیری خود مربیت برات توضیح میده ، آرزوی موفقیت دارم برات

      پاسخ
    • ارگ بهترینه برای شروع یا همون کیبورد

      پاسخ
    • سلام
      وقتتون بخیر
      اول باید در مورد موسیقی ۱.سنتی ایرانی(۷ دستگاه) ۲.پاپ (دستگاه نداره و بجای دستگاه ، نُت داره) ۳. اگه ترکین موسیقی آذری(۱۴ دستگاه) مطالبی بخونین و بعد از اون تصمیم و اقدامتون مقرون به صرفه خواهد بود و وقتتون هدر نخواهد رفت. با عذرخواهی.

      پاسخ
    • کیبورد یاماها و تاچ هم داشته باشه ساز خوبیه برای شروع

      پاسخ
    • نوشان مهدیانی
      مرداد 8, 1402 9:27 ب.ظ

      تو میتونی برای شروع از ارگ استفاده کنی

      پاسخ
  • سلام من دنبال یه سازی هستم ک با ناخن نواخته بشه ینی احتیاجی‌ک کوتاه کردن ناخن نباشه
    میشه راهنماییم کنید

    پاسخ
  • با سلام و عرض ادب خدمت و تشکر از مطالب مفید سایتتون. ساز دیوان که شما اون رو یک ساز کردی معرفی کردید، اسم اصلیش باغلاما هست.و یک ساز ترکی هست با قدمت تاریخی بسیار طولانی که اسم دیوان رو جدیداً روش گذاشتن.و اینکه شما از روی چه منبعی و چه سند تاریخی این ساز رو کردی معرفی کردید؟؟الله اعلم.!!و این ساز از خانواده قوپوز که یک ساز اصیل آذربایجانی هست که به اشتباه از خانواده تنبور معرفی کردید.بازهم از روی چه سندیتی الله اعلم!! لطفاً دایره اطلاعاتتون رو گسترش بدید.

    پاسخ
    • درود بر شرفت

      پاسخ
    • درود بر شما
      در واقع مطالب وبلاگ مفید هستند ولی جهت گیرانه نوشته شده‌اند
      چندین ساز در همین مطلب که عنوان شده مثل: قوپوز، قره نی، قاویز، قیجاق، باغلاما، بالابان، توتوک، دوزله، قوشما(قشمه)، یددی بوغون، قاوال، و آکوردئون که جزو مهم ترین سازها در موسیقی ترکی آذری که در ترکی قارمان گفته میشود.
      این همه ساز در ترکی وجود دارد و نشان دهنده قدمت موسیقی در ترکی است ولی به دلایلی برخی دنبال جعل سازی‌اند.
      همین جهت گیری‌ها باعث میشود تا غرض و نیت برخی عیان شود که با قایم شدن در پشت کلمه ایرانی خود را موجه نشان دهند ولی نیت اصلی فارسی خواندن تمام مطالب مورد نظر است که اینجا فارسی با ایرانی متفاوت است چنانکه فارسی زبان است ولی ایرانی ملیت و در این خاک مردمانی با نژادهای مختلف و زبان‌های گوناگون وجود دارد. مثال واضحش توضیحات واژه تار در این مطلب است که نوشته شده تار در فارسی یعنی رشته ولی این کلمه ترکی است در همین معانی چندین مصدر و واژه دارد مثل: تاراق: شانه در ترکی تاراج: به معنی جداساختن و پراکنده کردن و…
      ساز های بسیاری هم که نام برده شده مانند دف و تنبک و… سازهای بسیار قدیمی هستند که انتسابشان به کشورمان اغراق است چون از سومریان به جهانیان به یادگار مانده است.

      پاسخ
    • سلام….اولا از نظر من این ساز کردیه و یا ترکیه و یا بلوچیه اشتباه ترین کاره….که همه ایرانی هستیم.البته این رو بگم اگر شما در مورد انواع موسیقی محلی و ساز های آن تحقیق کرده باشید میفهمید این دو باهم تفاوت دارند.باغلاما سازی ترکی و دیوان سازی کردی است و باهم تفاوت هایی از قبیل اندازه کاسه-اندازه دسته و تعداد پرده دارند!

      پاسخ
  • من دوس دارم تو برنامه استعداد یابی شرکت کنم ولی نمیدونم کدوم سازو باید خوب یاد بگیرم میشه راهنمایی کنین؟؟؟؟

    پاسخ
    • دمتون گرررم خیلی خوووبه
      ولی یه سوال من تازه کارم و چیز زیادی نمیدونم واسه همین این سایتو انتخاب کردم تا بتونم یه ساز مناسب واسه یاد گرفتن انتخاب کنم چون به موسیقی علاقه دارم ولی بیشتر سه تار و گیتار رو دوس دارم شما کسایی که تجربه بیشتری دارین میتونین منو راهنمایی کنین که یه ساز خوب با یه صدای دل نشین و ارامش‌بخش بهم پیشنهاد کنین؟

      پاسخ
      • گیتار کلاسیک رو پیشنهاد میکنم، موسیقی اش ملایمه و برای اهنگ های اروم خوبه

        پاسخ
  • سلام من نی میخواپ کسی جایی بلده بفروشن ارسال کنن در خونه

    پاسخ
    • دیجی کالا

      پاسخ
    • فروش الات موسیقی
      بهمن 14, 1401 8:55 ق.ظ

      بله ما نی میفروشیم کانال هم داریم توی ایتا داریم اسمشم فروش الات موسیقی هست همه نوع الات موشیقی میفروشیم یه سر بزنید برنامه ایتارو نصب کنید بیاد عضو کانالمون شودی

      پاسخ
  • سلام من یه سازی دیدم تو یه ویدیو که خیلی جذاب بود به نظرم ولی اسمشو نمیدونم و هر چقدر هم میگردم پیداش نمیکنم . مثل سینتی سایزر بود تقریبا ولی صفحه کلید مربعی داشت کلید های مشکی هم نداشت . الکتریک هم بود فکر میکنم چون سیم بهش وصل بود . میخواستم ببینم میشه تو پیدا کردنش کمکم کنید

    پاسخ
  • سلام.
    ببخشید کالیمبا رو در ساز هاس کوبه ای ننوشتین آخه؟
    کالیمبا ساز نیست؟

    پاسخ
  • تمبک کامل ترین ساز کوبه ای

    پاسخ
  • ممنونم سایت خوبی دارین

    پاسخ
  • بچه ها من ویولون میزنم خواستم بگم این ساز فوق العاده ایه ولی اگر میخواهید انتخابش کنید باید خیلیییی صبور باشید تا صدایی خوبی بده، موسیقی فوق العادس از اون دست نکشید💜
    موفق باشید

    پاسخ
  • سلام وقتتون بخیر من می‌خوام یه سازی یاد بگیرم که بتونم وارد گروه نوازنده های خواننده ها بشم بنظرتون ویالون یا تنبک ساز مناسبی هست با این وجود که من خانم هستم ؟

    پاسخ
  • سلام من چندوقته دنبال یه سازم اسمشو نمیدونم ولی چندتامیله کنار هم هست که وقتی میله هاش باهم برخورد میکنه یه صدای ظریف و زنگوله مانند تولید میکنه
    شما میدونین اسمش چیه؟

    پاسخ
  • سلام خوب بودولی نمیسه گفت تمام سازهای جهانی فقط اینها هست نه؟ در ضمن اموزش نواختن انواع ابزار الات موسیقی روکه نگذاشتید

    پاسخ
  • بسیاری عالی ، امیدوارم همه دوستاران موسیقی توان مالی برای یادگیری داشته باشن، چرا که سوداگران از احساسات نو آموزان استفاده میکنن، خیلیا ترجیح میدم ادامه ندن

    پاسخ
  • کسایی که میخوان توی موسیقی ایرانی آینده خوبی داشته باشند لطفاً یا سنتور یا تار رو انتخاب کنید

    پاسخ
  • سلام, یه سوال, اینکه میخوام یه سازی یاد بگیرم که پر کاربرد و محبوب باشه و بیشتر تو تموم دستگاه ها استفاده میشه, ساز های سنتی که بهشون علاقه دارم تار, کمانچه و سنتور هستش, به نظرتون کدومشون بهتره که یاد بگیرم؟ اگر هم میشه فواید و معایب این سه سازی که گفتم رو برام توضیح بدید.مرسی

    پاسخ
  • سلام
    واقعا سایت خیلی خوبی بود و خیلی هم اموزنده بود

    پاسخ
  • سلام
    من دنبال یک ساز سنتی و خوش صدا میگرم که یاد بگیرم
    اگه میشه میتونین راهنماییم کنید

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Fill out this field
Fill out this field
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

فهرست