آموزش نکات کلیدی در مضراب زدن ساز تار به زبانی ساده

مضراب زدن تار یک اصل اساسی برای یادگیری اصولی این ساز برای هنرآموزان این رسته است. در بخش قبل نحوه قرار گرفتن دست راست روی کاسه و گرفتن مضراب به نحوی که در قبل گفته شد ، به وجود آوردن آرامش و جلوگيری از هر گونه انقباض در دست راست (کتف ، بازو و ساعد) از نکات اوليه مضراب زدن ميباشد.برخلاف آنچه که هنرجويان ميِپندارند ، هيچگونه نيرو يا فشاری برای عمل مضراب زدن نبايد اعمال شود (زيرا در اين صورت نوازنده ای که يک ساعت تار مينوازد بايد با خستگی عضلات مواجه شود که در واقع اين طور نيست.)

اعمال هر گونه نيروی زائد و فشار در حين مضراب زدن ، نه تنها باعث سفتی دست راست خواهد شد ( در بخش آموزش دست چپ خواهيد ديد که انقباض دست راست باعث سفتی دست چپ نيز خواهد شد ) ، بلکه اثر منفی در صدا دهی ساز نيز خواهد داشت.

آموزش کاربردی: نحوه نگهداری از ساز تار و سه تار (همراه با فیلم آموزشی)

تنها شيوه صحيح مضراب زدن استفاده از سنگينی و وزن دست راست ميباشد. برای رسيدن به اين مهم رعايت نکات ذيل ضروری است.

1- در تار حرکت از بالا به پايين مضراب را “راست ” و از پايين به بالا را “چپ” مينامند.

2- قبل از مضراب زدن کف دست کاملا ً بايد به طرف پوست قرار داشته باشد.

3- بعضی از هنرجويان به غلط عادت دارند نوک مضراب را به سمت بالا نگه دارند . مضراب قبل از شروع حرکت به سمت بالا تقريباً بايد عمود بر سيمها قرار داشته باشد.

4- برای استفاده بهينه از وزن دست ، به هنگام مضراب زدن ، دادن ارتفاع لازم به دست راست (مضراب حداقل تا سيم بم بايد بالا بيايد.) ضروری است زيرا در اين حالت دست از حداکثر وزن و نيروی ثقل برخوردار ميباشد و به هنگام برخورد با سيم صدايی مطبوع ، عميق و حجيم به وجود خواهد آمد که باعث هيچگونه سفتی و فشار نيز در دست نخواهد شد.

برخلاف آنچه که هنرجويان تصور ميکنند ، صدای قوی در تار ، ارتباطی به محکم زدن مضراب ندارد. ريشه به وجود آمدن صدای حجيم ، در انتقال صحيح نيروی ثقل و وزن دست به وسيله مضراب بر روی سيم ها ميباشد. واضح است که با ارتفاع کم مضراب ، به هيچ وجه نيروِيي به وجود نخواهد آمد و صداها پوک خواهند شد. هنرجويان بايد دقت نمايند که از مضراب زدن با ارتفاع کم اکيداً خودداری کنند. تاثير تمرکز بر روی نحوه انتقال نيروی ثقل دست به وسيله مضراب بر روی سيمها ، از نکات بسيار مهم در عمل مضراب زدن ميباشد و هنرآموزان بايد به صورت مدام اين امر مهم را به هنرجويان تذکر دهند.

این آموزش را از دست ندهید:آموزش گام به گام کوک کردن و دست گرفتن تار برای افراد مبتدی (تصویری)

5- پس از دادن ارتفاع لازم به دست و مضراب که اين عمل با چرخش کامل مچ به سمت بالا خواهد بود ، وزن دست را به يکباره با دادن زاويه لازم به مضراب ( برای جلوگيری از برخورد با سيمهای ديگر) بر روی سيمها (دو یا سل) تخليه می کنيم و پس از برخورد مضراب با سيمها بايد توجه داشت که مضراب به هيچوجه پايين تر نرود و درست در زير سيمها توقف کند.

6- توجه شود در عمل مضراب زدن ، ساعد به هيچوجه روی سيم گير نبايد تغيير مکان بدهد.

7- تماس پوست نرمه کف دست با خرک ، به هنگام مضراب زدن ، در شکل گيری صحيِح اين عمل تاثير مثبت دارد.

8- سفت گرفتن مضراب باعث کندن سيمها و توليد صدای ناهنجار خواهد شد . مضراب بايد کاملاً شل باشد تا برخورد آن با انعطاف صورت گیرد.

9- هنرجويان ميبايست بين 3 تا 4 جلسه مطالبی را فقط با مضراب راست و به صورت آهسته ( از سريع و پشت سر هم مضراب زدن خودداری شود زيرا در اين صورت دست ، فرصت لازم برای حرکت بالا و پائین را نخواهد داشت.) تمرين کنند و سپس به مضراب چپ بپردازند.

10- برای مضراب چپ ، مضراب دقيقاً از زير سيم ها ( جاييکه مضراب راست خاتمه پيدا کرده بود.) به صورت شل که باعث کندن سيمها نشود ، به سمت بالا حرکت ميکند. پايان مسير حرکت مضراب چپ ، حداقل حدود سيم بم است . يعنی جاييکه حرکت راست بعدی شروع خواهد شد.

سه فیلم آموزشی مضراب زدن از سه استاد برتر ساز تار

فیلم شماره ۱

فیلم شماره ۲

فیلم شماره ۳

خب امیدواریم از این آموزش امروز به حد کافی استفاده برده باشید و در صورتی که پیشنهادی دارید و یا موضوعی از قلم افتاده ما را رهنمود نمایید.